قبرستان بنا دتا اے!

مظہر برلاس

قائداعظم محمد علی جناح فرماندے نیں‘ عزت و وقار انسان تے انسانی زندگی دا ہوندا اے‘ اداریاں دا عزت و وقار نہیں‘ ذمہ داریاں ہوندیاں نیں۔ قائداعظم دے ایس فرمان دی روشنی وچ اوہ سارے ادارے اپنا جائزہ لین جو سارا ورھا اپنے عزت و وقار دا ڈھنڈورا پٹدے رہندے نیں۔ اوہناں نوں ایس گل دا وی جائزہ لینا چاہیدا اے کہ کیہ اوہ اپنی ذمہ داریاں پوریاں کر رہے نیں یاں نہیں۔ ادارے جے صرف عزت تے وقار لبھ رہے نیں تے اوہ قائد دے فرمان دی نفی کر رہے نیں تے جے ادارے ذمہ داریاں پوریاں نہیں کر رہے تے فیر اوہ قائد دے فرمان دی خلاف ورزی کر رہے نیں۔ قائداعظم محمدعلی جناح نے 11اگست 1947 نوں قنون ساز اسمبلی توں خطاب کردے ہوئے فرمایا سی‘ انصاف تے مساوات میرے رہنما اصول نیں تے مینوں یقین اے کہ تہاڈی حمایت تے تعاون نال ایہناں اصولاں تے عمل کر کے اسیں پاکستان نوں دنیا دی عظیم قوم بنا سکنے آں۔ بدقسمتی نال ایتھے قائداعظم دے رہنما اصولاں تے عملدرآمد نہ ہو سکیا۔ نہ تے معاشرے وچ مساوات نظر آئی تے نہ ای کدھرے انصاف نظر آیا۔ مساوات دے ناں تے وی نت نویں ڈھونگ رچائے گئے تے غریباں لئی انصاف وی اک نعرے تک محدود ہو کے رہ گیا۔ جدوں قائداعظم دے رہنما اصولاں تے عمل ای نہیں ہو سکیا تے فیر عظیم قوم بنن دا خواب وی کدھرے راہ وچ گواچ گیا۔
پاکستانی معاشرے نوں حقیقت دے آئینے وچ ویکھیا جاوے تے ایتھے صرف کجھ ٹبراں دی اجارہ داری یاں حکومت رہی اے کیوں جے حکومتی وسیلے ایہناں خانداناں دی خدمت لئی ہر ویلے میسر آندے رہے۔ دوجے پاسے غریباں دیاں بستیاں چراغ لبھدیاں رہیاں۔ پاکستان دی دولت کجھ خانداناں وچ تقسیم ہوندیاں رہیاں۔ ایہناں خانداناں نوں قرضے ملدے رہے ایہناں دے قرضے معاف کر دتے گئے تے ایہناں نوں اقتدار دی مسند تے بٹھا دتا گیا ایہو اوہ ظلم اے جہدا خمیازہ عام پاکستانی بھگت رہے نیں۔ اج پاکستانی معیشت دا جو حال اے اوہ ایہناں امیرزادیاں دے کارن اے۔ اج جے معاشی حالات برے نیں تے ایہدے وچ غریباں دا کوئی دخل نہیں۔
کجھ دیہاڑ پہلاں لہور وچ اک تقریب نال خطاب دوران ملک دے نامور صحافی مجیب الرحمن شامی کہن لگے‘ میں سوچیا وی نہیں سی کہ پاکستان تے کدی ایہ افتاد پڑے گی۔ جہڑے حالات توں معاشرہ اج کل گر رہیا اے ایہناں حالات دا تے کدی سوچیا وی نہیں سی۔ یقین کرو معاشرے دے اوہ لوک جہڑے خشحال سن اج اوہ اک اک لقمے نوں ترس رہے نیں۔ سفید پوش طبقے وچ تیزی نال اتردی ہوئی غربت نے ساڈا چہرہ بھیانک بنا دتا۔ شامی صاحب دیاں گلاں ٹھیک نیں کیوں جے ایس دور وچ جے مزدور دے کول کجھ نہیں تے مل مالک وی کنگلا ہو گیا اے۔ چھوٹے صنعتکاراں نوں حالات کھا گئے اوہناں دیاں فیکٹریاں اک ورھے توں بند نیں۔ میرے دوست نعیم الدین کہندے نیں کہ میرے بچے کسے دوجے ملک شفٹ ہونا چاہندے نیں پر میں اوہناں نوں کہنا واں کہ پاکستان ساڈا ملک اے سانوں ایتھے رہنا چاہیدا اے پر اوہ روز کسے نہ کسے ڈکیتی دا قصہ سناندے نیں۔ میں فیر وی اوہناں نوں کہنا واں کہ ایہ پیارا پاکستان اے ایہنوں نہیں چھڈنا اسیں ایتھے رہنا اے۔ پر اک گل ذہن وچ ندی اے کہ میرے پیارے پاکستان نوں لٹن والیاں نے ایہنوں قبرستان بنا دتا اے۔ ایہ لوک ملک توں باہر رہندے نیں اوہناں دیاں جائیداداں‘ پیسہ باہر پیا اے۔ پاکستان وچ ایہ صرف قبراں بناندے نیں۔ تسیں ویکھیا نہیں کہ اجے حال ای وچ پرویزمشرف دی تدفین کراچی وچ کر دتی گئی اوہ رہندا دبئی وچ سی پر قبر کراچی وچ بنی۔ ایسے طرح میاں نوازشریف دے والدین تے اوہناں دی بیگم ملک توں باہر رہے پر تدفین لئی اوہناں دے تابوت پاکستان آ گئے۔ ایس خاندان دیاں جائیداداں تے پیسہ وی باہر پیا اے کیہ ایہناں لوکاں نے پاکستان نوں صرف قبرستان سمجھ رکھیا اے۔
پچھلے دیہاڑیاں اک سیمینار نال خطاب کردے ہوئے ڈاکٹر قیصربنگالی کہن لگے پاکستان وچ پرائیویٹ سیکٹر تے پبلک سیکٹر دی بحث فضول اے اصل وچ ایتھوں دے وسیلیاں تے اک طبقہ قابض اے۔ وکھووکھ مافیاز تے مشتمل اک ٹولہ حکمرانی کردا اے لوکاں نوں لٹدا اے ایہ طبقہ پاکستان دے وسیلیاں نوں لٹدا اے۔ ایہ لٹ مار لوکاں دے ناں تے ہوندی اے۔ ایہ حکمران ٹولہ لوکاں دا لہو چوس رہیا اے۔ اصل مسئلہ کجھ ہور اے پرائیویٹ تے پبلک سیکٹر دی خواہ مخواہ بحث چھیڑی ہوئی اے۔ حالات دا تقاضا اے ہن ایس ٹولے نوں توڑن لئی بغاوت کرنا پوے گی سڑک تے آنا پوے گا۔ ڈاکٹر قیصر بنگالی نے ایہ گلاں بڑے دکھ نال بیان کیتیاں نیں ایہناں دکھاں نوں ورھیاں پہلاں اک شاعر سرور ارمان نے بیان کیتا سی۔ آئینہ وکھان لئی اوہناں دی پوری غزل پیش خدمت اے:
روشنی سے تیرگی تعبیر کر دی جائے گی
رنگ سے محروم ہر تصویر کر دی جائے گی
عدل کے معیار میں آ جائیں گی تبدیلیاں
بے گنا ہی لائق تعزیر کر دی جائے گی
ہر نظر کو آرزووں کا سمندر بخش کر
ہر زباں پر تشنگی تحریر کر دی جائے گی
دب کے رہ جائینگے جذبوں کے اجالے ایک دن
ظلمت افلاس عالمگیر کر دی جائے گی
ہر کلائی ہر تمنا ہر حقیقت ہر وفا
آشنائے حلقہ زنجیر کر دی جائے گی
بانجھ ہو کر رہ گیا جس وقت دھرتی کا بدن
تب ہمارے نام یہ جاگیر کر دی جائے گی
دفن کر کے اس کی بنیادوں میں انسانوں کے سر
اک مہذب شہر کی تعمیر کر دی جائے گی