بہار رت، خوف دا ماسک تے کلچر ڈے

لکھت:ڈاکٹر صغرا ص

دل دا جھل ویکھ کے فکر کرن الے بہتے فکرمند ہوگئے تے ایہدا چارہ کرن دی سوچن لگ پئیے۔ بہار دی راہ ڈکنا تے کسے دے وس وچ نہیں سی۔ پر دل دی اڈن آلی سدھر نوں گچی توں پھڑنا سوکھا سی۔ ساہواں نوں خشبو نال سمبندھ ودھان دی تھاویں حد وچ رہن دی مت دتی گئی۔ نچدے ،ٹپدے وجود نوں ظالم صیاد نے خوف دا ماسک پوا کے ذات دی جیل وچ سکڑ کے بیٹھ رہن تے مجبور کردتا۔ حکم ہوئیا، سجری ہوا توں دراڈے روو، اکو رفتار نال ان جان آلیاں اپنیاں ساہنواں دے آرے لگے رہوو۔ ٹڈی دل، بے موسمیاں بارشاں تے دوجے وخت گھٹ نہیں سن۔ پر خوف دا بحران سبھ توں بوہتا ڈنگن آلا ثابت ہویا۔ سوچ تک قید کر لئی گئی۔ فکراں دی سولی نال ڈھو لا کے کھلوتے ویلے نے نویاں نویاں خبراں دے دکھاں دی جانکاری دے کے جیون دے رنگ نوچے تے آکھیا ، جیون ایہدا ای نام اے۔ حداں وچ رہوو تے نک دی سیدھ ٹرو۔کوئی اپنا نہیں ،سبھ غیر تے نامحرم نیں۔ ہتھاں نوں ہتھاں دی نیڑتا دے شر نوں بچا کے رکھو۔ ہنسنا تے کھل کھلا کے ہنسنا مہلک ہو سکدا ہے، پر رون تے دل وچ آہ وزاری کرن تے پابندی نہیں۔ ایہ سارے حکمنامے اوہدوں لکھے گئے جدوں ذات کوئی بھی ضابطہ منن تے راضی نہیں ہوندی۔
مارچ وچ رنگاں دی برسات ، پنچھیاں دے گیت، زمین دی گود وچ جمن الی نویں حیات دی خوشبو تے آل ڈوال دی سندرتا نال فطرت ہرسال سوہنا دھنک رنگ میلہ رچا کر سبھ نوں رلت دی دعوت دیندی اے۔ اچے وچاراں آلے سوجھوان ایہدے نال اپنے کجھ میلے بھی رلا کے ایہدی سندرتا نوں ہور ودھان دا حیلہ کردے نیں۔ ثقافتی تے تعلیمی ادارے سال بھر دی تھکن لاہن تے سوچ دے نویں رنگ ڈھنگ کمان لئی وکھو وکھ پروگراماں دا پربندھ کردے نیں۔ اوہ گاون، مشاعرے تے گل بات راہیں سوجھ سیانف دے اچیچے راہ تلاشن لئی اہر کردے نیں۔ ایہو جئی اک محفل سرگودھا یونیورسٹی دء ادبی میلے دا حصہ بنی جہدے وچ بہوں مان جوگ پروفیسر منیر گجر نے پنجاب دے ادب وچ زنانی دی آواز تے زنانیاں تے مرداں نال بہوں ڈونگھی گل بات کیتی۔ پڑھیاراں وی چنگے سوال کر کے حصہ پایا تے اپنی فکر دی اچیائی دسی۔بوہتی گل عورت دے کھڑیچے حقاں دے دوالے گھمدی رہی۔ کیہ ساڈے سماج وچ بس زنانی اپنی من مرضی دی گل نہیں کر سکدی ایتھے تے سیانے مرد نوں وی ازادی نال سوچن تے بولن دی کھل نہیں۔ ایس سوال دا جواب لبھدیاں دھیان گیانی ڈاکٹر شاہد صدیقی دی انملے آکھراں نال شنگھاری کتاب ’’زیرِ اسماں‘‘ ول ٹر گیا۔ جیہدی مکھ وکھالی دا پربندھ پنجاب یونیورسٹی دے الرازی ہال دا مان بن گئیا۔ ایس نویکلی تے رنگلے مضموناں نال مالا مال لکھت وچ پنجاب ان ان سورمیاوں دا زکر اے جیہڑے آزاد سماج دی چاہت وچ قبضہ گیر قوتاں سامنے ڈٹ گئے۔ اونھاں جبر جھلیا پر سر نیواں نہ ہون دتا۔ تاں ای تے تاریخ نے اوہناں نوں سینے نال لا کے مرن توں بچا لئیا۔ اسلامیہ کالج قصور وچ اکھراں دی سمجھ رکھن آلے سوجھواناں تے چاہی واناں دا میلہ وی عجیب سی۔ جیہڑے لطیف اشعر دی وڈی کاوش ،،سخنوران قصور، نوں سلام آکھن لئی دوروں ایتھے آ ڈھکے سن۔ قصور عالمی پدھر دے شاعراں دا کلام تے تعارف خوب اے پہلی واری کھلیا کہ شاعری وچ کوئی خطا نہ کرن الے شفیق سلیمی وی قصوری نیں۔ ایناں دے شعر ویکھو۔

عدّو کے وار پر پہرہ نہیں ہے
کسی تلوار پر پہرہ نہیں ہے
سماعت اور بہری ہوگئی ہے
لبِ اظہار پر پہرہ نہیں ہے
کہانی کار تھک کر سو گیا ہے
کسی کردار پر پہرہ نہیں ہے
چوہدری محمد سرور دی وجہوں لاہور دا گورنر ہاؤس تقریباں دا مرکز بنئیا ہویا اے۔ چلو ایناں وی بہت ہے۔ پر ایہ پزیرائی توں بوہتی تھرتھلی دسن لگ پیندی اے جدوں گورنر صاحب دی موجودگی وچ سبھ نوں بہوں گھٹ بولن دا سنہیا دتا جاندا اے، تقریراں توں اکے نالے انٹرویو تے میل ملاقاتاں وچ چوکھے رجھے ہون دے باوجود سبھناں بولاراں توں لمی تقریر کرکے چوہدری سرور میلہ اپنے ناویں کرلیںندے نیں۔ عارف نوناری دی کالماں دی لکھت، گھر کا بھیدی، تے گل بات وچکار بہت بھید کھلے تے اونہاں لوکاں نوں سلاہیا گیا جو اجوکے دور وچ وی سچ لکھ رہیے نیں۔ آخر پنجاب نوں کلچر ڈے دی اجازت مل گئی تے حکومتی سطح تے تسلیم وی کرلیاگیا۔ ایہ سفنا پشلے کئی ورھیاں توں تعبیر مغر نس رہیا سی۔ بہوں ان تھک تے کدی ہمت نہ ہارن احمد رضا وٹو نے اپنے بیلی میاں آصف نال رل کے پنجاب کلچر ڈے منان دی گل چھوئی تے سبھ پنجابیاں نوں واج ماری۔ ایہ تے سھبناں دے دل دی گل سی تاں ای تے پنجاب دی مٹی نال ساہ لیندے مدثر اقبال بٹ، جمیل پال، دیپ، اقبال قیصر، پروین ملک، افضل ساحر، بابا نجمی، مشتاق صوفی، زبیر احمد، ڈاکٹر سعید بھٹا، الیاس گھمن، فیصل جپا، عامر بھٹی، امجد سلیم منہاس، ڈاکٹر ادریس، عباد نبیل شاد، حکیم نعیم مسعود، علی احمد، حنیف شاکر، ڈاکٹر کرامت مغل، انیس احمد، عمیر، شہزاد جوئیہ، علی عثمان باجوہ، طارق جٹالہ، عامر ریاض، فرہاد اقبال، نبیل نجم، خلیل اوجلہ تے احسان باجوہ اپنے حوصلوں دے علم تے تنظیماں دے نشان چک کے رلت کرن اپڑ گئے۔ گھٹ ویلے وچ وڈا قافلہ بن گیا۔ ایسے وچکار الحمراء وچ بلوچ کلچر ڈے منایا گیا تے ایس ٹبر نے وی پرانا مطالبے دی منگ وچ واج اُچی کر لئی۔ پنجابی زبان دے جھنڈا چک مدثر اقبال بٹ ہوراں سارے ملک دی ثقافت دی راکھی تے ترقی دی سدھر رکھن آلے سیکرٹری کلچر راجہ جہانگیر نوں پنجاب واسیاں ول وی دھیان کرن دا سنہیا دتا۔ جیہڑا دل نال سنیا تے دھیان نال سنبھالیا گیا۔ پلاک پشلے دو تن سالاں توں ایہہ دن اپنی سطع تے منان دا آہر کردا رہیا پر ایس واری ثمن رائے ایڈیشنل سیکریٹری کلچر وڈی جی پلاک، راجہ جہانگیر سیکریٹری انفارمیشن تے عاصم چوہدری ڈائریکٹر پلاک دی بنائی سمری تے وزیراعلی پنجاب جناب عثمان بزدار نے دستخط کر کے تاریخی کم دا مڈھ بنھیا تے تاریخ دی راہ داریاں وچ اپنی شناخت دے سوالاں آلے پوسٹر چکے ورھیاں توں راہ تکدیاں آکھاں نویں سویر دی بشارت بن کے چانن کھلارن لگ پئیاں۔ اوہ قرض تاریا گیا جیہڑا ستراں سالاں توں ادھار سی، اوہ خواہش بنھے لگی جیہڑی بڑی دیر توں گھنڈ چکن دی اڈیک وچ بیٹھی سی۔ ہن ہرسال پہلی چیتر 14 مارچ نوں پنجاب دی نویں نسل سندھی ،بلوچ تے پشتون بہن بھراواں وانگ اپنی نویکلی پہچھان دا جھنڈا پھڑ کے بھنگڑے پائے گی تے گواچیاں قدراں نوں ڈھونڈھ کے موکلے ویہڑے رکھے گی، اپنی ہزاراں سالاں پرانی تاریخ،ثقافت تے ہریالی تے مان کرے گی۔ زمین نال جڑت اوہناں نوں ہور تگڑا کرکے اوہناں دا مورال اچا کرے گی۔
آجکل ہواواں وبا کی قید وچ نیں، خوشبو دی دل تیکر اپڑ اوکھی بنا دتی گئی اے پر خوف دا ماسک پا کے ڈھگے وجود دے مزار نوں غسل دین کی عام چھوٹ ہے۔ مزاراں دا آدر تے حرمت ھلے قائم اے ایس لئی کئیں زندہ سلامت جسم جیتے جی اپنے آل دوالے مزار بنائی پھردے نیں۔ جیہڑا نہ بولدا تے نہ کسکدا اے بس تماشے ویکھی جاندا اے۔ کدی گوہ نال دیکھنا زمین کڈی طاقتور اے، منافقت نہیں کردی، ہمیش سچ اُگلدی اے، کدھرے پھلاں تے کدھرے کنڈیاں دی صورت وچ، اینوں کوئی ڈر خوف نہیں، کنی واری لٹی پٹی گئی، ظالماں نفرتاں دے بارود نال اینوں بنجر کرن دا حیلہ کیتا، ایہدی سبز گود لہو نال بھری رہی، پر ایہ نراش نہ ہوئی۔ بدل نال زخم دھو کے دھوپ دامرہم رکھدی، زہر نوں اَمرت کرکے جیون رنگ جنم دیندی رہی۔ کجھ لوکی وی دھرتی وانگ مزاج رکھ دے تے دھرتی وانگ جیوندے نیں، تگڑے تے بے خوف۔ ہمیش سچ دی وکالت کردے ہوئے فکر نوں پھاہے لگن توں بچا لیندے نیں۔ اوہی یاد رکھے جاندے نیں، اوہناں دے پیراں دے نشان نویں رستے بناندے ہوئے منزل دی دس پاندے نیں۔ وہ خود بھی بہار جیہے پوندے نیں۔ اوہناں نوں سوچئے تے دھیان وچ پھل کھڑن لگ پیندے نیں۔ کدی بہار دا موسم پچھ گچھ دا موسم بنا دتا جاندا اے، پروانے نوں شمع تے دیوانے نوں بہارتوں دور کرن لئی قید کردینا ظلم دی خوف ناک شکل اے۔ اینج خورے اوہناں بندی واناں دی حیاتی سلامت رہندی اے پر روح مسمار ہوجاندی اے، جذبے کچلے جاندے نیں، سدھراں مر مک جاندیاں نیں۔ ویلے نے کئی واری اوس فرعون نما وبا دا مکھ ویکھیا اہے جو فطرت تے بندے وچکار کندھ بن کے سارے نظام نوں الٹ پلٹ دیندا اے۔ انج تے اوکڑاں تے ازمائشاں حیاتی نال ٹردیاں نیں۔ پر بہار دے موسم وچ جبر جھلنا چوکھا اذیت ناک ہوندا اے، ایس لئی کہ بہار آزادی، سندرتا، چانن تے سدھراں بھرے موسم دا ناں اہے۔ بندے دے دل وچ اندر پنچھیاں وانگ اڈن دی خواہش پنگردی اے۔ اوہ باہواں نوں پراں وانگ کھلار کے آسمان ول ویکھدا ہویا فطرت دیاں کرم نوازیاں نال اپنی جھولی بھردا اے۔ کجھ پھل زمین تیکھڑدے نیں تے کجھ اوہدے دل وچ۔ منکھ فطرت دے نظام نال جڑت بنا کے خوشبوو واں ،رنگاں تے نعمتاں نوں اپنے من وچ سموندا اے تو بوہتا سوہنا نالے کھلرواں محسوس کردا اے، ایہہ جڑت پوری کائنات نال اِک مِک کردی اے۔ بہار دان کرن دی رت اے۔ فطرت اپنی جھولی وچ سانبھے سبھ جلوے جگ دے ویہڑے سٹ کے اوہنوں ست رنگا بنا دیندی اے۔ ایس واری 14 مارچ نوں پنجاب دی دھرتی تے اوہدے پتراں دئیاں دیاں دعاواں نال جیہڑا کرم جنمیا اے، رب کرے اوہ سدا ہرا روے۔ شالا ہسے پنجاب، شالا وسے پاکسان
٭٭٭