ڈاکٹر مقصود احمد عاجز ؔ

فیصل آباد دی نعت گوئی دی کہکشاں دا روشن ستارہ

ڈاکٹر اظہار احمد گلزار

ڈاکٹر مقصود احمد عاجز دا حوالہ نعت گوئی اے۔ آپ جنوری نوں فیصل آباد وچ ملک فتح محمد دے گھر پیدا ہوئے۔ آپ دے والدہورزی دا کم کردے سن۔ اوہناں نے میٹرک دا امتحان پاس کیتا۔ بی اے تے ایم اے دا امتحان پرائیویٹ امیدوار دی حیثیت نال پاس کیتا۔ آپ نے ایوب ریسرچ انسٹی ٹیوٹ فیصل آباد توں بطور ایسوسی ایٹ ایڈیٹر اپنی سروس دا آغاز کیتا تے بطور ورڈ پراسیسنگ آفیسر انفارمیشن برانچ ایوب تحقیقاتی ادارہ توں ریٹائر ہوئے۔ اوہناںنے ریٹائرمنٹ مگروں باقاعدہ شاعری دا آغاز کیتا تے محمد افضل خاکسار دے سامنے زانوئے تلمذیہ کیتا۔ اک نعتیہ مجموعہ وسیلہ بخشش منظرعام تے آیا۔ڈاکٹر مقصود احمد عاجز اپنی نعتیہ شاعری دا آغاز حضور اکرمؐ دے حلیہ شریف توں کردے نیں تے ردیف چہرہ وچ نہایت شاندار شعر کہندے ہوئے نظر آندے نیں۔ ایہدے وچ ناہیت خوبصورت ترکیباں بناندے نیں۔ گل بہشت بریں‘ نرم عارض بہ مثل ریشم‘ ہونٹ برگ گلاب نازک‘ دانت جیسے چمکتے موتی، دراز پلکیں، جبیں کشادہ، تازہ شباب چہرہ، ابروئے پیچ دار ترکش، غزال آنکھیں سیاہ، جمال میں جمیل تر ، مبین روشن کتاب چہرہ، زیرحجاب چہرہ، ماہ تاباں، جانِ جاناں ، غموں کا درماں، دکھوں کا دارو، کیہ کیہ خوبیاں بیان کردیاں نیں۔ا یس سراپا نگاری دی اعلیٰ مثال وچ ڈاکٹر مقصود احمد عاجز دا فن اپنے عروج نوں چھوندا ہویا نظر آندا اے۔ شاعر خود کشکول چشم حسرت چکے خیرات دیدگی گدائی کردا اے۔ ایسے طرحاں میلاد مصطفیؐ دی نعتاں نیں جہناں وچ حضورﷺ دی دنیا وچ آمددے حوالے نال خوبصورت شعر کہے نیں۔ آمد مصطفیؐ دی پہلی نعت وچ بے سہارا‘ غم دے مارے‘ جاں نثار‘ چاند تارے‘ نو بہار تے دل فگاراں نوں مبارکباد دتی گئی اے۔
عاجز دی بعض نعتاں غزل مسلسل جیا فکری آہنگ رکھدیاں نیں یعنی اک خیال‘ جذبہ‘ کیفیت تے صورتحال دی تفصیلات دی نشاندہی کردیاں نیں۔ اگرچہ ایہناں دا وڈا حصہ غزل دی صنف وچ اے جو معنوی ریزہ کاری دی عکاس صنف اے لیکن جدوں نعت غزل دی صنف وچ لکھی جاندی اے تے فی زمانہ نعت دا قریباً فیصد حصہ غزل ای دی صنف وچ تخلیق ہو رہیا اے تے جذبات دے انسلاک تے تسلسل دا پیدا ہونا فطری گل اے۔ ایسی نعتاں وچ مقصود احمد عاجز دی ردیفاں نعت دے مفاہیم نوں تسلسل بخشدیاں نیں تے نعت دی ردیف شعراں نوں اک فکری وحدت وچ پرو دیندی اے۔
ان کی نسبت کبھی ایسا نہیں ہونے دیتی
بے خیال شہہِ والا نہیں ہونے دیتی
٭٭٭٭٭٭
نعت ڈاکٹر مقصود احمد عاجز لئی بخشش دی ضمانت اے تے اوہناں دے قلم وقرطاس دی طہارت اے۔ نعت محض صنف سخن ای نہیں اوہناں لئی اک ورداے۔ وظیفہ اے تے نعت بمنزلہ درود شریف دی اردو شاعری دی شکل اے۔ نبیؐ دے شہر دی آب و ہوا اوہناں لئی مہمیز ثابت ہوئی جو تجلیاں دی انتہا اے۔ اوہ ایس اک گلشن رنگین فضا وچ رہنا چاہندے نیں جتھے حضور اکرمؐ دی مدحت دے پھل کھلدے نیں اوہناں نوں ضیائے سمس و قمر توں وی کوئی غرض نہیں اوہ صرف تے صرف رخ والضحیٰ وچ رہنا چاہندے نیں۔ اوہ خود نوں یوم حشر دی تپش توں بچان لئی حضور اکرمؐ دی زلف دوتا دے سایہ وچ رہنا چاہندے نیں۔ اوہ بوقت نزع وی لباں اتے حر ف ثنا ہون دے تمنائی نیں۔ ایسے لئی اوہ ساری عمر نعت و مدحت دی التجا وچ رہنا چاہندے نیں۔ اوہناں دی نعتاں دی عناصر ترکیبی وچ حاضری دی تمنا‘ امید حضوری‘ نوید حضور‘اذن حاضری‘ آرزوئے مدینہ‘حاضری دی طلب‘ بوقت نزع ثنا دا لب اتے ہونا تے ال رسولؐ نال عقیدت شامل نیں۔ مدینہ دی حاضری اوہناں دی دعاواں دا ثمر وی بے حاصل وی۔ اوہ صبح تے شام اللہ تعالیٰ کولوں شہر نبیؐ دی حاضری منگدے ہوئے نظر آندے نیں۔ اوہناں دی آرزو ایہو اے کہ اوہ نعتاں سندے سندے ای وقت آخرت وی لنگھ جان۔ اوہناں دے جنازے اتے وی نعت پڑھی جاوے۔ لحد وچ نکرین دے سوالاں دے جواب وچ وی اوہ اوہناں نوں نعت سنا دین گے۔ قبر دے انھیراں وچ چانن لئی وی نعت نبیؐ تے یاد محمدؐ کم آوے گی۔ اوہ کنے خوش بخت تے خوش عقیدہ نعت گو شاعر نیں جہڑے ایہناں حسین خیالاں دا اظہار کررہے نیں۔
بوقتِ نزع بھی عاجز کے ہو لبوں پہ ثنا
تمام عمر اسی التجا میں رہنا ہے
٭٭٭٭٭٭
اوہ للکار کے تے پکار پکار کے ایسے نسبت دا اظہار کردے نیں جو اوہناں نوں توانا رکھدی اے۔ اوہناں دی نعتاں عجز اسلوب سادگی لئی ہوئیاں نیں۔اک نعتیہ شاعری مجموعہ ’’وسیلہ بخشش‘‘ منظر عام تے لے آئے تے ہن دوجا نعتیہ مجموعہ ’’امید بخشش‘‘ سامنے لیا رہے نیں۔اوہناں دے نعتیہ مجموعہ ’’امید بخشش‘‘ دا آغاز حمدیہ شاعری توں ہویا اے۔ پہلی حمد اے
ہے تو سب کا خالق کبریا تجھے حمد ہے تجھے حمد ہے
نہیں کوئی بھی کہیں دوسرا تجھے حمد ہے تجھے حمد ہے
٭٭٭٭٭٭
اس کی ردیف تجھے حمد ہے تجھے حمد ہے بہت خوبصورت ہے اور دل کو بہت بھلی لگتی ہے
دوسری حمد دعائیہ ہے اس میں بھی نعتیہ مضامین پروتے ہوئے نظر آتے ہیں
میرے اس خواب کو مولا تو حقیقت کردے
شہِ کونین ﷺ کی چوکھٹ مری قسمت کر دے
٭٭٭٭٭٭
نعتیہ شاعری دا آغاز حضورؐ دے حلیہ شریف توں کرنے آں تے ردیف چہرہ وچ نہایت شاندار شعر کہندے ہوئے نظر آندے نیں۔ ایہدے وچ نہایت خوبصورت ترکیباں بناندے نیں۔ گل بشت بریں‘ نرم عارض بہ مثل ریشم‘ ہونٹ‘ برگ گلاب نازک‘ دانت جیست چمکتے موتی،دراز پلکیں، جبیں کشادہ،تازہ شباب چہرہ،ابروئے پیچ دار ترکش،غزال آنکھیں سیاہ،جمال میں جمیل تر،مبین روشن کتاب چہرہ، زیر، حجاب چہرہ، ماہِ تاباں ، جانِ جاناں، غموں کا درماں ، دکھوں کا دارو، کیہ کیہ خوبیاں بیان کردیاں نیں۔ ایس سراپا نگاری دی اعلیٰ مثال وچ جناب مقصود عاجز دا فن انپے عروج نوں چھوندا ہونانظر آندا ای شاعر خود کشکول چشم حسرت چکے خیرات دید دی گدائی کردا اے۔
ایہدے مگروں میلاد مصطفیؐ دی نعتاں نیں جہناں وچ حضورؐ دی دنیا وچ آمد دے حوالے نال نہایت شاندار شعر کہے گئے نیں۔ آمد مصطفیؐ دی پہلی نعت وچ بے سہاراں‘ غم دے ماریاں‘ جاں نثاراں‘ چاند تاراں‘ نوبہاراں تے دل فگاراں نوں مبارکباد دتی گئی اے کہ حضورؐ تشریف لے آئے نیں۔ آ گئے نیں مصطفیؐ دی ردیف وچ چن تارے آپؐ دے موئے مبارک توں ضیا پائیں گے۔ دل مضظر سکینت آشنا ہو گئے‘ سینہ چاکان چمن کے گھائو بھر گئے‘ کمال جاں نثاری کو جواز مل گیا۔ دل فگاراں نوں مبارک کہ اوہناں نوں دلی سکون مل گیا۔ دوجی نعت آئے میلاد دے دن خوشیاں منائو سارے…مل کے سب کو چہ و بازار سجائو سارے اس میں بھی پھول کلیاں غنچے نخل و شجر بھینی بھینی سی خوشبو سے لبریز ہو گئے تیجی تیسری نعت آمنہ بی کے دلارے آگئے سب زمانوں کے وہ پیارے آگئے چھوٹی بحر دی نعت اے ۔ایہدے وچ اپنے دوجے نعتیہ مجموعہ دے حوالے نال کہندے نیں۔
لے کے ہم ” امید بخشش ” یانبیﷺ!
بے عمل در پر تمہارے آگئے
٭٭٭٭٭٭
نعت ڈاکٹر مقصود احمد عاجز لئی بخشش دی ضمانت اے تے اوہناں دے قلم و قرطاس دی طہارت اے۔ نعت محض صنف سخن ای نہیں اوہناں لئی اک ورد اے وظیفہ اے تے نعت بمنزلہ درود شریف دی اردو شاعری دی شکل اے۔ نبیؐ دے شہر دی آب و ہوا اوہناں لئی مہمیز ثابت ہوئی جو تجلیاں دی انتہا اے۔ اوہ ایس اک گلشن رنگین فضا وچ رہنا چاہندے نیں جتھے حضورؐ دی مدحت دے پھل کھلدے نیں۔ اوہناں نوں ضیائے شمس و قمر توں وی کوئی غرض نہیں اوہ صرف تے صرف رخ والضحیٰ وچ رہنا چاہندے نیں۔ اوہ ہر لمحہ رب دے حبیب دی مدح و ثنا وچ رہنا چاہندے نیں۔ اوہ خود نوں یوم حشر دی تپش توں بچان لئی حضورؐ دی زلف دوتا دے سایہ وچ رہنا چاہندے نیں۔ اوہ بوقت نزع وی لباں اتے حرف ثنا ہون دے تمنائی نیں ایسے لئی اوہ ساری عمر نعت و مدحت دی التجا وچ رہنا چاہندے نیں۔
وصف لکھتا ہوں شاہِ طیبہ ﷺ کے
بس یہی کاروبار کرتا ہوں
نہیں ایسا عمل کوئی جو ہو زادِ سفر میرا
سرِ محشر متاعِ نعت ہی بس کام آئے گی
٭٭٭٭٭٭
ایہناں دے گھر وچ مدحت دے پھل کھلدے نیں جہدے توں اوہناں دے گھر دی فضا معطر رہندی اے۔ اوہناں دی مشام جان نوں نعت نبیؐ مسحور رکھدی اے۔
عاجز جو معطر ہیں فضائیں ترے گھر کی
سرکارﷺ کی مدحت کے یہاں پھول کھلے ہیں
٭٭٭٭٭٭
اوہناں دی نعتاں دے عناصر ترکیبی وچ حاضری دی تمنا‘ امید حضوری‘ نوید حضور‘ اذن حاضری‘ آرزوئے مدینہ‘ حاضری دی طلب‘ بوقت نزع ثنا دا لب اتے ہونا تے آل رسولؐ نال عقیدت شامل نیں۔ مدینہ دی حاضری اوہناں دی دعاواں دا ثمر وی اے حاصل وی۔ اوہ سویرے تے شام اللہ تعالیٰ کولوں شہر نبیؐ دی حاضری منگدے ہوئے نظر آندے نیں۔
اپنے در پر مجھے بلالینا رنج و آلام سے بچا لینا
کون عاجز کا جز ترے آقاﷺ اس نکمے کو بھی نبھا لینا
٭٭٭٭٭٭
جدوں سارے قافلے مدینہ ول چل پئے ہون تے شاعر جئے بے نوا پچھے رہ جان تے کیہ حالت ہوندی اے اوہدابیان تڑپدے ہوئے دل توں بیان کرنے آں۔
سب قافلے سرکارﷺ مدینے کو چلے ہیں
ہم بے سروسامان بھی راہوںمیں پڑے ہیں
کچھ پاس زرِ حسن و عمل اپنے نہیں ہے
نادم ہیں گنہگار ہیں چپ چا پ کھڑے ہیں
٭٭٭٭٭٭
اوہ انتہائی معصومیت تے سادگی نال حضورؐ نوں دسدے نیں کہ قافلے والے چھڈ کے جا رہے نیں لہٰذا آپؐ ای خود اوہنوں بلائو
یانبیﷺ! چشمِ کرم میں بھی مدینے پہنچوں
قافلے والے مجھے چھوڑے چلے جاتے ہیں
٭٭٭٭٭٭
اک ہور مقام اتے تے اوہناں دی فیراد بہت بے تاب تے مضطرب ہو جاندی اے تے اوہ کہہ اٹھدے نیں
مجھ سے عاصی کو بھی طیبہ میں بلایا جائے
میری بخشش کا بھی سامان بنایا جائے
٭٭٭٭٭٭
اینی پرزور فریاداں مگروں اوہناں نوں ایس قدر امید حضوری اے کہ اوہناں نوں ضرور دیدار مدینہ حاصل ہووے گا۔
مری قسمت مجھے بھی روضہ & انور دکھائے گی
جبینِ شوق مچلے گی تمنا مسکرائے گی
جسے دستِ شہِ کونین ﷺ نے عاجز سنبھالا ہو
اسے گردش زمانے کی بھلا کیسے گرائے گی
٭٭٭٭٭٭
جدوں اوہناں نوں حضوری دی نوید مل جاندی اے تے اوہ خود کلے ای ایس نعمت عظمیٰ توں استفادہ نہیں کرنا چاہندے بلکہ اپنے ساتھیاں نوں وی اپنے نال ملا لیندے نیں تے دوجے زائراں نوں وی دعوت دیندے نیں کہ آئو سارے ای رل کے ایہناں جلوویاں توں خود نوں مستنیر کرنے آں۔
زائرو آئو چلیں گنبدِ خضری دیکھیں
مسجدِشاہ کا پرنور وہ جلوی دیکھیں
جس کی قسمت پہ کرے رشک زمانہ عاجز
ہم بھی وہ رشکِ شہاں سائلِ طیبہ دیکھیں
٭٭٭٭٭٭
ایہناں نوں اپنی ایہناں التجاواں تے دعاواں توں امید کرم اے کہ حضورؐ خود ای خزانہ غیب توں حاضری دے وسائل بہم فراہم کر دین گے تے اوہناں نوں زاد سفر میسر ہو جاوے گا تے کسی نوں وی خبر نہیں ہووے گی۔ ہر عاشق صادقدی ایہو تمنا ہوندی اے کہ حضورؐ اوہناں دی آبرو رکھ لین تے آپؐ ہر عاجز و مسکین دی عزت و آبرو دے محافظ او۔
پھر اذنِ حاضری ہو میں پہنچوں سلام کو
زادِ سفر کہاں سے ملا کچھ خبر نہ ہو
اب آپﷺ ہی کے ہاتھ ہے عاجز کی آبرو
نادم کسی کے سامنے یہ عمر بھر نہ ہو
٭٭٭٭٭٭
مدینہ اوہناں دی نعتاں دا مستند حوالہ اے جس نعت وچ مدینے دا ذکر لطیف آ جاندا اے اوہدی تاثیر تے لطف ای دوبالا ہو جاندا اے۔ عشاق دے دل مدینہ دا لفظ سندے ای دھڑک اٹھدے نیں۔ مدینہ دے لفظ نال اوہناں دی سانساں تیز ہو جاندیاں نیں۔جناب عاجز دی نعتاں وچ مدینہ بطور ردیف وی آیا اے تے بطور قافیہ وی
مرے دل میں ہے آرزوئے مدینہ
رہے ہر نفس جستجوئے مدینہ
ملے خاکِ پا انﷺ کی مجھ کو بھی عاجز
رواں ہوں اسی دھن میں سوئے مدینہ
٭٭٭٭٭٭
جدوں حاضر ہو گئی امیداں بر آئیاں دعاواں پوری ہو گئیں تمنا رنگ لے آئیاں تے شاعر مدینہ پہنچ کے عجب سرشاریاں وچ مست ہو گیا تے اوہ کہن لگیا۔
غمِ بے کسی مٹانے ترے در پہ آگیا ہوں
میں قرارِ قلب پانے ترے در پہ آگیا ہوں
٭٭٭٭٭٭
ایہہ اوہدے لئی تجلیاں دی حد انتہا اے تے حضورؐدے در دی حاضری اوہدے لئی اوہدی زندگی دا حاصل اے۔
تجلیوں کی حدِ انتہا میں رہنا ہے
نبیﷺ کے شہر کی آب و ہوا میں رہنا ہے
٭٭٭٭٭٭
اوہ ایسے موقع تے وی لباں اتے نعت نبیؐ سجا کے جا رہے نیں۔ نعت نوں کسی لمحہ تے اوہ نہیں بھلدے دعا منگدے ہوئے حاضری دیندے ہوئے۔
کرم کیا ہے یہ مصطفی ﷺ نے مجھے مدینے میں پھر بلا کے
میں انﷺ کے روضے پہ جارہاہوں لبوں پہ نعتِ نبیﷺ سجاکے
٭٭٭٭٭٭
حتیٰ کہ وقت آخر وی اوہ نعتاں سن کے ای ایس دنیا توں جانا چاہندے نیں۔ اوہناں دی آرزو ایہو اے کہ اوہ نعتاں سندے سندے وقت آخرت وی لنگھا جان۔ اوہناں دے جنازے اتے وی نعت پڑھی جاوے لحد وچ نکیرین دے سوالاں دے جواب وچ وی اوہ اوہناں نوں نعت سنادین گے۔ قبر دے انھیراں وچ چانن لئی وی نعت نبیؐ تے یاد محمدؐ کام آوے گی۔ اوہ کنے خوش بخت تے خوش عقیدہ نعت گو شاعر نیں جو اوہناں حسین خیالاں دا ظہار کر رہے نیں۔
بوقتِ نزع بھی عاجز کے ہولبوں پہ ثنا
تمام عمر اسی التجا میں رہنا ہے
آخری وقت جو آئے تو مری میت کو
نعتِ سرکارﷺ کی رم جھم میں اٹھایا جائے
٭٭٭٭٭٭
پڑھیں گے جب جنازے پر ثنا خواں نعت آقاﷺ کی
مری میت اسے سن کر یقینا جھوم جائے گی
عجب ہی ماجرا ہوگا فرشتوں کے سوالوں پر
لحد میں جب زباں نعتِ نبیﷺ ان کو سنائے گی
قبر کی ظلمتیں مٹانے کو
شمعِ یادِ نبیﷺ جلالینا
٭٭٭٭٭٭
آل نبی تے حب اہل بیت اوہناں دی نعتاں دا خاص حوالہ اے اوہ اپنے شعراں وچ محبت آل رسول نوں نال نال رکھدے نیں
میں ہوں عاجز غلامِ آلِ نبی
شکرِ پروردگار کرتا ہوں
٭٭٭٭٭٭
اوہ للکار کے تے پکار پکار کے ایس نسبت دا اظہار کردے نیں جو اوہناں نوں توانا رکھدی اے۔
مجھے ڈرائو نہ دشمنوتم مجھے ہے آلِ نبی سے نسبت
اسے گرائو گے کیا بھلا تم جسے اٹھایا ہے مصطفی ﷺ نے
ہو بیاں کیسے کمالِ مصطفی ﷺ
جلوہ گر ہر سو جمالِ مصطفی ﷺ
دو ہی ہیں وجہ نجاتِ آخرت
ایک قرآں ایک آلِ مصطفی ﷺ
٭٭٭٭٭٭
اوہناں دی نعت وچ سہل ممتنع وی اے تے اوہدے نال نال مضمون آفرینی وی اے ترکیب سازی وی اے۔ تلازمہ کاری وی۔اوہناں دی نعت عصری شعور نال وی مالا مال اے تے مترنم بحراں توں وی فیض یاب۔ اوہناں نے چھوٹی بڑی تمام بحراں استعمال کیتیاں نیں۔ سوزوگداز تے کیف نال بھرواں نعتاں وچ شفتگی وی اے۔ شگفتگی وی تے اوہدے نال نال نغمگی وی۔ اوہناں دی نعتاں وچ خلوص اے اوہ نعت اتے عمل پیرا وی ہوندے نیں۔سنت رسولؐ اتے عمل کردیاں اوہ نعت کہہ رہے نیں تے اک باشرع مسلمان نیں۔ دعا اے اللہ تعالیٰ اوہناں دے علم تے عمل وچ وادھا عطا فرماوے۔ اللہ تعالیٰ دے زور بیاں وچ ہور وادھا کرے۔