کرونا وائرس تے ماضی دیاں قاتل وباواں صرف احتیاط علی رضا رانا
لکھت:علی رضا رانا
ملک پاکستان سنے پوری دنیا ایس ویلے جس مشکل دور توں لنگھ رہیا اے ایس گل توں اندازہ لایا جا سکدا اے کہ اسیں کنے سنجیدہ شخصیت دے مالک آں، ملک کیہ دنیا قدرتی آفت وبائی آفت کرونا نال دو چار اے، انسان مشکل وچ اے پر فیر وی احتیاط نہیں کر رہیا نہ اپنے خانداناں دی فکر اے، اک انسان دی غلطی خاندان ، نیڑے تے رشتے دار تے محلے گوانڈھیاں نوں وی بھگتنی پئے سکدی اے صدیاں پہلے جدوں اج دی طرح انسان نے سائنس تے طب دے میدان وچ ترقی نہیں کیتی سی، اودوں کسے بیماری دے وبائی صورت اختیار کر جان دا اک ای مطلب ہو سکدا سی… ہزاراں نہیں، لکھاں انساناں دی موت… اک زمانے وچ ’’طاعون‘‘ تے ’’کوڑھ‘‘ نوں اسمان دا زہر تے خدا دی طرفوں عطا کردہ عذاب ای سی، ایہہ اوہ بیماریاں سن جس دے شکار بندے بدترین جسمانی تکلیف تے اذیب ناک صورت حال دا سامنا کردے تے گویا سسک سسک کے موت دے مونہہ وچ چلے جاندے۔ بے شک دنیا دا ایہہ ہر جائی پن اک وقتی رد عمل سہی پر اک نوے انقلابی دور دا آغاز وکھائی دیندا اے کہ فی الوقت تے ایس بیجان ذرہ نے انسانی معاشرت، اخلاقیات، اقتصادیات تے غرض ایہہ کہ ہر شعبہ زندگی نوں تہہ و بالا کر کے اک بھوچال برپا کر رکھیا اے۔ ارشاد باری تعالیٰ اے: یعنی جدوں میں بیمار ہوندا واں تے اللہ تعالیٰ ای مینوں شفا عطا فرماندے نیں۔
’’رسول کریم ﷺ نے جذام وچ مبتلا مریض توں دور رہن دی ہدایت فرما کے احتیاطی تدبیراں تے اسباب اختیار کرن دی تلقین فرمائی ‘‘۔
ایہہ امر وی قابل ذکر اے کہ طبی تحقیقات دے بعد کرونا دے ہر قسم دے مریض تو چھ فٹ دا فاصلہ رکھن دی جیہڑی ہدایت اج کیتی جا رہی اے۔ اوہ اپنی تھاں اہم اے۔ پھوک تے نچھ وغیرہ دے پھیلائو دا وسیع دائرہ وی ثابت اے۔ ساڈے سید الحکما ﷺ نے اج توں چودہ سو ورھے پہلاں ایس ول توجہ دلوائی تے فرمایا کہ کوڑھی توں اک نیزے دے فاصلے تے رہو تے دلچسپ گل ایہہ اے کہ اک نیزے دی پیمائش ساڑھے چھ فٹ بن دی اے۔ پچھلے ورھیاں پہلے وباواں اجتماعی قاتل بن کے آئیاں نیں، تے ایہناں دی وجہ نال جس پیمانے تے موتاں ہوئیاں نیں ایس دا تصور اسیں اج کرونا وائرس دے دور وچ وی نہیں کر سکدے۔ چھویں صدی عیسوی وچ جسٹینئن پلیگ یعنی طاعون توں تقریباً پنج کروڑ بندے ہلاک ہو گئے سن، جیہڑا شاید ایس ویلے دنیا دی نصف آبادی دے برابر سی۔فیر 14 ویں صدی وچ بلیک ڈیتھ یا کالی موت اکھوائے جان والے طاعون دی وجہ 20کروڑ بندے ہلاک ہوئے۔ 20ویں صدی وچ چیچک دی وجہ نال تقریباً 30 کروڑ موتاں ہوئیاں، حالاں کے ایس مرض دے خلاف اک موثر تے دنیا دی پہلی ویکسین سنہ 1796توں دستیاب سی۔
پنج توں داہ کروڑ بندے سنہ 1918 وچ انفلوئنز دی عالمی وبا دے نتیجے وچ ہلاک ہوئے، ایہہ تعداد ایسے دوران لڑی جان والی پہلی جنگ عظیم وچ ہون والیاں موتاں توں ودھ اے۔
ایس وبا نال روئے زمین تے ہر تن وچوں اک بندا متاثر ہویا سی۔ایچ آئی وی دی عالمی وبا ہن وی موجود اے تے ایس دی کوئی ویکسین وی نہیں۔ اک اندازے دے مطابق ایچ آئی وی توں تن کروڑ 20لکھ موتاں ہو چکیاں نیں جد کہ ساڑھے ستھ کروڑ بندے ایس وچ مبتلا نیں، جس وچ روز بروز وادھا ہو رہیا اے۔ ایہہ اعداد و شمار ایس لئی حیران کن نیں کہ اج تریخ دے اسباق وچ وبائواں دا ذکر نہیں کیتا جاندا جد کہ زیادہ پرانی گل نہیں کہ ایہہ زندگی دی تلخ حقیقتاں سن۔ ایہناں مرضاں دا شکار ہون والے بندے دی یادگاراں گھٹ ای بنیاں نیں۔ پر جدوں کوئی وائرس جیویں کہ کرونا وائرس، کسے نوں لگ جاندا اے تے متاثر بندے دا جسم وائرس پیدا کرن والی فیکٹری بن جاندا اے تاں بیکڑیا وچ ساز گار ما حول میسر آن تے اپنے آپ نوں ودھان دی صلاحیت موجود اے۔اک وبائی جرثومے دی وجہ نال پیدا ہونے والی علامات، جویں نچھاں، کھنگ یا لہو کارسائو اینوں اگلا تے فیر ایس توں اگلا میزبان بنان وچ مدد دیندیاں نیں۔ وائرس دی ایس متعدی صلاحیت نوں R0 وچ ناپیا جاندا اے یعنی ایہہ کہ کنے بندیاں نوں متاثر کرن دی صلاحیت دا حامل اے۔ (امپیریل کالج لندن نے ایس نویں کرونا وائرس دے R0دا تخمینہ 1.5 توں 3.5 لایا اے تے انسان چوں کے آپس وچ ہتھ ملان توں لے کے جنسی مباشرت تیکر میل جول رکھدے نیں لہٰذا جراثیم وی ایہناں دے نال سفر کردے نیں۔مختصر ایہہ عرض کرنا چاہنا واں کہ میں دین تے دنیا تے سائنس دے ایس علمی تجزیے وچ ایہہ ای اندازہ کیتا اے کہ انسان اپنے آپ تے آن والی مشکل تے مسئلیاں دا آپ زمے دار اے بہتر ایہہ ای اے کہ طب تے سجدہ دونویں علاج تے خدا نال رجوع اکو علاج اے، انسان اپنے چنگے بھیڑے اعمال دا آ پ ذمے دار اے، اللہ اسیں سب نوں سارے وبائی تے آسمانی آفات توں محفوظ فرما ۔ آمین یا رب العالمین
