پِلاک دے پربندھ ہیٹھ میاں محمد بخشؒ کانفرنس

رپورٹ: رضوان بٹ

پنجاب انسٹیٹیوٹ آف لینگوئج، آرٹ اینڈ کلچر (پِلاک)، محکمہ اطلاعات و ثقافت، پنجاب دے زیر اہتمام عظیم صوفی شاعر میاں محمد بخشؒ دے 117 ویں سالانہ عرس دے موقعے اُتے میاں محمد بخش کانفرنس (آن لائن) منعقد ہوئی۔ مقررین وچ معروف روحانی سکالر بابا عرفان الحق ، پروفیسر سعید احمد، پروفیسرگربھجن سنگھ گل، پروفیسرسعادت علی ثاقب، ڈاکٹر صغرا صدف ڈائریکٹر جنرل پلاک، محمد عاصم چوہدری ڈائریکٹر پلاک تے خاقان حیدر غازی ڈپٹی ڈائریکٹر پلاک شامل سن۔ جدکہ عمران شوکت علی، چوہدری محمد انور سماء تے شبانہ عباس نے کلام میاں محمد بخشؒ ترنم نال پیش کیتا۔

بابا عرفان الحق نے ایس موقعے اُتے گل بات کردے ہوئے کہیا کہ سارے صوفیاء کرام اللہ تعالیٰ دے نمائندے نیں، صوفیاء انساناں وچ تفریق دے قائل نہیں۔ اوہناں نے کہیا میاں محمد بخشؒ نے اپنا سارا کلام قرآن کرم توں اخذ کیتا اے۔ صوفیا دو قسم دے گزرے نیں اک اوہ جیہڑے وحدت الوجود دا ذکر کردے نیں تے دوجے وحدت الشہود دی گل کردے نیں، ساری مخلوقات نوں اک سمجھنا بنیادی طور تے وحدت الوجود دی گل اے۔ اوہناں نے کہیا کہ ایہناں دینیڑے اصل صوفی اوہ ای اے جیہڑا تفریق تے تقسیم دی گل نہیں کردا۔ اوہناں نے ساری مخلوق نوں رب دا کنبہ قرار دتا۔ بابا عرفان الحق نے مزید کہیا کہ صوفیاء دا پیغام اصل وچ اپنی ذات دی نفی کرنا اے تے میاں محمد بخشؒ نے اپنے کلام وچ بے حد عاجزی و انکساری دا اظہار کرندے نال نال اپنی ذات دی نفی کیتی اے۔

مشرقی پنجاب توں پروفیسر گربھجن سنگھ گل نے ایس موقعے اُتے اظہار خیال کردے ہوئے کہیا کہ میاں محمد بخشؒ دا کلام میرے لئی ہنیرے وچ چراغ وانگوں اے۔ ایہناں دے کلام وچ اک سبق ہوندا اے کہ سانوں اللہ دیاں رحمتاں دا ہر ویلے شکر ادا کرن دے نال حیاتی دے مثبت پہلوواں نوں مدنظر رکھنا چاہیدا اے۔ اوہناں نے کہیا کہ میں ہندوستانی گلوکاراں نوں سیف الملوک پڑھن ول متوجہ کیتا اے۔ پروفیسر سعید احمد نے میاں محمد بخشؒ دی حیات تے کلام دے بارے وچ گل بات کردے ہوئے کہیا کہ میاں محمد بخشؒ دی پہلی کتاب سوہنی مہینوال اے جیہڑی اوہناں نے 27 ورہے دی عمر وچ لکھی جد کہ سیف الملوک ایہناں دی ستویں کتاب اے جس وچ نوہزار توں ودھ شعر موجود نیں۔ اوہناں نے مزید کہیا کہ موجودہ دور وچ میاں صاحب دا سب توں مستند نسخہ اقبال صلاح الدین دا مرتب کردہ اے۔ ایہناں دا کہنا سی کہ سیف الملوک نوں پہلی وار لہور توں چھاپیا گیا۔ اوہناں نے کہیا کہ سیف الملوک وچ میاں صاحب نے انسانی انا پرستی دے خاتمے دی گل کیتی اے۔

ڈاکٹر صغرا صدف ڈائریکٹر جنرل پلاک نے میاں محمد بخشؒ دے کلام وچ موجود انسانیت اُتے مبنی آفاقی پیغام نوں ویلے دی اہم لوڑ قرار دتا۔ اوہناں نے کہیا کہ میاں محمد بخشؒ احترام آدمیت دی بجائے احترام مخلوق دی گل کردے نیں تے ایہناں دے نیڑے ساری مخلوق رب دے وجود دے اظہار دا ذریعہ اے۔ایہو وحدت انساناں نوں بقائے باہمی دے نال ایس کائنات دی تعمیر و ترقی اُتے اکساندی اے جس پاروں معاشرے وچ تعمیری تے مثبت قدراں دا احیاء ممکن ہوندا اے۔ ڈائریکٹر پلاک محمد عاصم چوہدری نے کہیا کہ میاں محمد بخشؒ اپنے کلام وچ اک خاص ترتیب نوں ملحوظ خاطر رکھدے ہوئے حمد، نعمت منقبت اہل بیت، صحابہ و شیخ عبدالقادر جیالنی پیش کرن توں بعد احوال عشق دے پیرائے وچ پیار، امن تے برداشت دا پیغام دیندے نیں۔ ماں پیو دی شان وچ لکھے گئے ایہناں دے شعر انتہائی پُر اثر نیں ایہناں دے اکثر شعر اینے وسیع المعانی تے مقبول عام نیں کہ ضرب الامثال دی حیثیت اختیار کر چکے نیں۔ خاقان حیدر غازی ڈپٹی ڈائریکٹر پلاک نے اظہار خیال کردے ہوئے کہیا کہ شاعری وچ اک اہم مسئلہ شاعر دی شاعر دی روح نوں نہ سمجھنا اے جس دی وجہ نال ایس دا اصل متن کھل کے اگے نہیں آندا۔ اوہناں نے ایس امر اُتے زور دتا کہ میاں محمد بخشؒ دی شاعری دا اصل مفہوم سمجھیا جائے تاں جے ایس دے حقیقی معافی سانوں سمجھ آ سکن۔
کانفرنس دے دوران معروف لوک گلوکار شوکت علی دے پت عمران شوکت علی نے اپنے والد دے روایتی انداز وچ میاں محمد بخشؒ دے کلام موسیقی دے نال پیش کیتا۔ چوہدری محمد انور سماء نے میاں محمد بخشؒ دا منتخب کلام پیش کر کے خوب داد وصول کیتی۔

معروف صوفی گلوکارہ شبانہ عباس نے سیف الملوک وچوں کلام پیش کر کے سماں بنھ دتا۔ کانفرنس دے اختتام اُتے ڈائریکٹر جنرل پلاک ڈاکٹر صغرا صدف نے مہماناں دا شکریہ ادا کیتا تے ایس گل دا وعدہ کیتا کہ پلاک صوفیاء دے پیغام نوں پوری دنیا وچ ودھان لئی اپنا بھرپور کردار ادا کردا رہوے گا۔