21فروری مادری زباناں دا عالمی دن

اقوام متحدہ ولوں 21فروری مادری زباناں دے عالمی دن دے طور اتے متھیا گیا اے۔ دنیا بھر وچ ایہہ دن منایا جاندا اے۔ پاکستان وچ وی ایس دن جلسے ہندے نیں۔ ریلیاں تے جلوس کڈھے جاندے نیں۔ مختلف ورھیاں ثقافتی پروگرام ہندے نیں۔ التی شاعر‘ادیب‘ دانشور تے اہل علم مادری زبان دے حوالے نال اظہار خیال کردے نیں۔
پنجاب دے مختلف سہراں وچ مادری زباناں دا عالمی دن بڑی شان و شوکت نال منایا جاندا اے۔ پنجاب وچ سب توں وڈا اکٹھ راجدھانی لہور اندر ہندا اے۔ ایہہ سہرا پنجاب ہائوس لہور دے متھے سجدا اے جس ولوں ایس پروگرام لئی آہر کیتا جاندا اے۔ پروگرام دا انتظام و انصرام پنجاب ہائوس دے موہری بلال مدثر بٹ دی ذمہ داری اے جو اپنا فرض نبھانا خوب جان دے نیں۔ جس چنگے طریقے نال اوہ پروگرام دا بندوبست کرد ے نیں‘ سارے رلتی اوہناں دی صلاہنا ضرور کردے نیں۔ پنجاب دے ایس سب توں وڈے شاندار پروگرام وچ ہر طبقے دے ہزاراں لوک شریک ہندے نیں۔ اوہناں وچ مرد‘ عورتاں تے پڑھیار شامل ہندے نیں۔ پروگرام وچ صرف رونق میلہ ای نئیں ہندا بلکہ پنجابی پیارے اپنیاں تقریراں راہیں پنجابی زبان دے ایشو نوں مختلف حوالیاں نال وی اجاگر کردیاں جانکاری دیندے نیں۔ بال لڈیاں پاندے نیں تے جنے کھنے جھمر تے بھنگڑے نال رونق میلہ لاندے نیں۔ پنجاب دا ثقافتی ساز ڈھول پروگرام دی شان ودھاندا اے۔
ایس ورھے وی ماں بولی دے دیہاڑ نوں بڑی شان نال منایا گیا۔

جس پاروں سارے رلتی پنجاب ہائوس لہور دے شکر گزار وی ہوئے جس نے ایہہ رونق لائی تے پنجابی زبان دے حوالے نال جاگرتی دتی۔ حسب روایت سب توں وڈا اکٹھ وی ایس ورھے لہور پریس کلب دے سامنے ہویا۔ ہزاراں پنجابیاں نے اوس وچ رلت کیتی۔ عورتاں‘ مرداں دے علاوہ سکولاں‘ کالجاں‘ یونیورسٹیاں دے پڑھیاراں وی اک وڈی تعداد پروگرام دا حصہ بنی۔ پنجاب دے مختلف پنڈاں‘ شہراں دے سکولاں دے استاد تے سینکڑاں پڑھیار بچے بچیاں بساں بھر بھر لیائے۔ اوہناں پنجابی زبان دے حق پاروں مکھ وکھالا وی کیتا تے جھمر‘ بھنگڑے تے لڈیاں نال رونق میلہ وی لایا۔ پروگرام وچ شاعراں‘ ادیباں‘ دانشوراں‘ صحافیاں تے اہل علم ہستیاں نے اپنیاں تقریراں وچ پنجابی زبان نوں تعلیمی‘ دفتری‘ عدالتی‘ صحافتی تے قومی زبان دا حصہ دین دی وی منگ کیتی۔ متفقہ طور تے ایہہ قرارداد وی پاس کیتی کہ پنجابی نوں نہ صرف تعلیمی‘ دفتری‘ عدالتی‘ صحافتی تے قومی زبان بنایا جائے بلکہ سرکاری سطح تے پنجابی نوں علاقائی یا صوبائی زبان آکھن دا دھرو وی بند کیتا جائے تے ایہدی تھاں پنجابی نوں قومی زبان آکھیا جائے۔ اوہانں ایس گل دی وی نندیاں کیتی کہ پنجاب اسمبلی وچ پنجابی زبان بولن دی کوئی مناہی نئیں۔ پر ممبران پنجاب اسمبلی اردو تے انگریزی وچ بولنا فخر سمجھدے نیں۔ اوہناں دیاں جو آڈیو وڈیو لیک ہو رہیاں نیں۔ اوہناں وچ تے اوہ بڑے فخر نال پنجابی وچ گل کردے نیں۔ اپنیاں نجی محفلاں وچ وی پنجابی بولدے نیں۔ پر اسمبلی دے پلیٹ فارم اتے دوجیاں

بولیاں دا انتخاب کیوں کردے نیں؟
ایس ورھے وی مادری زباناں دے عالمی دن دے موقع اتے پریس کلب لہور سامنے جو شان دار پروگرام ہویا اوہدا آغاز قائد تحریک پنجابی زبان الیاس گھمن دی تقریر توں ہویا۔ باقی پروگرام دے دوران وی اوہ وقتاً فوقتاً اپنے خیالاں دا اظہار کردے رہے۔ اوہناں پنجابی پیاریاں دے گل پیلے صافے وی پائے تے پگاں وی بنھیاں۔ سٹیج سیکرٹری دے فرائض مشہور پنجابی لکھاری جاوید پنچھی بڑے جوشیلے انداز وچ سرانجام دیندے رہے۔
پنجاب‘ پنجابی زبان تے پنجابیاں دے حوالے نال ویکھیاجائے تے اک ہور حقیقت وی سامنے آندی اے۔ اوہ ایہہ اے کہ پنجاب دی تریخ پنجاب ہائوس دے ذکر توں بغیر ناممکن اے۔ پنجاب‘ پنجابی زبان تے پنجابیاں دی سیوا جنی پنجاب ہائوس کر رہیا اے اوہ بے نظیر اے۔ پرائیویٹ سیکٹر وچ ایہہ سب توں وڈا ادارہ اے۔ایہدے بابا گرونانک دیو جی ایڈیٹوریم وچ ہر مہینے دس توں ودھ ایسیاں محفلاں سجائیاں جاندیاں نیں جس وچ پنجاب دی ہر تھاں توں آئے پروہنے رلت کردے نیں۔ صرف ایہہ ای نئیں مشرقی پنجاب‘ یورپ تے دنیا دے کسی وی ملک توں آیا پنجابی شاعر‘ ادیب‘ دانشور اک واری تے ضرور پنجاب ہائوس لہور دا وزٹ کردا اے۔ جس نال محفل سجانی پنجاب ہائوس اپنا فرض سمجھدا اے۔ دنیا بھر وچ وسدے 25کروڑ توں ودھ پنجابیاں دی ٹہل سیوا کرنا پنجابی میڈیا گروپ دے چیئرمین بے باک تے نڈر صحافی‘ شاعر‘ ادیب تے دانشور مدثر اقبال بٹ نے اپنی ڈیوٹی سمجھی اے تے اوہ ایہہ کم بغیر کسی مفاد یا غرض دے کرنا لازمی سمجھدے نیں۔ ایہہ اوہناں دی ای ہمت اے پنجابی زبان نوں تعلیمی‘ دفتری‘ عدالتی تے صحافتی زبان دا درجہ دوان لئی دن رات اک کیتی بیٹھے نیں۔ اوہ پنجابی زبان دے اچ ٹیسی آگو نیں پر اوہناں دی انکساری دا ایہہ عالم اے اوہ خود نوں پنجاب‘ پنجابی زبان تے پنجابیاں دا سیوک ای کہندے تے سمجھدے نیں۔ پنجاب ہائوس دا رونق میلہ اوہناں دے ای دم نال اے۔ جس وچ اوہناں دے بانہہ بیلی بلال مدثر بٹ ہوریں نیں۔ مدثر اقبال بٹ پنجاب بھردیاں پنجابی تنظیماں تے شخصیات نوں اکو پلیٹ فارم تے جمع کرن لئی وی بڑے سرگرم نیں۔ تاں جے پنجاب دی بھرواں طاقت اکو اواز بن سکے۔ پنجاب ہائوس ساڈے عہد وچ اک معتبر حوالہ بن کے سامنے آندا اے جو پنجابی زبان دے شاعراں‘ ادیباں‘ صحافیاں تے دانشوراں‘ اہل علم ہستیاں نوں اک مرکز تے جوڑدا اے۔ ایس ورھے وی پنجاب ہائوس ولوں مادری زباناں دے عالمی دن دے موقع اتے پریس کلب لہور سامنے سب توں وڈا اکٹھ کرن داکارنامہ سرانجام

دتا اے۔
مادری زباناں دے عالمی دن اتے پریس کلب لہور سامنے ہون آلے سب توں وڈے پروگرام وچ رلتیاں نال خطاب کردیاں مدثر اقبال بٹ ہوراں نے آکھیا ’’پنجاب گونگا نئیں پر اوہنوں گونگا سمجھ لیا گیا اے۔ سوائے پنجاب دے باقی سارے صوبیاں وچ بال اپنی مادری زبان وچ مڈھلی تعلیم حاصل کر رہے نیں۔ ایہہ بدنصیبی نئیں تے ہور کی اے! اسیں ہن پچھے ہٹن آلے نئیں‘ جیویں کہندے نیں نا آخری گولی‘ آخری ساں تک لڑاں گے۔ ساڈا مطالبہ غیر قنونی یا غیر آئینی نئیں‘ جائز تے برحق اے۔ ایہہ اقوام متحدہ دے چارٹر دے عین مطابق وی اے۔ اسیں صرف پنجابی زبان نوں تعلیمی‘ دفتری‘ عدالتی تے صحافتی زبان بنوانا چاہنے آں۔ ایس پاروں کسی وی حد تک جان لئی تیار آں۔ ایہہ المیہ نئیں تے ہور کی ا ے پنجاب دے خواندہ تے نیم خواندہ جے کسی کیس دے سلسلے وچ جان تے اوہانں دی سمجھ توں باہر ہندا اے کہ عدالت وچ اوہدا تے مخالف دا وکیل گل کیہ کر رہیا اے۔ جج صاحب کی فرما رہے نیں۔ ایہہ وی دھرو نوں گھٹ نئیں۔ پنجابی اخباراں رسالیاں نوں گل گھوٹو دتا جا رہیا اےﷺ اوہانں لئی جو کوٹا مقرر کیتا گیا سی اوس وچ وادھا کی ہونا الٹا گھٹان دا وچار اے۔ دفتراں وچ جنی خط و کتابت ہندی اے۔ اوہ پنجابی وچ نئیں ہندی۔ سائل پریشان ہندے نیں کہ لکھیا کی اے؟ مطلب کی اے؟ تے اوس اتے کاروائی کی ہو رہی اے۔ بال سکولے جاندے نیں تے اوہ اپنی تھاں پریشان ہندے نیں کہ گھر ہور باہر ہور تے سکولے ہور زبان اے جد کہ ایہہ امر تسلیم شدہ اے کہ بال اپنی مادری زبان وچ چھیتی تے بوہتا سکھدے نیں۔ مدثر اقبال بٹ نے بڑے دبنگ لہجے وچ آکھیا کہ اسیں ہر محاذ تے اپنے حق لئی ڈٹ کے مقابلہ کراں گے۔ اساں پچھے ہٹن آلں نئیں۔ اسیں خیرات نئیں منگ رہے اپنا حق منگ رہے آں تے ایہدے لئی ہر قربانی دین لئی تیار آں۔ ساڈی جنگ مکمل فتح تیک جاری رہن آلی اے۔ ساہنوں ڈرایا تے دھمکایا نئیں جا سکدا۔ مدثر اقبال بٹ نے ساری پنجابی تنظیماں تے پنجابی پیاریاں نوں وی بنتی کیتی کہ ایہہ ویلا انتشار دانئیں اک مٹھ ہون دا اے۔

اپنی اپنی تھاں ڈیڑھ اٹی مسیت بنا کے اپنی طاقت نہ ضائع کرو۔ اکو چھتری تھلے آئو۔ متحد تے منظم ہو کے پوری طاقت نال پنجابی نوں تعلیمی‘ دفتری‘ عدالتی تے صحافتی زبان بنوان لئی ڈٹ جائو۔ انشاء اللہ کامیابی ساڈا مقدر ہووے گی۔
قائد تحریک پنجابی زبان الیاس گھمن نے اپنے خطاب وچ آکھیا کہ ویلا آگیا اے کہ اسیں اپنے حقوق لئی اک ہو جائیے۔ ساڈی ایکتا نال ای پنجابی نوں تعلیمی‘ دفتری‘ عدالتی تے صحافتی زبان بنوایا جا سکدا اے۔ ایہہ دنیا دی اٹھویں وڈی زبان اے جس نوں دنیا وچ 25کروڑ توں ودھ پنجابی بولدے تے سمجھدے نیں لیکن مغربی پنجاب وچ ایس نال دھاڑویاں آلا سلوک کیتا جا رہیا اے۔ بچے اپنی مادری زبان وچ تعلیم حاصل کرن توں محروم نیں۔ پنجابی قومی زبان اے پر ایس نوں علاقائی تے صوبائی زبان کہہ کے ایہدا رتبہ گھٹان دی سازش ہندی اے۔ اسیں ایہہ سازش نکام بنا کے دم لواں گے۔ ساڈے گھٹ پڑھے لوک نہ دفتری زبان سمجھدے نیں‘ نہ ای عدالتی زبان۔ ایہہ لازم اے کہ پنجابی نوں تعلیمی‘ دفتری ‘ عدالتی تے صحافتی زبان بنایا جاوے۔ ساہنوں ساڈا حق چاہی دا اے۔ پنجاب نوں اپنا حقچاہی دا اے۔ پنجابی زبان نوں اپنا حق حاصل کیتیاں بغیر نئیں رہواں گے۔ بھاویں کجھ وی ہو جاوے۔ اسیں ہن چپ نئیں جے رہنا۔ پنجابی ساڈی ریڈ لائن اے۔ اسیں سر تلی تے لے کے نکلے آں۔ ساڈی اپنے حقوق لئی پیش قدمی جاری رہوے گی۔کنے دکھ دی گل اے۔ کسی اک وی سیاسی پارٹی دے منشور وچ پنجابی زبان دے حقوق دی گل شامل نئیں۔ اک پاسے پنجابیز بان نوں دبایا جا رہیا اے تے دوجے پاسے پنجاب نوں ٹوٹے ٹوٹے کرن دے منصوبے بن رہے نیں۔ پنجابی زبان دے لہجیاں نوں ایشو بنا کے تقسیم پنجاب دی گل ہو رہی اے۔ اسیں پنجاب دی ونڈ نئیں ہون دیاں گے۔ اسیں پنجاب دی ونڈ نوں نامنظور کرنے آں۔ اسیں ایہہ تقسیم نئیں ہون دیاں گے۔ پنجاب وچ تے صرف پنجابی دے مختلف لہجے نیں جد کہ سندھ‘ خیبر پختوانخواہ تے بلوچستان وچ اک نئیں کئی کئی زباناں نیں۔ اوہناں دی تقسیم دی کوئی گل نئیں کردا۔ ایہہ ظلم‘ زیادتی تے ناانصافی صرف پنجاب نال ای کیوں ہو رہیا ے؟ایس ستحصالی رویے نوں بند ہونا چاہیدا اے۔ ساڈی جدوجہد غیر قنونی تے غیر آئینی نئیں ساڈی جدوجہد انصاف لئی اے۔ اسیں پرامن لوک آں ساڈے نال اشتعال انگیزی کرن آلے کن کھول کے سن لین کوئی ساڈی طاقت نوں توڑ نئیں سکدا۔ کوئی ساڈی جدوجہد نوں سبوتاژ نئیں کر سکدا۔ اسیں تے سر اتے

کفن بنھ کے نکلے آں۔ اسیں اپنے مطالبیاں توں کسی صورت پچھے ہٹن آلے نئیں‘‘۔
منے پرمنے کہانی تے سفر نامہ نگار‘ پرچاکار‘ دانشور تے ماہر تعلیم پروفیسر ڈاکٹر جمیل احمد پال نے اپنے خیالات دا اظہار کردیاں آکھیا: ظلم تے ناانصافی دی وی اک حد ہندی اے پر پنجاب‘ پنجابی زبان تے پنجابیاں دے دشمناں نے ساریاں حداں مکا چھڈیاں نیں۔ پنجابی علاقائی یا صوبائی زبان نئیں‘ قومی زبان اے۔ اسیں انصاف منگن لئی سڑکاں تے آئے آں۔ اسیں اپنے حقوق لین لئی مدان وچ اترے آں۔ ساہنوں ڈرایا دھمکایا تے اپنے حقوق توں محروم نئیں رکھیا جا سکدا۔ پنجابی نوں تعلیمی‘ دفتری‘ عدالتی تے صحافتی زبان بنوانا ساڈا حق اے۔ ساہنوں ساڈا حق چاہی دا اے۔ ساڈے مطالبے جائز نیں۔ قنون تے آئین دے عین مطابق نیں۔ اسیں ہر اوس سازش دا ڈٹ کے مقابلہ کراں تے جو پنجابیاں نوںتے پنجاب نوں تقسیم کرن لئی اے۔ ساہنوں چپ نئیں کرایا جا سکدا۔ ساہنوں لہجیاں دی بنیاد تے ونڈیا نئیں جا سکدا۔ پنجابیاں نوں قربانیاں دین دا ول آندا اے۔ اسیں ہر صورتحال دا سامنا کرن لئی تیار آں۔ساڈے مطالبے جائز تے قنونی نیں۔ غیر آئینی وی نئیں نیں۔ ایس گل نوں اہل علم و دانش وی من دے نیں کہ بال اپنی مادری زبان وچ چھیتی تے بوہتا سکھدے نیں تے ظلم ویکھو پنجابی بال اپنی مادری زبان وچ تعلیم حاصل کرن توں محروم نیں۔ ایہہ صرف پنجابی زبان دے خلاف ای سازش نئیں بلکہ پنجابیاں تے پنجاب دے خالف وی گھنائونی سازش اے۔ اسیں امن و آتشی نال رہن آلے لوک آں۔ مہروفا‘ پیار ونڈن آلے آں۔ متشدد نئیں آں۔ امن پسند آں۔ اسیں صرف اپنے حقوق دے طلبگار آں۔ پنجابی زبان نوں اوہدا حق دوان لئی سامنے آئے آں۔ ساہنوں انصاف دیو۔ ساہنوں ساڈے حقوق دیو۔
پنجابی دی مشہور لکھاری تے پنجابی ادبی بورڈ دی سیکرٹری محترمہ پروین ملک ہوراں نے اپنے خطاب وچ آکھیا:ویکھو کیہڑا ویلا آ گیا اے اپنے جائزحقوق منگن لئی وی سڑکاں آباد کرنیاں پے گئیاں نیں۔ پنجابی زبان نوں اوہدا حق نہ دینا سراسر زیادتی اے۔ گل صرف نکی جئی اے پنجابی نوں تعلیمی‘ دفتری‘ عدالتی تے صحافتی زبان بنایا جائے۔ پنجابی زبان نال انصاف کیتا جائے۔

پنجابی قومی زبان اے۔ ایہنوں علاقائی یا صوبائی زبان کہہ کے ایہدی تذلیل نہ کیتی جاوے۔ پنجابی لباس دی تذلیل وی ساہنوں ہرگز قبول نئیں۔ پنجاب‘ پنجابی زبان تے پنجابیاں نال تحقیر آمیز رویہ ساہنوں قبول نئیں۔ ساہنوں لہجیاں دی بنیاد تے تقسیم ہونا تسلیم نئیں۔ پنجاب دی دھرتی صوفیاں دی دھرتی اے‘ پیار تے امن دی سرزمینا ے۔ ایتھے پنجابی زبان دے حوالے نال نفرتاں نہ کھلارو۔ پنجابی زبان نوں اوہدا جائز حق دیو۔ لہجیاں دی بنیاد تے پنجابیاں نوں نہ ونڈو۔ پنجابیاں دے مطالبے جائز نیں۔ پنجابی زبان نوں نفرت دا نشانہ نہ بنائو۔
دوجے رلتی مقرراں نے آکھیا کہ ایس توں ودھ کیہ ظلم ہو سکدا اے پاکستان دے سارے صوبیاں دے بال اپنی مادری زبان وچ مڈھلی تعلیم حاصل کر رہے نیں صرف پنجاب ای اوہ بدنصیب صوبہ اے جتھے بالاں کولوں اپنی مادری زبان وچ مڈھلی تعلیم حاصل کرن دا حق کھوہ لیا گیا اے۔ ایہہ حرکت پنجاب نوں پسماندہ کرن لئی اے۔ پنجاب‘ پنجابی زبان تے پنجابیاں نوں اوہانں دا حق ملنا چاہی دا اے۔ ساہنوں پنجاب تے پنجابی زبان نال ناانصافی منظور نئیں۔ پنجابی نوں تعلیمی‘ دفتری‘ عدالتی تے صحافتی زبان بنوان دا مطالبہ جائز اے۔ صرف ایہہ ای نئیں میڈیکل‘ انجینئرنگ‘ آئی ٹی تے دوجے سارے سائنس تے آرٹس دے مضمون وی سکول‘ کالج تے یونیورسٹی دی سطح تے پنجای زبان وچ ہونے چاہی دے نیں۔

پی ایم ایس تے سی ایس ایس دے امتحان وی پنجابی وچ ہونے چاہی دے نیں۔ پرائمری دی سطح تے بالاں نوں پنجابی وچ تعلیم دین لئی فاضل پنجاب کرن آلیاں نوں فی الفوری ’’اوٹی‘‘ ٹیچر لایا جاوے۔ اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپور وچ پنجابی شعبہ قائم کیتا جاوے۔ اسلامیہ یونیورسٹی دے سارے کیمپاں اندر وی پنجابی دے شعبے بنائے جان۔ جنوبی پنجاب وچ سکولاں‘ کالجاں اندر جو پنجابی دے شعبے بند کیتے گئے نیں۔

اوہناں نوں فوراً کھولیا جائے۔ انٹرمیڈیٹ تے سیکنڈری ایجوکیشن بورڈ بہاولپور نوں پابند کیتا جاوے کہ اوہ فاضل پنجابی دے داخلے منظور کر یونیورسٹی بہاولپور نوں وی پابند کیتا جاوے کہ اوہ ایم اے پنجابی کرن دی سہولت دیوے۔ فاضل پنجابی مگروں ایم پنجابی کرن آلیاں نوں سکولاں وچ سبجیکٹ سپیشلسٹ لایا جاوے۔ پنجابی لباس نوں حکومتی سطح تے تضحیک دا نشانہ بنان دی تھاں اجازت دتی جاوے کہ پنجاب وچ سرکاری اداریاں اندر ملازم اپنے کلچر دے مطابق لباس پا کے آ سکن۔ پنجاب‘ پنجابی زبان تے پنجابیاں دے حقوق پورے کیتے جان۔ اوہناں نوں انصاف مہیا کیتا جاوے۔