اک روپیے والی مائی

لكهت: تنویر ظہور

راولپنڈی دے علاقے واہ کینٹ دی ڈاکٹر سیدہ رفعت سلطانہ دا تعلق اک کھاندے پیندے‘ پڑھے لکھے گھرانے نال سی۔ بچپن دے دور نوں ہسدے کھیڈدے گزارن دے بعد ذہین تے خوبصورت رفعت سلطانہ اعلیٰ تعلیم لئی لندن ٹر گئیاں۔ اوتھوں جدوں واپس آئیاں تے ڈاکٹری دی ڈگری وی نال لے کے آئیاں۔ اپنے وطن دی خدمت دے جذبے نال سرشار رفعت سلطانہ نے اپنی پریکٹس دا آغاز اپنے علاقے وچ ای کر دتا۔ جتھے اک ساتھی ڈاکٹر دی محبت وچ دل ہار بیٹھیاں پر کاتب تقدیر نے اوہدی زندگی وچ کجھ ہور لکھ رکھیا سی۔ ویاہ دے کجھ دیہاڑیاں بعد ای اوہدے تے ایہ روح فرسا انکشاف ہویا کہ اوہدا جیون ساتھی اوہدے نال بے وفائی کر رہیا اے تے اوہنے کسے ہور نال ویاہ کر لیا اے۔ ظالم شوہر نے اوہدے نال دھوکھے نال ڈاکٹر رفعت سلطانہ دی ساری جائیداد وی اپنے ناں کروا کے اوہنوں گھروں کڈھ دتا۔ ہیٹھ اُتے ملن والے صدمیاں نے ڈاکٹر رفعت سلطانہ دے حساس دل و دماغ نوں بھیڑی طرح متاثر کیتا تے اوہ اپنا ذہنی توازن کھو بیٹھیاں۔ واہ کینٹ دیاں گلیاں وچ بھٹکدے ہوئے اوہنوں لوکاں نے کئی واری ویکھیا۔ ورھیاں تک اوہنے اپنا اوڑھنا بچھونا ایہناں گلیاں نوں بنا لیا جتھے لوڑ پین تے اوہ گزردے لوکاں توں اللہ دے ناں تے اک روپیہ منگدی۔ جے کوئی پنج روپیے دے دیندا تے اوہنوں روک کے چار روپیے واپس کر دیندی۔
اوہ دس دسمبر 2016ء وچ زندگی دی بازی ہار گئی۔ اپنیاں دے ظلم تے زیادتی دا شکار ڈاکٹر رفعت سلطانہ دی موت دی خبر جدوں شہر وچ پھیلی تے پورا شہر اوہدا رشتے دار بن گیا تے اوہدے سوگ وچ سکول‘ دکاناں‘ سب بند ہو گئیاں۔ لوکاں نے اوہنوں اک روپیے والی مائی تے مائی مجذوبہ دا ناں دتا تے اوہدے جنازے وچ وڈی گنتی وچ شرکت کیتی۔ سوگواراں نے اوہدی قبر تے کتبے تے اوہدا ناں اک روپیے والی مائی ای لکھوایا۔ زندگی دے ویہہ ورھے تک اوہ ایسے شہر دے لوکاں وچ صرف اک روپیہ منگدی رہی۔
سوشل میڈیا تے ڈاکٹر رفعت سلطانہ دی داستان پڑھ کے مینوں سائیں منا یاد آ گیا۔ اوہدا تقابل کسے صورت وی رفعت سلطانہ نال نہیں کیتا جا سکدا۔ کیوں جے ایہ اک بھکاری سی۔ اوہدی اک روپیے دے حوالے نال یاد آئی اے کہ جے کوئی اک روپیے توں ودھ دیندا تے اوہ اوہنوں واپس کر دیندی۔ ایہ 60ء دی دہائی دا ذکر اے اوس دور وچ حضرت علی ہجویریؒ دے مزار تے مجاور قابض سن یعنی محکمہ اوقاف نے اجے ایہ مزار اپنی تحویل وچ نہیں سی لیا جتھے ہن سماع ہال بن چکیا اے اوتھے کھلا میدان سی۔ ایس میدان وچ ہر جمعرات نوں قوال اپنے فن دا واری واری مظاہرہ کردے۔ ساڈی رہائش ہجویری محلہ دربار دے پچھے سی جد کہ مزار دے ساہمنیوں لنگھ کے کربلا گامے شاہ دے رستے باہر نکلدا تے نال ای سنٹرل ماڈل سکول اے۔ سڑک پار کرکے مسلم ماڈل ہائی سکول اردو بازار وچ اپڑ جاندا۔ جتھوں میں میٹرک دا امتحان پاس کیتا۔ ہن کربلا گامے شاہ دے اندروں لنگھنا تے دور دی گل حضرت علی ہجویری دے مزار تک اپڑن لئی وی چیکنگ دے کئی مرحلے چوں گزرنا پیندا اے۔ مزار دے نیڑے اک بندہ چادر وِچھا کے بہہ جاندا تے اچی آواز نال کہندا داتا اک سو اک روپیہ لواں گا تسیں اندازا کر سکدے او کہ 60ء دی دہائی وچ اک سو اک روپیے دی کیہ ویلیو سی۔ اوس دور وچ تے پائی تے اک پیسہ وی اہمیت رکھدا سی۔ سکول جاندے ہوئے میں اوہنوں ویکھدا۔ سکول توں واپسی تے اوس بندے کول کجھ دیر لئی رک جاندا کہ کیہ کوئی بندا ایہنوں اک سو اک روپیہ وی دیندا اے۔ بعد وچ مینوں پتہ لگا کہ ایس بھکاری دا ناں سائیں منا اے۔ اک بندے نے سائیں منا نوں سو روپیے دا نوٹ دتا تے سائیں منا نے اوہنوں واپس کر دتا کہ میں اک سو اک روپیہ لواں گا۔ سائیں منا اک سو اک روپیے توں گھٹ یاں ودھ نہ لیندا۔ اوہنوں جدوں اک سو اک روپیہ کسے اک بندے توں مل جاندے تے اوہ چادر سمیٹ کے ٹر جاندا۔ آل دوالے دے بندیاں توں میں پچھیا کہ کیہ اوہنوں روزانہ اک سو اک روپیہ مل جاندا اے؟ تے اوہناں کہیا: ضروری نہیں کہ کسے اک بندے توں روزانہ اک سو اک روپیے مل جاندے ہون۔ شام تک اڈیکدا‘ نہ ملن دی صورت وچ خالی ہتھ چلا جاندا۔ اوہدے نیڑے ای اک ہور بھکاری بیٹھا ہوندا جو اپنی شہادت دی انگلی اسمان ول چکی رکھدا تے چپ بیٹھا رہندا۔ اوہدے اگے کھلری چادر تے لوک اک پیسہ وی رکھ دیندے تے اوہنوں کوئی اعتراض نہ ہوندا۔ صبح توں شام تک اوہ اپنی شہادت دی انگلی نوں اسمان ول چکی رکھدا میرے واسطے تعجب دی گل ایہہ سی کہ اوہدا ہتھ نہیں تھکدا۔
بال جبریل وچ علامہ اقبال دی اک نظم گدائی دا آخری شعر پیش اے:
مانگنے والا گدا ہے، صدقہ مانگے یا خراج
کوئی مانے یا نہ مانے، میر و سلطاں سب گدا