ایہہ غلطی کسے سانحے توں گھٹ نہیں

کیہ اخباراں وچ کم کرن والے سینئر ترین صحافیاں نوں قومی ترانے دے خالق حفیظ جالندھری دی وی پہچان نہیں

لكهت:محمد آصف بھلی

اج 21 دسمبر اک قومی سطح دے وڈے اخبار دے صفحہ اول اُتے قومی ترانے دے خالق حفیظ جالندھری دی 38 ویں برسی دے حوالے نال خبر شائع ہوئی۔ انتہائی دکھ، تکلیف تے حیرت دی گل ایہہ وے کہ خبر دے نال جیہڑی تصویر شائع کیتی گئی اوہ حفیظ جالندھری دی نہیں سی بلکہ جگن ناتھ آزاد دی سی۔ ایس فاش تے سنگین غلطی دی وجہ کیہ ہو سکدی اے۔ کیہ اخباراں وچ کم کرن والے سینئر ترین صحافیاں نوں قومی ترانے دے خالق حفیظ جالندھری دی وی پہچان نہیں۔ جگن ناتھ آزاد دی تصویر یقینا انٹرنیٹ توں لئی گئی اے پر سوال ایہہ اے کہ پاکستان دے قومی ترانے توں جگن ناتھ آزاد دا تعلق کیہ اے؟ کجھ عرصہ پہلے پاکستان دے پرنٹ تے الیکٹرانک میڈیا اُتے ایہہ شر انگریزی کیتی گئی سی تے اک سب توں وڈا جھوٹ تراشیا گیا سی کہ قائداعظم نے 9اگست 1947 نوں آپ جگن ناتھ آزاد توں پاکستان دا ترانہ لکھن نوں کہیا سی تے قائداعظم دی منظوری دے بعد جگن ناتھ آزاد دا لکھیا ہویا ترانہ پاکستان دی آزادی دے اعلان دے بعد ریڈیو پاکستان توں نشر وی کیتا گیا سی۔ 29 ورہے دے جگن ناتھ آزاد دی نہ تے شاعر دے حوالے نال کوئی ایس سطح دی شہرت سی کہ اوہ قیام پاکستان توں پہلے پورے ہندوستان وچ بطور شاعر اپنی کوئی شناخت رکھدے سن۔ نہ ہی قائداعظم نال ایہناں دا کوئی تعارف سی۔ Wikipedia وچ جگن ناتھ آزاد نوں قائداعظم دا دوست لکھیا گیا اے۔ تے ایہہ جھوٹا دعویٰ وی کیتا گیا اے کہ قائداعظم نے اپنے دوست نوں بلا کے 9 اگست 1947 نوں پاکستان دا ترانہ لکھن دی دعوت دتی سی۔ قائداعظم پاکستان دے گورنر جنرل سن۔ ایہناں دے نال ملاقات لئی یقینا پہلے وقت لیا جاندا سی۔ فیر ملاقات کرن والیاں دا ریکارڈ وی محفوظ ہوندا اے جس شاعر نوں قائداعظم نے آپ پاکستان دا ترانہ لکھن لئی کہیا ہوئے تے فیر اوہ شاعر 5 دن وچ ترانہ لکھ کے قائداعظم دے حوالے کر دیندا ہوئے۔ ایس شاعر دی ملاقاتاں دا ریکارڈ تے لازمی طور اُتے محفوظ ہونا چاہیدا اے۔ فیر قائداعظم اپنی منظوری دے بعد ریڈیو پاکستان دے حوالے ایہہ ترانہ کر دیندے نیں۔ اوتھے وی ایس دا ریکارڈ ہونا چاہیدا اے۔ فیر ایہہ دعویٰ وی کیتا جاندا اے کہ 18 مہینے تیکر ایہہ ترانہ ریڈیو پاکستان اُتے پیش کیتا جاندا رہیا۔ پر ایس دا وی کوئی ریکارڈ کدھرے موجود نہیں۔ ظاہر اے کہ جھوٹ دے چاہے جنہے وی پُل بنھ دتے جان جھوٹ، جھوٹ ای رہندا اے۔ جھوٹی گل ہمیشہ بے بنیاد ہوندی اے۔ جس طرح جھوٹ دے پیر نہیں ہوندے ایسے طرح جھوٹ دا کوئی ریکارڈ وی نہیں ہوندا۔ ایہہ مکن ای نہیں ہو سکدا کہ قائداعظم جہیا آئین پسند بندا پاکستان لئی لکھوائے گئے کسے ترانے نوں بغیر کسے دی مشاورت دے آپ ای منتخب کر لیندے آخر ترانے دے معیار نوں جانچن لئی وی نامور تے سکہ بند شاعراں دی اک ٹیم دی لوڑ سی۔ قائداعظم نے جگن ناتھ آزاد دے ترانے (جس دا وجود ای نہیں سی) نوں منتخب کرن لئی کنہاں شعراں نال ملاقات کیتی سی کیہ ایس دا کوئی ریکارڈ کدھرے ہے۔ پروفیسر احمد سعید دی کتاب ’’وزیٹرز آف قائداعظم ‘‘ دے ترانے دا سراغ نہیں ملیا۔ جناب خالد شیرازی جنہاں نے 14 اگست توں 21 اگست 1947 تیکر دے ریڈیو پروگراماں دا چارٹ ترتیب دتا سی۔ اوہ وی جگن ناتھ آزاد دے ایس جھوٹ دا بھانڈا پھوڑدے ہوئے ڈاکٹر صفدر محمود نوں دسدے نیں کہ جگن ناتھ آزاد دا کوئی ترانہ ریڈیو پاکستان توں نشر نہیں ہویا سی۔ ریڈیو پاکستان دا رسالہ آہنگ دا ریکارڈ وی ایہہ ثابت کردا اے کہ 18 مہینے تیکر جگن ناتھ آزاد دا ترانہ ریڈیو پاکستان اُتے نشر ہون دا دعویٰ یکسر غلط تے بے بنیاد اے۔ گویا جگن ناتھ آزاد دی قائداعظم نال ملاقات تے ریڈیو پاکستان اُتے جگن ناتھ آزاد دا ترانہ نشر ہون دی گل محض اک جھوٹ اے تے جھوٹ وی انج دا کہ جس نال پاکستان دی قومی تاریخ نوں مسخ کرن دی مکروہ کوشش کیتی گئی اے۔ جگن ناتھ آزاد نے اپنی اک کتاب وچ ایہہ دعویٰ ضرور کیتا سی کہ کے اے ڈی سی جناب عطا ربانی نال میری لہور وچ ملاقات ہوئی سی جتھے اوہ اپنی دھی نال ملن کراچی توں آئے سن۔ جناب عطا ربانی نے وی دو ٹوک انداز وچ فرمایا کہ جگن ناتھ آزاد ناں دا کوئی بندا 7 اگست توں 15 اگست 1947 تیکر قائداعظم دے نال نہیں ملیا تے نہ ای بعد وچ قائداعظم دی زبان توں انج دے بندے دا ناں سنیا جس نوں قائداعظم دا دوست کہیا جا رہیا اے۔ ریڈیو پاکستان دا سارا ریکارڈ پاکستان دے نامور تے معتبر ترین محقق ڈاکٹر صفدر محمود نے چھان ماریا اے پر اوتھوں وی کوئی انج دا ریکارڈ نہیں ملیا جس نال ایہہ ثابت ہوئے کہ جگن ناتھ آزاد دا کوئی ترانہ یا ملی نغمہ اگست 1947 توں لے کے 1949ء کدی نشر کیتا گیا ہوئے۔ ایس دور وچ ریڈیو دے پروگرام اخبارات وچ وی شائع ہوندے سن۔ ڈاکٹر صفدر محمود نے اوہ ریکارڈ وی ویکھ لیا پر اوتھے وی کدھرے جگن ناتھ آزاد اوہناں نے ریڈیو پاکستان توں نشر کیتا گیا اپناترانہ سنیا سی پر جگن ناتھ آزاد نے آپ کدی ایہہ دعویٰ نہیں کیتا کہ اوہناں نے قائداعظم دے کہن اُتے کوئی ملی نغمہ لکھیا سی پر بوہت وڈا جھوٹ گھڑن والیاں نے جگن ناتھ آزاد نوں قائداعظم دا دوست وی لکھ دتا تے قائداعظم نال جگن ناتھ آزاد دی ملاقات دا افسانہ وی تراش لیا۔ جگن ناتھ آزاد دا دعویٰ صرف ریڈیو لہور توں 14 اگست تے 15 اگست دی وچکارلی رات نوں اپنا ترانہ سنن دا اے پر ایہہ دعویٰ وی سراسر جھوٹ اے کیوں جے ریڈیو پاکستان دا ریکارڈ ایس دی تائید نہیں کردا۔ پاکستان دا قومی ترانہ اوہ ای سی جس دی دھن 14 مئی 1949 ء نوں منظور کیتی گئی تے جنوری 1954ء وچ ایس دھن دے عید مطابق حفیظ جالندھری دا ترانہ حکومت پاکستان نے منظور کیتا۔
13 اگست 1954 نوں قومی ترانہ حفیظ جالندھری دی اپنی اواز وچ ریڈیو پاکستان اُتے نشر کیتا گیا۔ قومی ترانہ دے کل 15مصرعے نیں۔ قومی ترانہ فارسی زبان وچ لکھیا گیا پورے قومی ترانے وچ صرف اک لفظ اردو زبان دا استعمال ہویا تے اوہ لفظ اے ’’کا ‘‘ ۔
پاک سرزمین کا نظام
قوتِ اخوت عوام
حفیظ جالندھری دا ناں قومی ترانہ دے خالق دے طور اُتے ہر محب وطن پاکستانی دے دل وچ تابہ ابد زندہ رہے گا۔ قومی ترانے دی دھن تے الفاظ جدوں وی ساڈے کناں وچ گونجدے تے دلاں دے تار چھیڑدے نیں حفیظ جالندھری دی تصویر خودبخود ساڈے ذہناں وچ ابھر آندی اے۔ افسوس ہویا کہ اخبار وچ خبر تے قومی ترانے دے خالق حفیظ جالندھری دی شائع کیتی گئی پر تصویر جگن ناتھ آزاد دی چھاپ دتی گئی ۔ ایہہ اک ناقابل معافی غلطی اے۔ ایس غلطی دا کوئی عذر وی قابل قبول نہیں ہو سکدا۔ جس صحافی نوں یا جس اخبار دے ذمہ داران نوں حفیظ جالندھری تے جگن ناتھ آزاد دا فرق معلوم نہیں تے جس پاکستانی صحافی نوں حفیظ جالندھری دی وی پہچان نہیں۔ میں بڑے احترام نال عرض کراں گا کہ ایہنوں صحافی برادری وچ شمار نہیں کیتا جا سکدا۔ ایہہ غلطی کسے سانحے توں گھٹ نہیں کہ اسیں حفیظ جالندھری دی برسی دے موقعے اُتے قومی ترانے دے خالق دے طور اُتے جگن ناتھ آزاد دی تصویر شائع کر دیئے کیہ اسیں اینے کند ذہن آں، کیہ ساڈی اکھاں نہیں کہ اسیں اپنے عظیم تے پیارے وطن دے قومی ترانے دے خالق دی تصویر دی شناخت و ی نہیں رکھدے۔