’’تاریخ ساز شخصیت سیٹھ عابد ‘‘

تحریر: اکرم عامر سرگودھا

سوچ رہیا سی کہ کس عنوان اُتے قلم کشائی کراں ملکی سیاست دا نوحہ لکھاں، بیورو کریسی دے کردار اُتے کاغذ کالا کراں، قلم نال مہنگائی دا ماتم کراں یا سرکاری ہسپتالاں وچ ناپید طبی سہولتاں دی وجہ نال سسک سسک کے مرن والیاں دی عکاسی کراں، ایس دوران دفتر وچ نصب ٹی وی سکرینز اُتے نظر پئی تے چینلز اُتے بریکنگ نیوز چل رہی سی کہ تاجر شیخ عابد حسین المعروف سیٹھ عابد 85 ورہے دی عمر وچ کراچی وچ انتقال کر گئے، خبر سن دے ای عرصہ پہلاں بزرگاں دے زبانی سنی سیٹھ عابد دے طلسماتی کردار دی کہانی ذہن وچ آ گئی۔
جدوں 1974ء وچ دشمن ملک بھارت ایٹم بم دا تجربہ کر کے ایٹمی طاقت بنیا تے ایس ویلے ملک اُتے پاکستان پیپلز پارٹی دی حکومت سی تے وزیراعظم ذوالفقار علی بھٹو نے ایٹم بم بنان دا نعرہ لا کے پوری دنیا دے حکمراناں خاص طور تے ایٹمی طاقت رکھن والے ملکاں دے سربراہان نوں حیرت وچ پا دتا، پاکستان ایس ویلے معاشی مسئلیاں دا شکار ہون دے نال عالمی د بائو تے اقتصادی پابندیاں وچ جکڑیا ہویا سی ایہناں حالات وچ ایٹم بم بنانا اک دیوانے دا خواب نظر آ رہیا سی۔ ایٹم بم بنان لئی پاکستان دے کول اک ای راہ سی کہ اوی یورنیم، سینٹری فیوز تے ڈیزائن لئی عالمی سطح اُتے بلیک مارکیٹ تیکر رسائی حاصل کرے۔ ایہہ پاکستان دی خوش قسمتی سی کہ ایس ویلے عالمی مارکیٹ اُتے راج کرن والیاں وچ بابا بلھے شاہ دی نگری قصور دا اک پاکستانی شہری شیخ عابد حسین وی شامل سی، جس دا عالمی بلیک مارکیٹ وچ طوطی بولدا سی۔
بقول راوی ایس ویلے دے وزیراعظم ذولفقار علی بھٹو نے ایٹم بم دے خواب نوں پایہ تکمیل تیکر اپڑان لئی بلیک مارکیٹ وچ سونے دا کاروبار کرن والے سیٹھ عابد حسین نال رابطہ کیتا تے ایس نے ایہہ ذمے داری بغیر کسے معاوضہ دے رضا کارانہ طور اُتے قبول کر لئی تے سیٹھ عابد نے ایہنوں احسن طریقے نال نبھایا وی، ایس نے ایٹمی مواد سمگل کر کے پاکستان لیا کے ملکی سالمیت لئی اوہ کردار ادا کیتا جیہڑا اک محب وطن اپنے ملک لئی کردا اے۔
راوی سیٹھ عابد دے ماضی دے بارے وچ کہندے نیں کہ 1958 وچ کسٹم حکام نے ایہنوں کراچی ایئر پورٹ اُتے 31 سو تولہ سونا سمگل کردے ہوئے پھڑکے کسٹم ایکٹ دے تحت کاروائی کیتی پر اوہ اینا بااثر سی کہ کجھ ہفتیاں بعد جیل دی سلاخاں توں رہا ہو گیا۔ فیر شیخ عابد حسین قصور دے نیڑے سرحد اُتے واقع پنڈ وچ رہن لگیا کہ امرتسر پولیس جنہوں اوہ مطلوب سی نوں مخبری ہو گئی تے اوہ چھاپے توں کجھ دیر پہلاں لکھاں روپئے مالیت دی 44 سونے دیاں اٹاں جنہاں دا وزن 11 کلوگرام سی چھڈ کے چھلاوے وانگوں غائب ہو گیا۔ کہندے نیں عابد حسین بوہت چالاک، ہوشیار، ذہین و فتین سی، اوہ سونے دے کاروبار دا بادشاہ (گولڈ کنگ) تصور ہوندا سی، انٹرپول وچ ناں شامل ہون دے باوجود مختلف طریقیاں نال سونا سمگل کر کے پاکستان لیاندا رہیا۔ 1950 وچ ایس نے قصور نوں خیر آباد کہہ کے کراچی وچ ڈیرہ پا لیا تے اوتھے سونے دا کاروبار شروع کر دتا۔ نال اوہ سونے دی سمگلنگ وی کردا تے کروانا رہیا۔ ایس دوران کئی وار چھاپے پئے پر اوہ ہر وار بچ جاندا۔ کیوں جے ایس دے ہتھ بوہت لمبے سن ، 1977ء وچ عابد حسین دے چرچے اخباراں وچ وی ہون لگے اوہ انٹرپول وچ ناں شامل ہون دے باوجود اکثر دلی، دبئی، لندن تے دیگر ملکاں دا سفر کردا رہیا، اخباراں ایہنوں سیٹھ عابد گولڈ کنگ لکھن لگیاں ایس دا سرمایہ پاکستان دے علاوہ دوجے ملکاں وچ وی ودھیا ہویا سی، اوہ ویلے دے حکمراناں، بیورو کریٹس، سیاستداناں دے نال اپنے مستحکم تعلق بنا چکیا سی۔ سونے دی سمگلنگ لئی ایس دے تربیت یافتہ درجناں بندے ایس لئی کم کر رہے سن، جد کہ اوہ ماہی گیراں دے ذریعے وی دوبئی دے رستے توں سونا سمگل کراندا سی۔
اک رپورٹ دے مطابق ماہی گیر قاسم بھٹی نال مل کے سیٹھ عابد نے 1980ء وچ بھارت دی سونے دی مارکیٹ اُتے اجارہ داری ختم کر دتی، ہن ایس دا سونے دی سمگلنگ دا نیٹ ورک کراچی توں دہلی، لندن، دوبئی سنے کئی ملکاں تیکر ودھ چکیا سی، لاتعداد ایجنٹ ایس لئی کم کر رہے سن، سیٹھ عابد دے انڈیا وچ وی سونے دی سمگلنگ دے حوالے نال گہرے رابطے سن۔
سونے دی سمگلنگ دے حوالے نال لاتعداد داستاں سیٹھ عابد دے نال منسوب سن تے رہن گیاں۔ سونے دی سمگلنگ توں ای ایس دا شمار پاکستان دے وڈے دولت منداں وچ ہویا۔ 1974ء وچ لہور وچ چھاپے دے دوران پولیس نے 60 لکھ دیاں گھڑیاں، سونا، گڈیاں، گھوڑے اپنی تحویل وچ لے لئے، عرصے تیکر سیٹھ عابد حکومتی ایواناں توں لے کے عام بندے دے زیر بحث تے اخباراں دی زینت بنیا رہیا۔ سیٹھ عابد نے ضیاء الحق دی عسکری حکومت دے دور وچ سرنڈر کر کے اپنے اثاثیاں دی واپسی لئی بارگیننگ کیتی جس وچ اوہ کامیاب رہیا۔ ایسے سال موصوف نے ملک دے دو وڈے سرکاری ہسپتالاں ل ئی بھاری رقم عطیہ کیتی۔ اوہ 1985ء وچ پارلیمنٹ وچ وی زیر بحث رہیا۔ 1986ء وچ حکومت نے 3100 تولہ سونا سیٹھ عابد نوں واپس دین دا حکم دتا جیہڑا 1958ء وچ ایس توں کراچی ایئر پورٹ اُتے پھڑیا گیا سی۔
سیٹھ عابد نے پاکستان نوں ایٹمی بم بنان وچ مدد دین دے نال حمزہ فائونڈیشن جہے غریب پرور ادارے نوں پروان چڑھایا تے شوکت خانم ہسپتال لئی وڈی رقم عطیہ کیتی، ہن سیٹھ عابد دی زندگی بدل چکی سی، اوہ اپنا سرمایہ فلاحی کماں اُتے خرچ کر رہیا سی پر اوہ نمودو نمائش دا خاہشمند نہیں سی۔ ایس نے اپنے فلاحی کماں دی کدی تشہیر نہیں کیتی تے جے کوئی انج کرنا چاہندا تے اوہ ایہنوں منع کر دیندا۔ سیٹھ عابد دی جائیداداں پاکستان، دوبئی ، ورجن آئر لینڈ سنے دیگر ملکاں وچ نیں۔ ایسے بنا اُتے ایس دا ناں پانامہ لیکس وچ وی آیا پر سونے دے ایس سمگلر نے بغیر معاوضہ دے ایٹمی مواد سمگل کر کے پاکستان نوں لیا کے دے کے محب وطن ہون دا ثبوت دتا اے۔ جس نال پاکستان ایظمی طاقت بنیا تے ایس ایٹمی طاقت توں دشمن ملک خاص طور تے بھارت دیاں لتاں کنبدیاں نیں ایسے طرح اوہ ملک و قوم دا مسیحا سی تے رہوے گا۔