کم جوان دی موت اے

لكهت: وسعت اللہ کھان

مینوں واقعی سمجھ وچ نہیں آئوندا کہ حکومتاں نوں گڈگورننس لئی ریاستی ڈھانچے وچ بنیادی اصلاحات تے عوام دوست قنون بنا کے کیہ ثابت کرنا چاہندیاں نیں۔ اینی انتھک محنت کرن دی ایہناں حکومتاں نوں آخر کیہ ضرورت اے جدوں اوہناں نوں ایہ وی پتہ نہ ہووے کہ کل اوہ رہن نہ رہن۔ مثلاً دوجی عالمی جنگ وچ دو ایٹم بمب سٹے جان دے نتیجے وچ پندراں اگست 1945ء نوں ہتھیار سٹن دی تریخ توں لے کے اج تک جاپان وچ 75 ورھیاں دوران 38 حکومتاں آئیاں۔ یعنی اوسطاً ہر حکومت نے دو ورھے توں وی گھٹ ویلا گزاریا۔ فیر وی جاپان جنگ دے خاتمے دے ویہہ ورھے بعد پیراں تے کھلو گیا تے ہن وی امریکہ تے چین دے بعد تریجی وڈی عالمی اقتصادی طاقت اے۔ حالاں کہ ہر جاپانی وزیراعظم بڑی آسانی نال افسردہ شکل بنا کے کہہ سکدا سی کہ اک راکھ ہون والے ملک وچ فیر توں امنگ پیدا کرن لئی ساڈے کول الٰہ دین دا چراغ نہیں۔ سانوں تے کدی اپنی مدت ای پوری نہیں کرن دتی گئی۔ سارا کیتا دھریا تے اوہناں حکومتاں دا اے جہناں نے جاپان نوں جنگ وچ سٹ دتا۔ اسیں اوہناں دا پھیلا گندا ای صاف کر لیئے تے بڑی گل ہووے گی پر انج نہیں ہویا۔ ہتھیار سٹن دے بعد بنن والے پہلے وزیراعظم ناروہیکو ہیگاشکونی دی 54 دن دی حکومت توں لے کے 2012 توں 2020 تک اٹھ ورھے وزیراعظم رہن والے شنزوآبے تک کسے نوں وی حال بہتر کرن تے مستقبل بارے سوچن توں اینی ویہل نہیں ملی کہ اوہ ماضی دے ماتم وچ ویلا گزار کے ایہہ کہہ کے چلدے بنے کہ سانوں تے گورننس بہتر کرن دا ویلا ای نہیں ملیا۔
اجے کل دی ای گل اے۔ 1975ء وچ ویتنام توں جدوں امریکہ نکلیا اودوں تک تریہہ لکھ ویتنامی مر چکے سن تے پورے ملک دا انجر پنجر ڈھلا ہو چکیا سی۔ ایہ سنہری موقع سی کہ ویتنامی قیادت متھے تے ہتھ ماردے ہوئے کہندی کہ اسیں اگلے پنجاہ ورھے وچ ٹُٹی پھٹی ریاست دی ای مرمت کر لیئے تے ایہنوں معجزہ سمجھنا۔ امریکہ دی مسلط کردہ جنگ نے تے سانوں کسے قابل ای نہیں چھڈیا۔ ساڈے مسئلیاں دی جڑ ای امریکہ اے۔ پر ویتنامی قیادت جنگ بندی دے اگلے دن ای بھُل گئی کہ اوہناں دے ملک تے کیویں دی قیامت گزری۔ جنگ دے ہیرو جنرل گیاپ توں لے کے میکانگ ڈیلٹا دے ادھ ننگے کسان تک ساریاں دی اکو سوچ سی۔ ماضی تے فاتحہ پڑھو تے شروع ہو جائو۔
ویتنامیاںنے کسے الٰہ دین دے چراغ دی تلاش وچ وقت ضائع کرن دی تھاں اپنے جذبے نوں ای الٰہ دین دے چراغ وچ ڈھال دتا۔ کتھے 1975ء دا ٹُٹیا پھٹیا ویتنام جتھوں دے لوک بدحالی توں تنگ آ کے ہزاراں دی گنتی وچ بیڑیاں وچ نس رہے سن تے کتھے اج 43 ورھے بعد دا ایشین ٹائیگر۔ جہدے غیرملکی زرمبادلہ دے ذخیرے اویس ویلے تقریباً 90ارب ڈالر نیں۔ پچھلے ستر ورھیاں وچ آن والی جنوبی کوریا دی ہر حکومت دے کول کمال جواز سی کہ جدوں کوئی شہری چنگی زندگی دا مطالبہ کرے تے اوہنوں ایہ لوری سنا کے سلا دتا جاوے کہ بیٹا شمالی کوریا دی دس لکھ فوج سر تے کھلوتی اے۔ اسیں تیرا تحفظ کریئے یاں تیرے نخرے پورے کریئے پر شمالی کوریا نال تن ورھے دی خونی لڑائی دے بعد ہن تک کشیدگی برقرار اے تے جنوبی کوریا ویہہ سب توں ودھ ترقی یافتہ ملکاں دی صف وچ شامل اے۔ ایہو حال بنگلہ دیش دا وی اے۔ 16دسمبر 1971ء دے بعد دی ہر حکومت اپنی پسماندگی دا ذمے وار پاکستان تے بعد وچ آن والیاں حکومتاں نوں قرار دے کے آسانی نال لت تے لت رکھ کے وقت کٹ سکدی سی پر دوویں کم نال نال کیتے گئے۔ پاکستان دیاں زیادتیاں دا نوحہ وی جاری رہیا تے اقتصادی ترقی دا سفر وی۔ اج بنگلہ دیش دی تیزرفتار اقتصادی ترقی دی مثال آپ پاکستانی اکثر دے رہے نیں۔
ایس ویلے بنگلہ دیش دے غیرملکی زرمبادلہ دے ذخیرے 42ارب ڈالر نیں۔ ایہدے وچوں 80فیصد زرمبادلہ دنیا دی دوجی وڈی گارمنٹ انڈسٹری نے کما کے دتا اے۔ حالاں کہ بنگلہ دیش کپاہ پیدا کرن والے ملکاں وچ شامل نہیں۔ سری لنکا دی حکومت کول وی اپنیاں ذمے واریاں توں جان چھڑان لئی تریہہ ورھے تک جاری تامل سنہالہ خانہ جنگی دی شاندار مثال موجود سی پر کسے حکومت نے ایس خانہ جنگی نوں اپنی سست روی تے نااہلی دی ڈھال نہیں بنایا۔ خانہ جنگی نال معیشت دی ریڑھ دی ہڈی یعنی سیاحت نوں بچان لئی ہر جتن کیتا گیا جے کوئی شے سیاحت تے اثرانداز ہوئی تے اوہ کرونا سی۔ ایران نے تے حد ای کر دتی۔ اٹھ ورھے ایران عراق جنگ تے ایہدے بعدوں اج تک امریکہ ولوں مسلسل اقتصادی ناکہ بندی پر ایسے فضا وچ ایران دی فی کس آمدنی وی دونی ہوئی۔ صحت تے تعلیم تک ہر شہری دی پہنچ یقینی بنائی گئی۔ جوہری پروگرام وی جاری رہیا تے علاقائی سطح تے مولاجٹ بنن دی خواہش تے کوشش وی گھٹ نہ ہوئی۔ حالاں کہ سنہری بہانہ سی کہ جدوں توں انقلاب آیا اے سانوں تے اک لمحہ ساہ لین دی ویہل وی نہیں ملی۔ جدوں تک ماضی تے حال دے مسئلیاں توں ویہل نہیں ملدی ترقی چھڈو بنیادی سہولتاں وی بھُل جائو پر انقلاب زندہ باد دے نعرے لاندے رہو۔ مینوں دکھ اے کہ ایہناں وچوں کسے ملک تے حکومت نے پاکستان توں کجھ نہیں سکھیا۔ ایہ وی نہیں سکھیا کہ حالت بہتر کرن دی کیہ جلدی اے جدوں بھیڑے حالات نوں ای وعدیاں دی ترکڑی وچ رکھ کے ویچیا جا سکدا اے جدوں اپنی آہلکس نوں ماضی دیاں حکومتاں دیاں نااہلی دے سر مڑھ کے اک یاں دو ورھے نہیں پوری پوری اقتداری مدت کٹی جا سکدی اے تے جیویں ای ماضی دیاں نااہلیاں تے کرپشن تے ٹیکس چوری دی نوحہ گری دا گراف ڈگن لگے تے فیر دہشت گردی دی تباہ کاری ‘افغان خانہ جنگی دے خرابے دے پاکستانی ریاست تے کمر توڑ بھار‘ بھارت دیاں سازشاں‘ یہود دیاں مکاریاں‘ تیل دیاں ودھدیاں ہوئیاں قیمتاں‘ عالمی کسادبازاری‘ غیرملکی قرضیاں تے سود دا رونا‘ دفاعی خرچے‘ اٹھارویں ترمیم دے تحت مرکز دی بے دست و پائی سنے ہر بہانے ہزار رستے سامنے نیں۔ روندے ہوئے آئو روندے ہوئے جائو تے ہائے ہائے دی ڈگڈگی اگلے آن والے نوں تھما جائو۔ کاش ایہ گدڑ سنگھی اوہناں ملکاں دے رہنماواں دی وی سمجھ وچ آ جاوے جہڑے پتہ نہیں کس صلے دی تلاش وچ اپنے اقتدار دے ہر دن نوں آخری دن سمجھ کے کم کردے نیں تے بناں ریں ریں تے ہائے وائے کردے باوقار انداز وچ ٹر جاندے نیں۔٭