‘‘آصف علوی دی ’’چغلیاں
صدام ساگر
’’چغلیاں‘‘ کرنا ’’چغلیاں‘‘ لگانا ’’چغلیاں‘‘ سننا تے ’’چغلیاں‘‘ برداشت کرنا ، ایہہ ہر کسے دے وس دی گل نہیں پر ’’چغلیاں‘‘ بیان کرنا اوہ وی کتابی صورت وچ تے میرے خیال وچ ایہناں سب گلاں توں ہور وی زیادہ اوکھا عمل اے۔ جی ہاں تے میں گل کرن جا رہیا واں شہر اقبال سیالکوٹ نال تعلق رکھن والے اردو تے پنجابی زبان دے خوبصورت شاعر آصف علی علوی دے تازہ شعری مجموعے ’’چغلیاں‘‘ دی جیہڑی مزاحیہ کلام اُتے مبنی اے ۔ جنہاں اُتے مطالعہ دے دوران غور کریئے تے سانوں ایہناں دے پنجابی کلام وچ جتھے مزاح نظر آندا اے اوتھے ایہناں دے کلام وچ سنجیدہ تے سبق آموز داستاناں دا تذکرہ وی خوب ملدا اے۔ ’’چغلیاں‘‘ دے دیباچہ نگاراں وچ عمران حسین مغل تے محمد ایوب صابر شامل نیں۔ آصف علی علوی دی ’’چغلیاں‘‘ نوں ایوب صابر ’’سوادی چغلیاں‘‘ تصور کردے ہوئے لکھدے نیں کہ ’’آصف علی علوی نیں اپنے آل دوالے لوکاں نوں اندر دیاں اکھاں کھول کے ویکھیاتے اوہناں دے دُکھ نوں ہاسے ہاسے وچ اپنے حرفاں دی لڑی وچ پرو کے ایس شعری پراگے وچ سجادتا۔ اوہ اکھیں ویکھے منظر ایسراں کاغذ تے حرفاں دی صورت وچ اُلیکے نیں کہ پڑھن والا ایہناں دے شعر وچ ڈب کے رہ جاندا اے۔‘‘
’’چغلیاں‘‘ وچ آصف علی علوی دی خوبصورت حمد دے اشعار وی پڑھن نوں ملدے نیں۔
اُوہدے ورگا کوئی ہور نئیں ہو سکدا
کائنات دا رب کریم اکو
سارے نبیاں رسولاں پیغمبراں نیں
کیتی سجدے چہ جہدی تعطیم اکو
حمد توں بعد نعت دے وی دو شعر ویکھو کہ :
کرنا جد وی بات مدینے والے دی
ہو جاندی اے نعت مدینے والے دی
چن، سورج تے تارے چانن لیندے نیں
پا کے نوری جھات مدینے والے دی
آصف علی علوی دی ’’چغلیاں‘‘ حقیقت دا روپ اختیار کیتے ہوئے نیں۔ ایہناں دے کول معاشرے دا کوئی انج دا پہلو نہیں جیہڑا ایہناں دیاں اکھاں توں عیاں رہیا ہوئے۔ جویں اوہ آپ وکھائی دیندے نیں اونج ای ایہناں دی شاعری دا اسلوب سادہ، سلیس تے عام فہم ہون دے باوصف دلاں نوں موہ لین والا اے۔ روزمرہ تے بول چال دے گفتاری ٹوٹیاں دے بے ساختہ استعمال نے ایہناں دے کلام وچ اوہ چاشنی تے شگفتگی پیدا کر دتی اے جیہڑی صرف ایہناں ای توں مخصوص اے۔ ایہناں دے کجھ اشعار ملاحظہ کرو۔
بیگم ہو وے سدھی سادی ہو نئیں سکدا
شک دی نہ اوہ ہووے عادی ہو نئیں سکدا
سارے کر دے شکر خدا دا اُتوں اُتوں
راس کسے نوں آوے شادی ہو نئیں سکدا
٭
آصفؔ شیشے وچ وکھا کے ظالم نوں میں
پرھیا دے وچ اوہدی ساری پُھوں کڈھاں گا
٭
اوکھے ویلے رشتے دار قریبی وی
پھیر گئے نیں کنڈ تے تاں پئے رونے آں
٭
ہاسے ونڈن دی میں کوشش کرنا واں
آصفؔ روندے نوں میں ہور رواندا نئیں
٭
میں دل تیرے ناویں کیتا توں کیہ کیتا؟
تینوں اپنی تھاویں کیتا توں کیہ کیتا؟
میں دُکھاں دی شِکر دوپہرے کلا سڑیا
تینوں سکھ دی چھاویں کیتا توں کیہ کیتا؟
٭
آصفؔ چڑھدے سورج نوں بس پئیاں ہون سلاماں جی
ہر اک بندہ ہویا اے ایتھے خدمت گار روپیئے دا
٭
سبھ دے نال بنا کے رکھنی چاہیدی اے
آصفؔ دشمن دار وی چنگا نئیں ہوندا
٭
دولت نال محل بنا لئے لوکاں نیں
ذہناں دی تعمیر دا دسو کیہ کرئیے
٭
صدقے جاواں اُس گڈر دی جرات توں
ہر ویلے جو شیر تے بیٹھا رہندا اے
آصف علی علوی دی ’’چغلیاں‘‘ وچ شامل غزلاں وچ جتھے انج دے سنجیدہ تے مزاحیہ اشعار سانوں پڑھن نوں ملدے نیں اوتھے ایہناں دے ایس پنجابی شعری مجموعے وچ پنجابی نظماں وی شامل نیں۔ ماں دے حوالے نال ایہناں دی نظم ویکھو کہ :
ویہڑے کدے بنیرے جا کے بہندی رہی
سارا دن ماں سورج دا مونہہ ویہندی رہی
میرے پتر روزہ رکھیا ہویا اے
اج توں چھیتی ڈُب جا ایہو کہندی رہی
ایس توں علاوہ دیگر نظماں وچ ’’سوچاں‘‘،’’فیس بُک‘‘،’’لاوارث کتا‘‘،’’شاعر دی خود کلامی‘‘،’’بلی تے کتا‘‘،’’بڈھی گھوڑی لال لگام‘‘،’’گھار جوائی‘‘،’’رن مریدی‘‘،’’میری وی تے شادی ہووے‘‘،’’ناشتہ ‘‘،’’چغلیاں‘‘،’’کڈا سوہنا ویلا سی‘‘،’’خوشحالی‘‘،’’سوچاں دے ونجارے‘‘،’’ہور قیامت کیہ آوے گی‘ ‘ ، ’’بُھلیکھا‘‘،’’گوگل بابا‘‘،’’مہنگائی‘‘ تے ’’لکھاں شکر خدایا تیرا‘‘ دویگر شامل نیں۔ آصف علی علوی دے اشعار تے نظماں جذبات دی ہنگامہ آرائی توں پاک نیں ۔ جویں کہ میں اُتے عرض کیتا کہ آصف علی علوی دے کلام دی سب توں وڈی خوبی، جنہوں ہر قاری محسوس کر سکدا اے ، تازہ کاری اے۔ ایہناں دے کلام وچ ایہہ خوبی بدرجہ اتم موجود اے۔ ایہناں دے ایتھے کدی کدی انج دے نویں تے چونکان والے قافیے تے نویں نویں ردیفاں آندیاں نیں جس دی وجہ نال ایہناں دے کلام دی انفرادیت وچ ہور وی وادھا ہو جاندا اے۔
آصف علی علوی شعبہ دریس نال منسلک نیں۔ ایہناں نال میرا تعلق کئی دہائیاں اُتے محیط اے۔ جس دا ذکر کرنا میں ہجے ضروری خیال نہیں کردا۔ بہرحال اوہ اپنے ایس پنجابی شعری مجموعہ ’’چغلیاں‘‘ دے حوالے نال اپنے ولوں آپ دسدے نیں کہ ’’مذمت تے مزاحمت توں مراد پئی جتھے وی چغلیاں ہوندیاں سنیاں زبان نال ڈھکن دی کوشش کیتی تے مزاحمت توں مراد پئی فیر وی جے کوئی نئیں مڑیا تے قلم دی تلوار نال پورے معاشرے دے ساویں آن کھلوتا۔ چغلی ساڈے گھراں دے وسیب تے معاشرے دا اوہ ناسور اسے جہڑی میاں بیوی دے وچکار اوہ وتھاں پادیندی اے کہ گل طلاقاں تک تے یاراں سجناں دے وچکار گل جدایاں تک تے رشتے داراں دے وچگار گل رشتیاں دیاں مکایاں تک تے ویریاں وچکار آجاوے تے گل لاشاں تے ویناں تک پُج جاندی اے۔‘‘
آصف علی علوی دی ’’چغلیاں‘‘ دا مطالعہ کریئے تے اپنے معاشرے تے اپنے گھراں وچ ہون والی ناچاکیاں توں نجات پائیے۔ ایہناں دا ایہہ دوجا پنجابی مجموعہ ’’چغلیاں‘‘ گوجرانوالہ دے معروف اشاعتی ادارہ ’’عروض ‘‘ انٹرنیشنل نے بڑے اہتمام دے نال شائع کیتا۔ جس دے روح رواں امین جان اے جیہڑے آپ وی بوہت اردو، پنجابی زبان دے خوبصورت شاعر نیں۔ آخر وچ بقول آصف علی علوی دے ایہناں اشعار اُتے اجازت چاہواں گا۔
مڑنا چغلی خور نئیں پر کوشش کیتی جا سکدی اے
پھڑیا جانا چور نئیں پر کوشش کیتی جا سکدی اے
بیگم رکھدی اکھ میرے تے جس دن دا میں کہہ بیٹھاں
تیرے ورگی ہور نئیں پر کوشش کیتی جا سکدی اے
٭٭٭
