چہرہ
چہرہ تے فیر انسان دا چہرہ ، اللہ اللہ ، سبحان اللہ ، ماشاء اللہ تے الحمدللہ !!! خُوبصورت داستان
اے ، اِک پُرکیف مشاہدہ اے ، اِک موئثر حقیقت اے ، اِک عظیم شاہکار اے
وقار احمد وقار
جس طرحاں اَسمانی وسعتاں اندر کروڑاں ستارے اپنے اپنے مدار وچ گردش کر رہئے نیں ، حسین و جمیل سیارے کائنات دے انوکھے تے پُرتاثیر مظاہر وچ شامل نیں اوسے طرحاں زمینی حیات وچ کروڑاں چہرے اپنے اپنے خیال تے اپنی اپنی ضرورت دے مدار وچ سرگرمِ عمل تے مصروفِ سفر نیں۔ پُر تاثیر ، موئثر چہرے زندگی دے حقیقی حُسن دی مقدّس تفسیر نیں۔
چہرہ تے فیر انسان دا چہرہ ، اللہ اللہ ، سبحان اللہ ، ماشاء اللہ تے الحمدللہ !!! خُوبصورت داستان اے ، اِک پُرکیف مشاہدہ اے ، اِک موئثر حقیقت اے ، اِک عظیم شاہکار اے۔ احسنِ تقویم دی شرحِ دلپذیر اے۔ احسن الخالقین دا اپنا حُسنِ تخلیق انسانی چہرے توں ظاہر اے۔
چہرے دا مشاہدہ ، چہرے دا مطالعہ کتاباں دے مطالعے دی نسبت ڈھیر دانائی تے حکمت عطا کردا اے۔ زندگی دی کھلی کتاب وچ ہر ہر چہرہ اِک وکھرا عنوان تے باب اے تے ہر ہر باب اک وکھری کہانی لئی پھردا اے جس دا الگ الگ انداز ، الگ الگ تاثیر تے الگ الگ کشش اے۔ خیر و شر دی تقسیم چہریاں پاروں ای اے۔ باری تعالیٰ دا فرمان اے کہ نیک لوگ قیامت والے دن اپنے چہریاں توں ای پچھانے جان گے اوہناں دیاں پیشانیاں چمکدے چن وانگ نظر آن گیاں ۔جدوں چہریاں دی تلاوت تے تسبیح شروع ہندی اے اوس ویلے سانوں عجیب و غریب مکاشفات حاصل ہندے نیں ۔ چہرے دی اک اپنی وکھری تے انوکھی نرالی گویائی ہندی اے جس نوں سُنن لئی اکھاں دے روحانی کن ہونے ضروری نیں جہڑے ہر کسے نوں کتھے نصیب ہندے نیں ۔ انسان نوں اگر دُنیا وچ کسے شے نال محبت ہندی اے تے اوہ انسانی چہرہ ای اے باقی ساریاں چہرے دی وارداتاں دیاں ای گلاں باتاں نیں۔ بچہ ابتدائی دور وچ ای اپنی ماں دے چہرے نوں مظہرِ ربوبیّت تے مظہرِ محبت سمجھدا اے۔ ماں دا چہرہ ، ماں دیاں نگاہواں ، ماں دیاں مسکراہٹاں ایس اجنبی دیس وچ آندیاں ای انسیّت ، مانوسیّت تے اپنائیّت دا واحد ذریعہ نیں۔
محبت دیاں ساریاں داستاناں چہرے دی تاثیر دیاں ای داستاناں نیں۔چہرہ ای جنّت نگاہ اے۔ انسان دی اکھ جس منظر تے کھلی دی کھلی رہ جاندی اے اوہ چہرہ ای اے۔چہرہ ای دھڑکدے دل دے تڑپن دا باعث اے۔چہرہ عام عقائد و نظریات توں ہٹ کے اک وکھرا خاص عقیدہ ، نظریہ تے دین ہندا اے۔
پُر ہجوم سڑک کنارے کھڑے ہوکے جے چہریاں دا مشاہدہ کرو تے جھلمل جھلمل کردا چہریاں دا اِک کہکشاں اے جہڑا نظری آندا اے۔تیزی نال رواں دواں چہرے اک عجیب کہانی نیں۔ انج لگدا اے جسطرحاں اک طاقتور مقناطیس لوہئے دے ذریاں نوں کھچی جا رہئیا اے۔ہر چہرہ اپنا جُدا مقناطیسی میدان تے کششی اثر دا دائرہ رکھدا اے۔
ایس ہجوم وچ انج دے چہرے وی ملدے نیں جہڑے زندگی دے سفر وچ اپنے ناظرین دی رفتار ، گفتار تے کردار تک بدل دیندے نیں بلکہ کدی کدی تے مقصدِ سفر ای بدل کے رکھ دیندے نیں۔ منور تے روشن چہرہ رنگ و نور دا مظہر اے۔قدرت دے کم نیں کسے نوں کیہ بنا چھڈیا تے کسے نوں کیہ !!! ۔ ایتھے امیری تے غریبی دی گل نئیں ہو رہئی ، حُسنِ تخلیق دا ذکر ہو رہئیا اے۔چہرہ عقدہ کشا وی اے۔ایہ عام مشاہدے دی گل اے کہ طالبعلم نوں بھلیا سبق استاد دا چہرہ تکدیاں ای یاد آ جاندا اے۔ مریداں نوں پیر دا چہرہ بلکہ تصوّرِ چہرہ ای دشت و جبل وچ رہنما نظر آندا اے۔گناہواں دیاں وادیاں وچ گذرن والیاں نوں ماں باپ دا چہرہ محفوظ رکھدا اے ۔ باپ دا چہرہ ، استاد دا چہرہ ، پیر دا چہرہ ضمیر دی آواز اے۔ایہناں پاکیزہ چہریاں دی یاد پاروں ای ضمیر زندہ رہندا اے۔رات دے گھپ ہنیریاں تے سنّاٹیان وچ چہرے دی یاد نغمگی کیفیت جنم دیندی اے۔
انسان دے کردار دا اندازہ اوہدے آسے پاسے جمع رہن والے چہریاں توں لایا جا سکدا اے۔چہرہ ای کردار ، مرتبہ تے تشخص دی اصل وردی اے۔چہرے اُتے سبھ کجھ لکھیا ہندا اے۔مسافر دے سفر دیاں صعوبتاں اوہدے چہرے اُتے بڑا کجھ لکھ دیندیاں نیں۔گُذریا زمانہ چہرے اُتے جُھریاں دی صورت موجود رہندا اے۔ اکھاں وچوں وگدے اتھرو رُخساراں اُتے بڑا کجھ مرتسم کر جاندے نیں۔چہرہ آئینہ اے انسان دے اندر موجود حالات دا۔دل دی گل ، دل دا حال چہرے اُتے ضرور نظر آندا اے جے ویکھن والے کول نظر ہووے تے۔
کجھ لوکاں نوں بس اِک ای چہرہ پسند ہندا اے تے اوہ اوہناں دا اپنا چہرہ ہندا اے بس۔ انج دے بندے بڑے محدود سوچ دے مالک ہندے نیں۔اوہ اپنے چہرے دی سُرخی ویکھ ویکھ مست رہندے تے اپنا خون سفید کیتی رکھدے نیں۔ انج دے لوکاں نوں کائنات وچ کوئی ہور چہرہ نظر ای نئیں آندا۔ بعض چہرے الرجی وی پیدا کردے نیں تے انج ہندا رہئیا اے کہ کسے دا چہرہ ویکھ کے ہتھ پیر سُج جاندے نیں ۔ ا یہ محاورہ نئیں حقیقت اے۔ کوئی چہرہ انسان لئی اعصاب شکن وی ہندا اے۔ ناپسندیدہ چہریاں وچ زندگی گذارن والے دا اکثر ہارٹ فیل ہو جاندا اے۔ چہریاں نوں خالق دی نسبت نال ای ویکھن سوچن وچ عافیت اے۔
چہرہ ثواب وی اے تے عذاب وی۔ وصال دے انتظار وچ جدائیاں کٹ جاندیاں نیں ۔محبوب دا چہرہ مصحف اے تے نامحبوب دا چہرہ عذاب۔مظلوم لئی ظالم دا چہر ہ قہرِ خداوندی توں گھٹ نئیں۔عجیب گل اے کہ کوئی چہرہ بیماری دے جاندا اے تے کوئی چہرہ شفا۔ وحدت الوجود دے ٹاپک اُتے بڑی بحث رہئی اے ، حق وچ وی تے مخالفت وچ وی ۔ چہریاں دے علم وچ وحدت الوجود مشاہدے دا اک ایسا مقام اے جتھے ہر چہرہ اِک چہرہ ای نظر آن لگ پیندا اے۔ احباب و اغیار دے چہرے سبھ دے سبھ اِک چہرہ ای نیں۔ وحدت وچ کثرت تے کثرت وچ وحدت سبھ اِک ای چہرے دیاں اکھ مچولیاں نیں۔ سبھ نظاریاں وچ اِک ای جلوہ اے تے فیر تشریحاتی طور جلوہ ای جلوہ اے تے انج دا مشاہدہ نہ رہوے تے کجھ وی ہمہ اوست خطرے توں خالی نئیں۔
چہرہ ایمان دی تقویت دا باعث وی اے تے ایمان شکن وی۔ محبوب چہرہ جے تختہء دار توں پکارے تے سر کٹوانا اوکھا نئیں۔کافر چہرہ جے نگاہ راہئیں دل وچ اُتر جاوے تے کعبے دا رستہ بُھلا چھڈے۔ چہریاں دا طلسم زمان و مکان دے سبھ طلسمات توں زیادہ طاقتور اے۔چہرہ خواب دی تعبیر اے۔زندگی دے رواں سمندر وچ انسانی چہرے ڈُبدے تردے رہندے نیں۔
چہریاں دی کائنات وچ ہر چہرہ اک وکھرا جہان اے۔ہر چہرہ الگ مضمون تے صفتاں دا حامل اے۔چہرہ مظہرِ انوار وی اے تے حدّتَ نار وی۔چہرہ فرشتہ صفت وی اے شیطان صورت وی۔چہرہ انسانی وی اے تے حیوانی وی۔شیر وانگوں دلیر چہرہ وی تے سہمیا ہویا بزدل چہرہ وی۔آئینہ رو حسیں چہرہ وی تے بے کیف پتھر چہرہ وی۔خوش خبر چہرہ ،بدشکون چہرہ۔ محتاج چہرہ ، غنی چہرہ۔خوشحال چہرہ ، پائمال چہرہ۔آسودہ چہرہ ، آزردہ چہرہ۔ کافر چہرہ ، مومن چہرہ۔ دل موہ لین والا گلاب چہرہ ، اکھاں وچ کھٹکن والا خار چہرہ۔یعنی ہر چہرے دی اِک صفت اے تے ہر صفت دا اِک چہرہ اے۔
چہرہ دل وچ اُتردا اے ۔ تخیل نوں پرواز دیندا اے۔ چہرہ خیال وچ رعنائی پیدا کردا اے۔محبوب چہریاں نوں قدر شناساں دا مشکور و ممنون رہنا چاہئیدا اے۔
کدرے باغ وچ نگہت و نسرین چہرہ اے تے کدرے اسمان دی بلندیاں تے نظر آندا ماہین چہرہ اے۔اَج دی گل ماہین چہرے دی گل اے۔ جہڑا اِک سچی ، کھری تے انساناں نال بڑی ای مخلص خوبصورت تے حسین شاعرہ دا چہرہ اے۔چہرے پڑھن والیاں توں سُنیا اے کہ ۔۔۔واہ ، کیہ چہرہ اے!!!
دسمبر 2016 دا من کچھویں موسمی حالات والا شاعرانہ کیفیات دا حامل مہینہ سی ۔ الحمرا لاہور وچ مشاعرے دی اک تقریب وچ میرے نال فیس بک فرینڈشپ وچ شامل محترمہ راشدہ ماہین ملک صاحبہ اسلام آباد توں مہمانِ خصوصی ساہن تے اوہناں نوں ننگی اکھ نال ویکھن دا اے پہلا موقع سی ۔میں استقبالیہ کلام وی لکھیا سی ۔۔۔کہ
٭٭٭
صورتِ داد کچھ کرم رکھنا
میرے اشعار کا بھرم رکھنا
ہو غزل چہرہ سامنے تو پھر
قابو مشکل ہے دم بہ دم رکھنا
دل کو پیغامِ گرم جوشی ہے
تیرا لاہور میں قدم رکھنا
شاعری تجھ سے شاعری تجھ پر
اَب ہے مشکل بڑا قلم رکھنا
کچھ ملے گرمی سرد موسم میں
ہاتھ دل پہ ذرا بلم رکھنا
آتے لاہور رہنا یونہی تم
نہ روا کوئی اَب ستم رکھنا
یہ محبت ہے جو عقیدت ہے
نام کچھ اور نہ صنم رکھنا
٭٭٭
ماہین جی نوں دیکھن بعد اکھاں اداس رہن لگ پئیاں ۔ ایہ صرف میرا ای نئیں فیس بک تے اوہناں نال جڑے ہر فرینڈ دا حال سی ۔میری اک عادت اے کہ کوئی گل دل وچ نئیں رکھدا آپے ای منظرِ عام تے لے آندا آں۔ ماہین جی نوں ملن بعد اوہناں دی شخصیت دی سحر انگیزی تے دلیرانہ و بے باکانہ سچی تے کھری شاعری دا تذکرہ میرا معمول بن گئی ۔میں لاہور پریس کلب دے اِک مشاعرے وچ اپنی پوری فیملی نوں ماہین جی نال ملان لے گیا ساہن ۔ دسمبر 2016 دے بعد اج اپریل 2021 تک دی ایس واقفیت نے مینوں بیحد متاثر کیتا اے۔ماہین جی زندہ دل ، خوش مزاج تے خوش اخلاق انتہائی سلجھی ہوئیی اعلیٰ اخلاقی معیار و کردار دی حامل اک پرکشش شخصیت نیں۔
ماہین جی نوں رب سوہنے کتابی چہرہ عطا کیتا اے ۔ ایس دے مطالعے پاروں مینوں شاعرانہ احساسات و جذبات دے اظہار دا موقع نصیب رہئیا اے۔ماہین جی دا چہرہ اوصافی طور خود شاعری تے دعوتِ سخن اے۔ایس چہرے دی تلاوت مینوں تفسیرات و تشریحات دے سمند وچ غوطہ زن بہت کجھ لکھدے رہن تے مجبور کیتی رکھیا اے تے کدی وی ماہین جی ولوں اظہارِ بیزارگی نئیں ہویا وکھری گل جے کوئی گل یا حرکت پسند نہ آئی تے اصلاحی طور سمجھا کے مثبت ڈگر تے پا دِتا تے بھٹکن تے بہک جانے والے حالات دے باوجود سدھی راہئے چلدے رہن دی ترغیب دتی۔ میں ماہین جی دی اجازت نال اپنی شاعری دی ترویج تے اشاعت لئی اوہناں دیاں تصویراں استعمال کردا رہئیا تے اوہناں کدی وی کجھ برا محسوس نئیں کیتا ۔ہمیشہ بلوغت تے وڈے پن دا اظہار ملیا ۔میں وی ہمیشہ اوہناں نوں عقیدت دی اکھ نال ویکھدیاں محبوب رکھیا ۔ ماہین جی دیاں اکھاں وچ کمال جاذبیت تے سمندراں وانگ گہرائی اے۔ گلاب چہرے دیاں سمندری اکھاں ہر ویلے شاعری کردیاں تے دوجیاں نوں شاعری کرن تے مجبور رکھندیاں محسوس ہندیاں نیں۔
٭٭٭
بڑی خوبسورت حسیں تر ہیں آنکھیں
عطا تجھ کو رب سے جو دلبر ہیں آنکھیں
ڈبو دینے والی ہیں پیراک سارے
ندی نہ ہیں دریا ، سمندر ہیں آنکھیں
ضرورت ہے اِن کی بڑی شاعروں کو
یہ سچ ہے کہ تیری غزل گر ہیں آنکھیں
ملائی نظر جس نے زخمی ہوا ہے
خدا کی قسم تیری خنجر ہیں آنکھیں
مسلسل مری دُکھتی رہتی تھیں آنکھیں
اِنہیں جب سے دیکھا ہے بہتر ہیں آنکھیں
ترے حُور ہونے کا کیوں نہ گماں ہو
کسی حُور جیسی سراسر ہیں آنکھیں
بَھلا اِن کو کیسے بُھلا میں ہوں سکتا
جو رہتی مرے دل کے اندر ہیں آنکھیں
٭٭٭
ماہین جی قادرالکلام شاعرہ نیں ۔ اردو ، پنجابی ، سرائیکی تے انگریزی وچ شاعری دیاں کتاباں موجود نیں ۔سفرنامہ دل والی دِلی میں وی مقبولِ حاص و عام اے۔ آپ دی شاعری اُتے فیر کدی موقع ملیا تے عرض گذار ہون دی سعادت پاواں گا ۔رب سوہنا آپ نوں ساری عمر مرحلہ وار عروج و کمال دے سفر اُتے انج ای رواں دواں من چاہی منزلاں نال نوازدا رہووے۔آمین
٭٭٭
قسم چہرہ تیرا جو گلشن نما ہے
ابھی تک جو دیکھے ہیں اُن سے جُدا ہے
لگے عصرِ حاضر کی پروینؔ ماہینؔ
کسی سے مری سو چ کو غرض کیا ہے
٭٭٭
