سلیم رضا ٹھاکر دی ’’سوچ نتارے‘‘ دی نترتا

ڈاکٹر احسان اللہ طاہر

پنجابی زبان وچ شاعر ی کرن والیاں ایہنوں بھاگ لائے نیں تے نثر لکھن والیاں رنگ، اوہ جہیڑی گل اے بھاگ لگے رہن تے رنگ لگے رہن اوہ ایہ ای اے کہ ایہدے وچ لکھن والے تے گُن گاون والے جیوندے رہن۔ پنجابی زبان نوں دلوں من کے ایہدے نال پیار کرن والیاں بارے ای عشق لہر نے آکھیا سی کہ ’’چھیتی قافلہ منزل تے پہنچانا ایں چک لئے ہن قدم پنجابیاں نیں‘‘۔
ایس زبان نال پیار کرن والے دنو دن دیاں کرتاں نال اپنے پیار تے مُوہ دا ثبوت دیندے رہندے نیں۔ سکھ والی گل ایہ وے کہ ہن ماں بولی دے پتراں محبت دے نال نال محنت دے جہیڑے پکھ ورتے نیں اوہ کتاب دے نال نال سوشل میڈیا وی اے جہیڑا کہ اجوکے سمے دی لوڑ اے ۔کیوں جے ساڈی نویں پیڑھی ایہدے نال جُڑی ہوئی اے۔
سلیم رضا ٹھاکر ایس حوالے نال اک ایسا منکھ اے جہنے ’’سوچ نتارے‘‘ دے ناںنال پنجابی نثر نوں اک ایسی کتاب دان کیتی اے جہیڑی اپنے اندر نثری حوالے نال کئیاں صنفاں دا چس رکھ دی اے کیوں جے ایہدالکھاری اپنے چوفیرے چیزاں نوںجہیڑی اکھ نال ویکھ دا اے اوہ اک ماہرِ تعلیم، سیاسی دانش ور، پنچائیتی، طالب علم، دیس دھرتی دا دردی، تے سب توں وڈی گل پنجابی رہتل دے ہانی دی اکھ اے۔ “سوچ نتارے” نوںکہیڑی نثری صنف دے کھاتے وچ پاواں۔ مینوں تے ایہدے وچوں اک پنجابی ناول دا سواد وی آیا اے تے کومل لیکھ ورگی صنف دا مزہ وی مانن نوں ملیا اے۔ مینوں تے ایہدے وچ کردار بول دے تے منظر گلاں کردے دِسے نیں۔ سلیم رضا ٹھاکر ہوری گل پنڈاں دیاں ڈیریاں، پنچائتاں، چوپالاں توں چھوہندے نیں تے لیا کے سیاست داناں دیاں کرتوتاں تے کسباں تے مکا دیندے نیں۔ اوہ اک گل نوں دوجی گل نال جوڑن تے گنڈھن دے بڑے ماہر نیں۔ کُتیاں دی لڑائی وچ بندے واڑنا تے بندیاں دی لڑائی چوں کتیاں والے کم کڈھنا تے فیر اوہناں نوں طنز تے مزاح دے رنگ وچ بیان کرنا ایہ صرف کسے نثر لکھن والے دا ای کم نئیں، اک دانے بینے تے جہان دیدہ بندے دا کم اے۔ اوہدی نظر تاریخ تے بڑی ڈونگھی اے۔ڈونگھی توں میری مراد اے کہ اوہدا تاریخ بارے اک سُچل تے بے باک نظریہ اے جہیڑا کہ سچائی تے سچ دے مُڈھ تے پنگریا اے۔ ایہو ای وجہ اے کہ اوہ کتیاں تے دھاڑویاں دہشت گرداں تے بمب پھوڑاں نوں اکو تھاں رکھ دا اے۔ اوہنوں پتہ اے سچ آکھیاں بھانبھڑ مچ دا اے پر اوہ وی کیہ کرے۔ بلھے شاہ دا منن والا اے۔ ایسی لئی گل کرنوں ڈردا نئیں۔
ایہناں لکھتاں وچوں سانوں ٹھاکر ہوراں دا مذہبی حوالے نال اک خاص نظریہ لبھ دا اے۔ اوہ لوک جہیڑے رب نوں اپنیاں گٹھاں نال ناپن دا چارا کردے نیں اتے اوہ جہیڑے ہر گل وچ اوہ بھانویں اوشو دی ہووے تے بھانویں سائنس تے فلسفے دی ،اوہدے وچ مذہب واڑن دی دھکے زوری کوشش کردے اتے جدوں لوڑ نہ ہووے اوہدوں اک پاسے وی سٹ دیندے نیں۔ ایناں لوڑوند لوکاں مذہب نوں اک کھڈونا بنایا ہویا اے۔ اوہناں بارے ٹھاکر دی لکھت اک لکیر اے۔ اوہ اپنیاں اکھاں وچ وس دے نرول پنے دے چانن نوں اکھراں راہیں انج ورتاندا اے، کئی مغالطے کڈھ کے رکھ دیندا اے۔
ساڈے سماج دے سارے ای پکھ سانوں ایس ’’سوچ نتارے‘‘ وچ سوچ وچار کردے وکھالی دیندے نیں اتے اوہناں دی جہیڑی نترتا نتر کے سامنے آئوندی اے اوہدے وچوں سانوں ساڈا علامتی نظام وی دِس دا اے۔ جس بارے لکھاری نے گل کرن لگیاں سانوں دفعہ 62/63 اتے ہور وی کئی قنوناں نال جانو کروایا اے پر اوہناں دے بیان کیتے انصاف دین والیاں دے رویے تے گلاں نوں الیکن دے ول چوں اصلاح دے پہلو دے نال نال نابری دی روایت وی جڑ پھردی دِس دی اے اتے ایہ نابری اوہناں دے اپنے اندر دی ہوون توں ودھ لوکائی دی چوکھی اے۔
اوہدی گل دا سرنانواں ہوندا اے “لڑاکے کتے” تے نکل وچوں سیاست آؤندی اے۔ سرنانواں ہووے گا دفعہ 11/12 تے گل وچوں اوہناں پنچاں دی نکل آوے گی جہیڑے کجھ پرچیاں لئی نیاں دی چنی نوں لیر و لیر کر دیندے نیں۔ ایہو ای وجہ اے کہ اوہ ووٹر نوں مریدتے صرف گلیاں تے نالیاں دی گل تک نئیں رکھ دا سگوںاوہدے اندر قومی تے ملکی حوالے نال ویکھن، سمجھن تے جانن دی صلاحیت ویکھن دا لوڑ وندا ے۔ تے سانوں بھلیکھیاں چوں کڈھنا چاہندا اے کیوں جے بھلیکھے چنگے نئیں ہوندے۔
اک سیانا تے جہاں دیدہ بندہ جدوں اپنے ہانیاں وچ بہہ کے سوچ وچار کردا اے تے اوہدی نظر چوفیرے واپرن والیاں گلاں تے لوکائی تے اثر چھڈن والے ساریاں رویّاں تے ہوندی اے۔ اوہناں وچوں اجوکے سمے دا اک میڈیا وی اے جہدی گل اوہناں ایسراں کیتی اے کہ اوہ ڈرائیور جہیڑے پہلاں سواری چھڈن دی کاہل وچ ہوندے نیں اوہ سواری نال کیہ حال کردے نیں تے جے ایس گل تے گوہ کریے تے گل کرن والے دی سوچ اڈاری نوں داد دینی پیندی اے۔ ساڈے سماج دا اک المیہ تعلیم وی اے۔ جتھے ایہ سوچے بناں کہ اسیں کیہ پڑھنا ایں، کیوں پڑھنا ایں کناںتے کدوں پڑھنا ایں۔ بس اسیں پڑھ رہے آں۔ تعلیمی، علمی، تدریسی تے نصابی سرگرمیاں دے حوالے نال اتے ٹیچر ٹریننگ دے پکھوں مینوں ایس کتاب وچ سلیم ہوری اک مکمل ماہر تعلیم استاد تے جدید تدریسی جہتاں نوں متعارف کروان والا مفکر نظریں آیا اے۔ سگوں انج آکھ لوو کہ اوہ ڈیریاں تے بہہ کے گلاں کرن والیاں دیاں گلاں چوں جدوں گلاں کڈھ کے اپنی سوچ نوں ساڈے نال سانجھا کردا اے تے اصلوں اوہ سانوں اک سوچ دا دوجی نال تقابل تے موازنہ کرن دی سوچ دے رہیا ہوندا اے جہیڑا کہ علم تے تعلیم دی وجہ توں ای اے۔
سلیم رضا ہوراں انگاں ساکاں دی گل نوں بڑے پیار نال کیتا اے اوہناں انگاں ساکاں دی گل جہناں نال حیاتی دیاں خوشیاں نوں تے سکھاں نوں رنگ لگدے نیں۔ اوہدیاں لکھتاں وچ اک درد مند پیو دا درد وی اے تے اک مودّب تے اکھاں نیویاں کر کے بولن والے پتر وی تے ایہو ای اوہدا سکھان وی اے۔ لکھاری اوہ ای نویں پیڑھی دے ذہناں تے دلاں وچہ تھاں بناندا اے جہیڑا اوہناں دی آئوندی کل لئی لکھ دا اے تے ایہ کتاب ہر پکھوں نویں نسل لئی لکھی ہوئی کتاب اے جہدے وچ سلیم ہوراں اپنے بالاں نوں مذہبی تے سیاسی آگواں دے نعریاں کولوںبچن تے دور رہن دی گل کیتی اے۔ اوہ “حقوق نظریات تے ڈِھڈ” دے سرنانویں نال لکھ دے نیں۔
“حاکماں جے جنگ دی شکل وچ لوکاں دے بال مروانے ہون فیر وی نعرہ اوہ نظریے دا لاندے نیں تے جے اُنج بوجھا خالی کروانا ہووے تے فیر وی ایہو ای ہتھیار ورتن ہوندے نیں “۔
ایہ مذہب والے پہلاں گل دولت تے دنیا دے خلاف کردے نیںتے فیر چندے دی صورت وچ دولت تے دنیا ای منگن لگ پیندے نیں۔ زباناں آپے وچ پیار سکھاندیاں نیں تے سانجھ پیدا کردیاں نیں۔ سلیم وی اک پیار کرن والا جی اے۔ اوہنے کدھرے وی نفرت دی گل نئیں کیتی سگوں اوہ تے نفرت مکائواکھر الیک دا اے۔ ایہو ای وجہ اے کہ اوہدے کول ورکر، پاپولر،بیسک ڈیموکریسی، ایکسٹنشن، سپر لیٹیو، چانس،پریکٹس، ڈلیور، میرٹ کئی اکھر ورتے وکھالی دیندے نیں۔
“سوچ نتارے” وچ اوہ لوک جہیڑے ڈھڈ تے مذہب نوں اک ای آکھ دے نیں، جدوں ٹھاکر دے اکھراں دے کلاوے دے اڑیکے چڑھ دے نیں تے فیر پڑھنہار نوں اصل گل دی سمجھ آؤندی اے۔٭٭