تریخ گواہ اے

شکیل امجد صادق

عمربن عبدالعزیزؒ نوں عمرثانی دے لقب توں وی یاد کیتا جاندا اے۔ آپ نے اپنی پوری حیاتی قرآن و سنت دے اصولاں دے مطابق گزاری۔ جدوں خلیفہ بنے تے آپ نے جہڑا خطبہ دتا اوہدے وچ پوری حیاتی دا راز اے۔ آپ نے فرمایا:
اے لوکو!
بچپن وچ مینوں شعروشاعری دا شوق سی تے میں شاعر بنیا۔ تھوڑی جہی اٹھان ہوئی تے علم دا شوق ہویا میں علم حاصل کیتا۔ جوان ہویا تے فاطمہ بنت عبدالمالک نال عشق ہویا۔ میں اوہناں نال ویاہ کیتا ہن اللہ نے مینوں حکومت دے دتی اے۔ ہن تسیں ویکھو گے میں ایہدے نال اپنے اللہ نوں راضی کراں گا۔
بنوامیہ دی وراثت وچ حکومت آ رہی اے تے 3 براعظماں تے حکومت اے تے اجیہا رعب و دبدبہ اے بنوامیہ دا کوئی اوہناں دے سامنے سر نہیں چک سکدا۔ تن براعظماں وچ زکوٰۃ لین والا کوئی نہ رہیا۔ تن براعظماں وچ سوال کرن والا کوئی نہ بچیا۔ تن براعظماں وچ ظالم کوئی نہ بچیا۔ تن براعظماں وچ مظلوم کوئی نہ بچیا۔ پر آپ نے اپنی حیاتی کیویں گزاری‘ آپ گھر آئے‘ فاطمہ! بڑے چنگے دن گزرے نیں۔ ہن امتحان اے میں تیرا حق ادا نہیں کر سکاں گا۔ طلاق لینی اے تے میں حاضر آں۔ ساتھ دینا اے تے پہلے اپنے حق تے حقوق معاف کرو۔ سیاسی لحاظ نال فاطمہ ورگی قدآور عورت تریخ وچ نہیں آئی۔ ست نسبتاں توں آپ شہزادی نیں‘ فاطمہ کہن لگیاں‘ عمر! میں سکھ دے دن تہاڈے نال گزارے نیں‘ دکھ وچ تہانوں چھڈ کے نہیں جاواں گی۔ جائو میں سارے حق معاف کیتے فیر عمر بن عبدالعزیزؒ بن عمر دیاں راتاں تے دن کیویں گزرے‘ آپ مصلے تے روندے روندے اوتھے سوں جاندے تے مصلے تے روندے روندے اوتھوں اٹھدے۔ اپنی حکومت نوں اللہ دی رضا لئی استعمال کیتا‘ کیویں استعمال کیتا؟ فاطمہ دا سارا زیور بیت المال وچ جمع کرا دتا‘ تے آپ تنخواہ تے آ گئے۔
میں عرض کردا جاواں بچپن وچ آپ چنگے لباس دے شوقین سن تے اپنے والاں نوں سنوارن دا شوق وی آپ تے غالب رہندا سی۔ عیددا موقع آیا بچیاں نے ماں نوں کہیا سانوں کپڑے لے کے دیو‘ فاطمہ دے کول عمر دے (تن براعظماں دے خلیفہ) بچے آ رہے نیں۔ امی جان‘ ابا نوں کہو عید آ رہی اے سانوں عید دے کپڑے لے دین۔ ابا تشریف لیائے‘ کنک دے ڈھیر وانگوں خزانے بھرے پئے نیں‘ کہیا امیرالمومنین‘ بچے کپڑے منگ رہے نیں۔ آپ کیہ فرماندے نیں؟ فاطمہ میرے کول تے پیسے نہیں کتھوں کپڑے لے کے دیواں؟ فاطمہ نے کہیا‘ فیر بچیاں دا کیہ کریئے‘ کہیا مینوں وی نہیں پتہ کیہ کراں۔ تے فاطمہ نے کہیا‘ تسیں انج کرو‘ اگلے مہینے دی تنخواہ ایڈوانس لے لوو‘ اوہدے نال اسیں بچیاں دے کپڑے لے لینے آں تے میں مزدوری کرکے گھر دا خرچ چلا لواں گی۔
(نویں نسل دے پیروکارو! اپنے مشاہیر دیاں حیاتیاں دا مطالعہ کرو‘ اپنی تریخ پڑھو‘ صرف ڈرامے نہ ویکھدے رہ جائو‘ صرف گانے نہ سن دے رہ جائو۔)
فیر عمر بن عبدالعزیزؒ نے سدیا اپنے وزیرخزانہ مزاہم‘ اپنا غلام‘ ہاں بھائی مزاہم‘ سانوں بچیاں دے کپڑے چاہیدے نیں‘ جے اگلے مہینے دی تنخواہ ایڈوانس مل جاوے… اوہ کہن لگے اے امیرالمومنین‘ تسیں مینوں لکھ کے دیو‘ تسیں اگلے مہینے تک زندہ رہو گے میں تہانوں تنخواہ دے دینا واں۔آپ نے سر جھکا لیا‘ اٹھے تے گھر آئے‘ اپنی بیوی نوں کہیا‘ فاطمہ بچیاں نوں کہہ دیو اوہناں دا باپ اوہناں نوں کپڑے نہیں لے کے دے سکدا۔ عید دا دن آ گیا‘ بنوامیہ دا خاندان ملن آ رہیا اے۔ سارے سردار آ رہے نیں۔ سرداراں دے پُتر آ رہے نیں‘ ودھیا کپڑے پائے ہوئے نیں‘ سارے ملن آ رہے نیں۔ تھوڑی دیر بعد ویکھیا تے بچے وی ملن آ رہے نیں‘ امیرالمومنین دی حیثیت نال‘ بچے باپ نوں ملن آ رہے نیں‘ تے اوہناں دے جسماں تے پرانا لباس اے۔ حضرت عمر بن عبدالعزیزؒ نے اک پاسے ویکھیا تے سرداراں دے پُتر تے زرق برق پوشاکاں‘ اک پاسے اپنے بچیاں نوں ویکھیا جسماں تے پرانا لباس۔
ارے حکمرانو! وزیرو مشیرو‘ پاکستانیاں دے حامیو‘ اوس باپ توں پچھو جدوں سب کجھ کر سکدا ہووے پر فیر وی اللہ دی رضا دی خاطر مٹھی بند کر لوے‘ کہ نہیں میں حرام ول نہیں جانا۔ بچیاں نوں ویکھیا تے اکھاں ڈبڈبا گئیاں۔ فرمایا میرے بچو اج تینوں اپنے باپ نال گلا تے ہووے گا‘ کہ اج ساڈے باپ نے سانوں کپڑے ای نہیں لے کے دتے۔ اوہناں دے اک پُتر سن عبدالملک‘ اوہ آپ توں وی چار ہتھ اگے سن۔ اوہ آپ توں پہلاں اللہ نوں پیارے ہو گئے سن۔ کہن لگے‘ ابا جان! تہانوں عید مبارک ہووے‘ اج ساڈا سر اُچا اے‘ اسیں شرمندہ نہیں‘ تہانوں مبارک ہووے‘ ساڈے باپ نے قومی خزانے وچ بددیانتی نہیں کیتی‘ اسیں شرمندہ نہیں‘ انساناں نوں کپڑے وچ نہیں تولیا جاندا۔
اج میرے دیس دا مالدار ایناں فقیر ہو گیا اے‘ ایناں چھوٹا ہو گیا اے کہ اوہ اپنا تعارف کران لئی پنجاہ لکھ دی گھڑی لیندا اے۔ چھ لکھ دی جُتی لیندا اے۔ اج دی عورت اینی چھوٹی ہو گئی اے کہ اوہ اپنے قد نوں وڈا کرن لئی اٹھ دس لکھ دا ہینڈ بیگ لیندی اے۔ ارے میرے بھائی توں دو ٹکے دا وی نہیں رہیا جے تسیں پنجاہ لکھ دی گھڑی نال اپنے آپ نوں وڈا بنایا اے‘ ایس دھوکے چوں نکلو‘ برانڈڈ؟؟ برانڈڈ؟؟ جدوں تسیں اپنی ذات وچ بے قیمت ہوو تے اللہ دی قسم‘ تہاڈی گھڑی‘ تہاڈے بیگ‘ تہاڈیاں گڈیاں‘ تہاڈی ذات اچی نہیں کر سکدے۔
اک دن عمر بن عبدالعزیزؒ اپنی بیگم فاطمہ نوں کہن لگے۔ فاطمہ کجھ پیسے ہے نیں میرا انگور کھان نوں دل کر رہیا اے۔ فاطمہ رون لگ پئیاں تے کہن لگیاں‘ امیرالمومنین خزانے بھرے پئے نیں‘ کیہ اک درہم دا وی حق نہیں کہ لے کے تسیں انگور کھا لوو۔ فاطمہ دی گل سن کے تڑپ کے بولے‘ فاطمہ میں جہنم برداشت نہیں کر سکدا۔
اج اسیں اپنے گلمے وچ جھاتی ماریئے تے ہر بندہ اپنی تھاں جنہوں جناں موقع ملدا اے لٹ مار وچ لگا ہویا اے۔ معاملہ رنگ روڈ دی انکوائری دا ہووے یاں چینی سکینڈل دا‘ سب دے سب پیسہ اکٹھا کرن وچ لگے ہوئے نیں۔ اچی اڈان بھرن لئی پرواز وچ آن والیاں کوتاہیاں توں وی بے خبر نیں۔ یقین کرو دنیا بڑی خسارے والی تھاں اے تے انسان ایہدے توں بے خبر اے۔ پر یاد رکھو زبان چوں نکلی ہوئی گل‘ کمان چوں نکلیا ہویا تیر‘ پُلاں دے تھلیوں گزریا پانی تے گزریا ویلا کدی واپس نہیں آئوندے پر ساڈی حالت شاہد ذکی دے ایس شعر ورگی ہو گئی اے۔
ایسے بدلا ہوں تیرے شہر کا پانی پی کر
جھوٹ بولوں تو ندامت نہیں ہوتی مجھ کو