دہشت گرد نے پورے مسلم خاندان نوں موت دی نیند سُلا دتا

بلال بٹ

مغربی ملکاں وچ اسلام نوں اک فوبیا دی شکل وچ غیر مسلماں دے ساہمنے متعارف کروان دا چلن تیزی نال عام ہو رہیا اے جس دی وجہ نال پوری دنیا وچ اقلیت وچ موجود مسلماناں دی جاناں نوں خطرے لاحق نیں۔ پچھلے دناں کینیڈا دے شہر لندن وچ اک مسلمان فیملی منافرت و تعصب دی بھینٹ چڑھ گئی، 20 سالہ حملہ آور نے اپنے گھر دے باہر چہل قدمی کرن والے پاکستانی نژاد خاندان اُتے گڈی چڑھا دتی تے چار بندیاں نوں ایس دے تھلے بُری طرح روند کے مار دتا۔ ایہہ کوئی اک واقعہ نہیں، ایہہ اک پورا نیٹ ورک اے جیہڑا پوری دنیا وچ اسلاموبیا دے تحت نفرت پھیلان وچ سرگرم اے۔ اسیں نے ایس دی بدترین مثال نیوزی لینڈ دی مسجد وچ اک غیر مسلم دی نمازیاں اُتے اندھا دھند فائرنگ دی شکل وچ وی ویکھی ۔ ایس واقعے نے انسانیت دا لرزا دتا۔
کیہ شدت پسند دا لفظ صرف مسلمان لئی اے؟ دہشت گرد دا لیبل اسیں فوری طور اُتے مسلماناں اُتے ای کیوں لانے آں؟ اپنے آپ نوں آزاد خیال مسلمان کہن والے جیہڑے پوری دنیا وچ کدھرے وی موجود غیر مسلماں لئی اواز بلند کردے نیں ایہناں دی آزاد خیالی تے انسانیت لئی اواز بلند کرن والی سوچ مسلمان اقلیتاں اُتے ظلم و جبر اُتے کتھے جاندی ؟کیہ انج دے لہر لز، انتہا پسند لہرلز، نہیں اکھوان گے؟ دنیاں ایہہ کیوں نہیں سوچدی کہ دہشت گردی کسے دوجے مذہب توں وی ہو سکدا اے۔
ہجے کجھ دناں پہلاں اک پاکستانی فیملی کینیڈا دے صوبے اونٹاریو دے شہر لندن وچ گھر دے باہر چہل کر رہی سی کہ اک 20 سالہ مقامی بندے نے مسلماناں نال نفرت دی بنیاد اُتے ایہناں نوں ٹرک تھلے روند دتا۔ واقعہ وچ چار بندے جان دی بازی ہر گئے جد کہ اک نو سالہ بچہ شدید زخمی ہویا۔
46 سالہ فزیو تھراپسٹ سلمان افضل، ایہناں دی اہلیہ تے پی ایچ ڈی دی طالبہ 44 سالہ مدیحہ سلمان، نویں جماعت دی طالبہ 15 سالہ یمنی سلمان تے ایہناں دی 74 سالہ ضعیف دادی شامل نیں۔ واقعے دے فوری بعد کینیڈا دے وزیراعظم نے رد عمل دیندے ہوئے کہیا کہ اسیں لندن دی مسلم کمیونٹی تے پورے ملک وچ موجود مسلماناں دے نال کھڑے نیں۔ اسلاموفوبیا دی تھے کوئی تھاں نہیں۔ خاموشی نال پنپن والی ایہہ نفرت نقصان دہ تے انتہائی شرمناک اے۔ ایہنوں ختم ہونا ہوئے گا۔ ایہہ اک خوش آئند گل اے کہ کینیڈا دے وزیراعظم نے مسلماناں دے حق وچ درمندانہ بیان دتا۔
واقعے توں اگلے روز کینیڈین وزیراعظم جسٹس ٹروڈو نے اک ہور بیان وچ کہیا کہ حقیقت ایہہ وے کہ کینیڈا دے بیشتر شہری ایس خوف توں واقف نہیں نیں جیہڑا نسل پرستی دے خدشات دا شکار کینیڈا مسلمان محسوس کردے نیں۔
جسٹس ٹروڈو نے ہائوس آف کامنز وچ اپنی تقریر وچ کہیا کہ جے کوئی ایہہ سوچدا اے کہ نسل پرستی تے نفرت ایسے ملک (کینیڈا) وچ نہیں تے میں ایہناں نوں ایہہ کہنا چاہنا واں کہ تسیں ہسپتال وچ اک بچے نوں انج دے پرتشدد واقعے دی وضاحت کنج پیش کراں گے؟ تسیں کنج ایہناں خانداناں توں نظراں ملا کے کہہ سکدے نیں کہ اسلاموفوبیا اک حقیقت نہیں ہائوس آف کامنز وچ اپنی تقریر وچ وزیراعظم ٹروڈو دا کہنا سی کہ جدوں تسیں اک انج دی مسلمان خاتون نال گل کردے او جیہڑی کہ اک بس سٹاپ اُتے کھڑی ایس فکر وچ ہوندی اے کہ کوئی ایس دے سر توں حجاب کھچے گا یا ایس نوں نقصان اپڑائے گا تے اوہ تہانوں ایہو دسے گی کہ اسلاموفوبیا حقیقت اے۔ جے تسیں ایہناں والدین نال گل کرو گے جیہڑا اپنے بااں نوں صرف ایس خوف توں روایتی لباس نہیں پان دیندے کہ ایہناں نوں ہراساں کیتا جائے گا، اوہ تہانوں دسن گے کہ نسل پرستی اک حقیقت اے۔
ایس واقعے نے کینیڈا وچ وسن والے مسلمان فیمیلز نوں ایس خوف وچ مبتلا کر دتا اے کہ اسلاموفوبیا دا شکار ہون والی فیملی دی طرح کوئی وی کدھرے وی حملہ آور ہو سکدا اے۔
واضح رہوے کہ کینیڈا اک ملٹی کلچرل ملک اے جتھے سارے مذہباں دے لوک اک دوجے دی روایات و مذہب دا احترام کردے ہوئے رہائش پذیر اے انج میں انج دا تعصب و نفرت دی بنیاد اُتے واقعہ کینیڈین گورنمنٹ لئی فکر دی گل اے۔
کینیڈا وچ تعینات پاکستانی ہائی کمشنر رضا بشیر تارڑ نے ساڈے توں حادثے متعلق خصوصی گل بات کیتی اے جس اُتے اوہناں نے سانوں کجھ اہم حقائق دے نال نال پاکستانی ہائی کمیشن دا اپنے شہریاں دی حفاظت اُتے مبنی اقدامات توں آگاہ کیتا۔ پترکاراں نوں دسدے ہوئے اوہناں نے کہیا کہ ساڈی حکومت پاکستانی اوورسیز لئی واضح پالیسیز رکھدی اے تے بیرون ملک پاکستانیاں تے پاکستانی نژاد مسلماناں نوں قدر دی نگاہ نال ویکھدی اے۔ ساڈی پوری کوشش ہوندی اے کہ اسیں اوورسیز پاکستانیاں دی خوشی تے غمی وچ شریک رہیے۔ جدوں سانوں واقعے دی خبر ملی اودوں اسیں سب توں پہلے ایس گل دی تصدیق کیتی کی واقعے دے شہداء واقعی وچ پاکستان نال متعلق رکھدے نیں؟ تصدیق دے بعد واقعہ دی شکار فیملی دے نال اظہار ہمدردی لئی کونسل جنرل ٹورنٹو نوں جائے وقوعہ اُتے گھلیا گیا۔ایہناں نوں حکومت پاکستان ولوں ہر ممکن مدد دی یقین دہائی کرائی گئی۔ پاکستانی فیملی اُتے دہشت گردی دا واقعہ فوری طور اُتے کینیڈین حکومت دے نوٹس وچ لیایا گیا۔ تے درخواست کیتی اے کہ ایہنوں دہشت گردی دے واقعے دے طور اُتے لیا جائے۔ جس دے بعد کینیڈا دے وزیراعظم توں لے کے اپوزیشن جماعت تیکر سب نے حقائق اُتے سمجھوتہ نہ کردے ہوئے ایہنوں دہشت گردی دا واقعہ قرار دتا۔ آپ نے سنیا ہوئے گا کہ کینیڈین وزیراعظم جسٹن ٹروڈو نے وی اظہار کیتا اے کہ ایہہ دہشت گردی دا واقعہ اے۔ ایس دے علاوہ کینیڈین حکام ولوں حوصلہ افزا بیانات آئے نیں کہ مسلم کمیونٹی دی حفاظت نوں یقینی بنایا جائے گا۔ وزیراعظم عمران خان نے ایس واقعے نوں وڈے توں وڈے فارم اُتے چکیا اے کہ اسلاموفوبیا ، مذہبی منافرت دا سدباب ہونا چاہیدا اے۔
کینیڈا وچ مسلماناں دے خلاف اک وی مضبوط اواز اُچی ہوندے ہوئے نہیں ویکھی گئی، کینیڈین حکومت اپنے ملک دی مسلم کمیونٹی تے خاص طور تے پاکستانی کینیڈین شہریاں دے تحفظ لئی پاکستانی ہائی کمیشن دے نال بھرپور تعاون کر رہی اے۔ایس سلسلے وچ مسلم کمیونٹی دے حق وچ حوصلہ افزا بیانات دتے جا رہے نیں تے اقدامات چُکے جا رہے نیں۔ ہائی کمشنر رضا بشیر تارڑ نے مزید دسیا کہ وزیراعظم عمرانخان تے وزیر خارجہ شاہ محمود قریشی ولوں وی کینیڈین حکومت دے نال مسلسل رابطے جاری نیں۔ کینیڈا دے وزیراعظم نے کلیئر طور اُتے ایس واقعے نوں دہشت گردی دا واقعہ ڈکلیئر کیتا اے۔ اپوزیشن جماعت کنزرونیو پارٹی دے لیڈر ڈکفورڈ سنے دیگر کینیڈین رہنمائواں نے وی حملے دی مذمت کیتی اے۔ ہائی کمشنر نے پاکستانیاں دے تحفظ لئی اپنے عزم دا اعادہ کردے ہوئے کہیا پاکستانی ہائی کمیشن کینیڈا پاکستانیاں دے تحفظ لئی اپنے عزم دا اعادہ کردے ہوئے کہیا پاکستانی ہائی کمیشن کینیڈا پاکستانیاں دے تحفظ لئی ہمیشہ وانگوں بھرپور اقدامات چُک رہی اے۔9جون نوں پاکستانی وزیر خارجہ تے کینیڈین وزیرخارجہ دے وچکار فون اُتے ہوئی، ایس سلسلے وچ مزیدپیش رفت ہو رہی اے۔ خیبر رساں ادارے فیملی دا تعلق لہور توں دس رہے سن جس دی تردید کردے ہوئے پاکستانی ہائی کمشنر نے پترکاراں نوں اصل حقائق توں آگاہ کیتا کہ فیملی دا تعلق بنیادی طور اُتے لہور دے بجائے کراچی توں اے۔ جد کہ فیملی دے سربراہ ڈاکٹر سلمان افضل کم دے سلسلے وچ لہور وچ رہائش پذیر رہے۔
کینیڈا وچ چار بندیاں دا قتل بلاشبہ مغربی ملکاں وچ ودھدے ہوئے اسلاموفوبیا دی علامت اے جس نے دنیا نوں تباہی دے دہانے اُتے لاکھڑا کیتا اے۔ یاد رہوے کہ ایس توں پہلاں 2017 وچ دارالحکومت اوناوا دی اک مسجد وچ اسلام مخالف نسل پرستا ں نے حملہ کر کے چھ مسلمان شہید کر دتے سن۔ ایس دہشت گردی دا مرتکب حملہ آور فوری پھڑیا گیا سی تے ایہنوں سزا وی جلدی سنا دتی گئی سی۔ ایس دے باوجود حالیہ واقعے نے لوکاں نوں خوفزدہ کر دتا اے کہ کینیڈین حکومت ایس معاملے وچ اپنی ذمہ داری کس طرح پوری کر رہی اے۔ کینیڈا دے وزیراعظم جسٹس ٹروڈو ولوں اگرچے ایہہ ٹویٹ کہ کینیڈا وچ اسلاموفوبیا لئی کوئی تھاں نہیں پاکستان سنے دنیا دے دیگر ملکاںوچ وسن والے مسلماناں وچ اک وار فیر تشویش پائی جا رہی اے کہ مغربی ملکاں وچ اسلاموفوبیا وچ روز بروز وادھا ای ہوندا جا رہیا اے۔ کینیڈا دی مسلم آبادی بالخصوص تے دیگر مذاہباں دے تارکین وطن بالعموم ایس واقعے دے بعد خود نوں غیر محفوظ محسوس کر رہے نیں۔ مسلماناں دے خلاف اُتے تشدد واقعیاں دی تفصیل بوہت لمبی اے۔ 2005 توں 2019ء دے دوران آسٹریلیا وچ مذہبی بنیاداں اُتے مسلماناں دے خلاف تشدد تے ہنگامہ آرائی دے 12 واقعے ہوئے 2006 توں رواں سال تیکر کینیڈا وچ 15 ڈنمارک وچ 20، فرانس وچ 19، جرمنی وچ 16 ناروے وچ پنج ، سپین وچ ست، سویڈن وچ اٹھ، برطانیہ وچ 30 تے 2001 توں 2019 تیکر امریکہ وچ اسلاموفوبیا دے 48 واقعے ہوئے۔ ایہہ واقعے ثابت کردے نیں کہ مذہبی تے نسلی بنیاد اُتے مسلماناں اُتے حملے مغربی ملکاں وچ ایہناں دے اپنے معاشرے لئی اک وڈا تشویشناک مسئلہ بن چکے نیں۔ ایس اندوہناک واقعے اُتے وزیراعظم عمران خان نے کہیا کہ دہشت گردی دا واقعہ مغربی ملکاں وچ ودھدے اسلاموفوبیا نوں ظاہر کردا اے۔ اسلاموفوبیا دے خاتمے لئی عالمی برادری نوں اجتماعی کوششاں کرنیاں ہون گیاں۔ وزیراعظم جسٹس ٹروڈو ولوں ایس حملے اُتے رد عمل اسلاموفوبیا دے خلاف مثبت سوچ دا اظہار اے۔ انج دی سوچ مغربی معاشرے ولوں اجتماعی تے متفقہ طور اُتے ساہمنے آئے تے بین المذاہب ہم آہنگی ولوںپیشرفت ہوئے گی۔ مسلماناں اُتے شدت پسندی دا ملبہ پان والیاں نوں حقیقت پسندی نال کم لیندے ہوئے اپنی سوچ بدلنی ہوئے گی۔شہر دے میئر نے واقعے دی مذمت کردے ہوئے کہیا کہ مسلمان خاندان نوں سوچے سمجھے منصوبے دے تحت صرف مسلمان ہون دی بنا اُتے قتل کیتا گیا۔ ایس وا قعے دے سوگ وچ شہر دی مقامی حکومت نے تن دن تیکر جھنڈا سرنگوں کیتے رکھیا۔
ایدھے کینیڈین پولیس دا کہنا اے کہ باقاعدہ منصوبہ بندی نال مسلم فیملی نوں ٹارگٹ کیتا گیا، پولیس نے ایہنوں نفرت اُتے مبنی جرم قرار دتا، کینیڈا دی مسلم تنظیماں ولوں واقعے نوں دہشت گردی قرار دین دا مطالبہ کیتا جا رہیا اے۔ حکام دے مطابق مقدمے وچ دہشت گردی دی دفعات شامل کرن اُتے غور کیتا جا رہیا اے۔ پولیس نے دسیا کہ خاندان 14 ورہے پہلاں پاکستان توں ہجرت کر کے ایتھے آیا۔ ایس دلخراش واقعے اُتے ترکی نے عالمی برادری نال مطالبہ کیتا اے کہ کینیڈا وچ نسل پرستی دی بنیاد مسلم عقیدہ ہون دی وجہ نال چار مسلماناں دی جان بوجھ کے جان لین دے خلاف مشترکہ کاروائی کرے۔ ترک وزیر خارجہ نے اپنے ٹوئٹر پیغام وچ کہیا کہ اک ای خاندان دے چار مسلمان بھراواں تے بھیناں دا کینیڈا وچ قتل عام کیتا گیا۔ اوہناں نے بین الاقوامی برادری اُتے زور دتا کہ مزید تاخیر کیتے بغیر اسلاموفوبیا دے خلاف عالمی سطح اُتے کاروائی کیتی جائے۔
اسلاموفوبیا دی اصطلاح دا آغاز 1976 توں ہویا جد کہ 11 ستمبر 2011ء نوں ورلڈ ٹریڈ سینٹر اُتے ڈرامائی حملیاں دے بعد کثرت نال ایس لفظ دا استعمال ہون لگیا۔ آرگنائزیشن آف اسلامک کوآپریشن OIC نے اسلاموفوبیا، نوں اسلام دے خلاف غیر منطقی، جارحانہ تے سخت ناپسندیدگی دے اظہار دا ناں دتا اے جس دے تحت مسلماناں نوں نفسیاتی، سماجی تے تہذیبی طور اُتے ہراساں کرنا تے اسلام دے منن والیاں نوں ملک و قوم دے اقتصادی ، سماجی، سیاسی تے روزمرہ زندگی توں بے دخل کرنا روا رکھیا جاندا اے۔ مغرب تے یورپ وچ اسلام تے پیغمبر اسلام دی تضحیک کیتی جاندی اے تے مذاق اڑایا جاندا اے کیوں جے ایہناں نوں پتہ اے کہ مسلمان رسول پاک ؐ تے ایہناں دی تعلیمان نال بے حد عقیدت رکھدے نیں۔ ایس معاملے وچ اوتھے دا ہر طبقہ پیش پیش رہیا اے۔ چاہے اوہ حکمران، پالیسی ساز ہون یا دانش ور، فن کار تے ادیب ہون۔ ہر گروہ یا طبقے دے سرگرم بندے اسلام تے نبی کریم ؐ دی ذات اقدس اُتے حملہ کرن دی کوشش مرتکب رہیا ۔ گوانتانامو تے ابوغریب جیل وچ مقدس کتاب قرآن مجید دے نال جیہڑا توہین آمیز سلوک کر کے مسلماناں دے جذبات نوں ٹھیس اپڑائی گئی اوہ اسلاموفوبیا ای دا نتیجہ سی۔ روہنگیا توں فلسطین تے بھارت توں مقبوضہ کشمیر تیکر مسلماناں اُتے ظلم و جبر دے جیہڑے پہاڑ توڑے جا رہے نیں ایس اُتے اقوام متحدہ نے وی مجرمانہ خاموشی اختیار کر رکھی اے۔
ساڈے پیارے نبی ؐ پیغمبر اسلام دے متنازع تے گستاخانہ خاکیاں دے خلاف پرامن احتجاج کرن والے مسلماناں نوں دہشت گردی نال جوڑ کے ایہناں دے خلاف گھیرا تنگ کیتا جا رہیا اے۔ بھارت وچ سی اے اے تے این سی آر نامی مسلم مخالف قوانین تے اقدامات کیتے گئے نیں۔ شام توں لے کے یمن، افغانستان توں لے کے عراق، برما، سری لنکا توں لے کے فلسطین تے کشمیر تیکر ہر تھاں نہتے مظلوم مسلماناں نوں بے حسی دی بھینٹ چڑھایا جا رہیا اے۔ او آئی سی جہی اسلامی دنیا دی نمائندہ تنظیم وی سوائے میٹنگز کرن دے اج تیکر کوئی وی نمایاں ذمہ داری سرانجام نہیں دے سکی۔ ایس گل دا اندازہ بخوبی لایا جا سکدا اے کہ امریکہ، برطانیہ ، اسرائیل، بھارت تے ایہناں دے اتحادی ملکاں نے فلسطین، کشمیر، برما، عراق، شام، بوسنیا، چیچنیا، افغانستان تے دیگر اسلامی ملکاں نوں کس طرح سوچے سمجھے منصوبے دے تحت خانہ جنگی جہی کیفیت نال دو چار کر دتا گیا اے۔ اہل مغرب مسلم نسل کشی، اسلاموفوبیا وچ انسانی اقدار تیکر نوں بھُل گئے نیں۔ نفرت انگیز تقریراں نوں سیاست تے میڈیا دے ذریعے خوب پروان چڑھایا جا رہیا اے جس دا اعتراف یورپی کمیشن ECRI نے وی اپنی رپورٹ وچ کیتا۔
مغرب ایس دانشور یا نام نہاد مفکر نوں سر اکھاں اُتے بٹھاندا اے تے اعزازت نال نوازدا اے جیہڑا اسلام تے اسلامی افکار دے خلاف زہر افشانی کردا اے۔ مسلمان رشدی نوں ’’سر‘‘ دا خطاب دتا جانا ایس دی واضح مثال اے۔ یورپ، امریکہ، بھارت سنے پوری دنیا وچ اک منظم تے سوچے سمجھے منصوبے دے تحت اسلام دے خلاف نفرت انگیز تحریکاں سرگرم عمل نیں اوہ اگرچے ہر نسل تے ہر قوم دے پناہ گزیناں دے خلاف نیں پر ایہناں دا اصل نشانہ اسلام تے مسلمان ای نیں۔عالم اسلام دے نال مغرب دی عداوت نوں ودھان وچ تحریک استشراق دا اہم کردار اے۔ اسلام دے نال عداوت نوں تاریخی طور اُتے صلیبی جنگاں نال جوڑن وچ ایہناں دی بیشتر کتاباں اسلام تے پیغمبر اسلام دے تعلق نال انتہائی منفی افکار نال بھری ہوئی اے۔ غور کیتا جائے تے مغرب وچ اسلاموفوبیا دی بنیادی وجہ اسلام دی ودھدی ہوئی مقبولیت تے غیر مسلماں دا تیزی دے نال اسلام قبول کرنا اے۔