جمہوریت دامقصد
پاکستان وچ سیاست زیادہ تر شخصیات دے دوالے ای گُھمدی رہی اے
رابعہ رحمن
کسے وی ملک دی ترقی وچ جمہوریت دا کردار بوہت اہم ہُندا اے۔ پاکستان وچ آزادی توں لے کے اج تیکر جمہوریت مسلسل بحراناں دا شکار ای رہی اے۔ جمہوریت دی مضبوطی وچ تے بوہت سارے عناصر دے علاوہ سیاسی جماعتاں دا کردار وی بوہت اہم ہوندا اے، چونکہ جمہوری عمل تواتر دے نال تعطل دا شکار رہیا اے تے جیہڑی تھوڑی بوہت جمہوریت چلی اے ایہنوں وی صحیح معنیاں وچ جمہوریت نہیں کہیا جا سکدا۔ ایس سارے عمل دی وجہ نال سیاسی جماعتاں وی بوہت حد تیکر متاثر ہوئیاں نیں۔ سیاسی جماعتاں وچ حقیقی جمہوری کلچر پروان نہیں چڑھ سکیا۔ ایتھے سیاست زیادہ تر شخصیات دے دوالے ای گھمدی رہی اے۔ ایس دا نتیجہ ایہہ نکلدا رہیا اے کہ جدوں توں وڈا سیاسی لیڈر جس دے دوالے ایس دی ساری جماعت ہوندی اے اوہ پردہ سکرین توں اوجھل ہوندا اے تے پوری جماعت ای زمین بوس ہو جاندی اے۔سیاسی سکرین اپنی جماعتاں دے اندر جمہوری کلچر نوں پروان چڑھاندے تے تنظیم سازی اُتے توجہ نہیں دیندے، ساڈے کول سیاسی جماعتاں حزب اختلاف وچ ہوندیاں نیں تے کارکناں دی مرہون منت ہوندی اے ایہناں دے پچھے پھردیاں نیں پر اقتدار وچ آن دے بعد ایہناں نوں کوئی پچھدا وی نہیں۔ ذوالفقار علی بھٹو اک ہر دلعزیز عوامی لیڈر سن، جنہاں نے پاکستان دی سیاست نواں رُخ دتا پر اوہناں دے جان توں بعد پیپلز پارٹی کافی بحراناں دا شکار رہی جدوں تیکر کہ بے نظیر نے دوبارہ ایہنوں عوامی مقبولیت دی بلندیاں اُتے نہیں اپڑا دتا پر اوہناں دی المناک موت دے بعد پیپلز پارٹی جیہڑی کہ ملک دی سب توں وڈی وفاقی سیاسی جماعت سی ہن صرف اک صوبے تیکر محدود ہو کے رہ گئی اے۔ ایسے طرح مسلم لیگ ن دا وجود وی کافی حد تیکر نواز شریف دی ذات دے دوالے گھمدا اے، ایہناں دے بغیر ایس وڈی سیاسی جماعت جیہڑی کہ وفاقی سطح اُتے اج وی سب توں وڈی جماعت اے دا کردار وی کافی حد تیکر محدود ہوندا نظر آندا اے، تحریک انصاف جس نے تبدیلی تے جمہوریت دے علمبردار ہون دا جھنڈا چکیا اوہ وی اج حکومت وچ ہون دے باوجود تنظیمی طور اُتے سکڑدی نظر آندی اے ایس دا وجود وی عمران خان دی ذات تیکر ای محدود اے۔
ساریاں جماعتاں دے اندر وی وراثت تے آمرانہ سوچ جاری اے جس دا فائدہ بہرحال غیر جمہوری قوتاں نوں ای ملدا اے جس دی وجہ نال ایہناں دا نشانہ وی پارٹی دا لیڈر ای ہوندا اے ایہنوں کسے طرح ہٹا دیو تے پوری دی پوری سیاسی جماعت ای زمین بوس ہو جاندی اے جدوں تیکر سیاسی قیادت اپنی جماعتاں دے اندر جمہوری سوچ تے کلچر نوں فروغ نہیں دیوے گی تے تنظیم سازی اُتے توجہ نہیں دیوے گی اج وی بدقسمتی نال ایہو سوچ تے رحجان فروغ پا رہیا اے جس دا سب توں زیادہ نقصان ایہناں سیاسی جماعتاں نوں ہو رہیا اے تے جمہوریت اپنی جڑاں اج تیکر مضبوط نہیں کرپا رہی ایس دی بوہت وڈی مثال ایہہ وے کہ عاطف حاشر اپنی جماعت دی خاطر جیل گیا ایہنوں جیل وچ پارٹی دا کوئی کارکن یا لیڈر ملن نہیں گیا تے جدوں اوہ رہا ہویا تے وی ایہنوں کسے نے خاطر خواہ توجہ نہیں دتی۔ ایس دی اک ہور مثال ایہہ وی اے کہ سندھ وچ جیہڑا ٹرین مارچ ہویا اوہ وی لیڈر دی کمزور حکمت عملی تے اپنے کارکناں نوں بے توجہی دا شکار کرن دی وجہ نال ناکام رہیا۔ مسلم لیگ ن توں وی ایہہ غلطی ہوئی کہ اوہناں نے اپنے لیڈر نواز شریف نوں تے بوہت سارے اپنے اہم کارکناں نوں جیہڑے ایس پارٹی لئی جان دین نوں تیار سن تے اپنی پارٹی لئی نعرہ بازی تے ایس نوں کامیاب کرن لئی اپنا گھر بار چھڈ کے ایہناں دا ساتھ دیندے سن ایہناں نوں وی اپنے رویے نال رنجیدہ کر دتا ساری پارٹیز دا ایہہ رویہ لگدا اے کہ کسے دن اک نویں پارٹی نوں جنم دیوے گا جیہڑی ایہناں ساری پارٹیاں دی غلطیاں توں سکھ کے مضبوط ہو کے منظر عام اُتے آئے گی۔ یاد رکھو کہ عزت ہمیشہ جتھے انسان دے درجے ودھاندی اے اوتھے ای جذباتی وابستگی نوں وی مضبوط کردی اے۔ جے اسیں اک معاشرے نوں ای لے لیے جس معاشرے وچ عزت تے احترام، محبت و بھائی چارہ پنپ رہیا ہوئے گا اوتھے وسائل گھٹ ہون دے باوجود وی مسائل گھٹ ہون گے ایس لئی ہر پارٹی دے لیڈر نوں انج دی حکمت عملی اپنانی چاہیدی اے کہ جس نال ایس دے ورکر جڑے رہن تے اپنی سچائی دے نال ایس لئی کم کرن۔
جمہوری حکومت دا ایجنڈا ایہو ہونا چاہیدا اے کہ پچھلی حکومت دی جہیڑی چنگی پالیسی یا حکمت عملی اے ایس وچ نویں احکامات دی روشنی وچ ایہنوں جاری رکھن اُتے اسیں زیادہ مثبت نتائج حاصل کر سکنے آں۔ جمہوریت دا مقصد ای ایہہ وے کہ اسیں تعصبانہ رویے توں خود نوں محفوظ رکھ کے عوام دی ترقی لئی بہتر کم کر سکیے۔
