سانوں وی قدم نال قدم ملانا ہووے گا؟

اسدمفتی

20صدیاں مکمل ہو چکیاں نیں۔ وقت تیزی وچ اے تے ہر گزردا دن اگلی صدی ول لپک رہیا اے جو ساڈی ایس دقیانوسی صدی توں ودھ برق رفتار تے افراتفری دا اے کہ زمانہ تے وقت ہمیشہ اگے ول چلدے نیں تے زمانے دا ساتھ دین لئی سانوں وی قدم نال قدم ملانا ہووے گا۔
موجودہ دور دی زندگی وچ جہڑیاں شیواں ساڈے آل دوالے تے معمولات زندگی دا حصہ بن گئیا ںنیں اوہناں وچ فریج‘ ٹی وی‘ ٹیپ ریکارڈر‘ ٹیلی فون‘ موبائل‘ کیمرہ‘ مائیکروویو دے بعد ہن کمپیوٹر وی شامل ہو گیا اے۔ تسیں لندن‘ پیرس‘ روم کسے وی بین الاقوامی شہر دا سروے کرو تے اوتھوں دی اکثریت کمپیوٹر نال واقفیت رکھدی ہوئی ملے گی تے فیر ایس مشین دے نال وابستہ کاروبار یعنی وکھووکھ قسم دے سافٹ ویئر نے ایس کارآمد شے دی ترقی وچ پہیے لا دتے نیں تے جے اپنے آل دوالے موجودہ شیواں دا جائزہ لیے تے واحد کمپیوٹر اجہی مشین اے جو مسلسل تبدیلیاں دی زد وچ اے۔ نت نویں ایجادات‘ جدت تے اختراع نے ایس مشین نوں ہردلعزیز بنا دتا اے۔ استعمال وچ وادھے دے نال نال کمپیوٹر وچ اسانیاں وی پیدا ہوندیاں جا رہیاں نیں۔ کی بورڈ دے بعد مائوس‘ فیر وائرلیس مائوس متعارف کروایا اک اجیہا مائوس جہدا کنکشن کمپیوٹر دے نال نہیں ہو ندا سگوں بناں کسے تار دے تسیں کدھرے وی بہہ کے کمپیوٹر استعمال کر سکدے او۔ پر خبر ایہہ وے کہ ہن ایس ریموٹ مائوس قسم دی چیز توں وی نجات مل گئی اے کہ سافٹ ویئر تیار کرن والی کمپنی ڈریگن نے اکیہویں صدی وچ کمپیوٹر دی اہم ترین ایجاد لئی وی آواز نال احکامات وصول کرن والا سافٹ ویئر متعارف کروا دتا اے جہدی مدد نال کمپیوٹر تہاڈی آواز دیاں لہراں توں احکام وصول کر سکدا اے یعنی ایہ پہلے توں محفوظ دو لکھ 30ہزار الفاظ تے مشتمل جملیاں دے معنی سمجھن دے بعد مانیٹر دی سکرین تے پیغام پرنٹ کردا رہوے گا۔ ایہدے نال جے براہ راست کسے پیشے نوں نقصان اپڑے گا تے اوہ ٹائپسٹ یاں کمپوزر خواتین و حضرات نیں جو اپنیاں انگلیاں نال روزی کماندے نیں۔ پرنٹ میڈیا دے کمپوزر حضرات دھیان کرن۔ یعنی جے اسیں کوئی صفحہ لکھنا چاہیے تے بس کمپیوٹر دے سامنے بہہ کے بولدے رہوو کمپیوٹرسن کے مانیٹر تے پرنٹ کردا رہوے گا تے ایس طرح تسیں اپنا پورا اخبار پرنٹ کر سکدے او۔
ہن اک دوجی خبر سنو جہدا تعلق مشین نال نہیں سگوں جاندار شیوا ںنال اے۔ دنیا جہان وچ چوہیاں توں لوک پریشان نیں کہ ایہناں دیاں تباہ کاریاں ختم ہون دا ناں نہیں لیندیاں۔ ایس لئی ایہناں نوں قابو کرن لئی نت نویں شکنجے بنائے جاندے نیں اک پاسے تے لوک ایہناں نوں پھڑن لئی شکنجے بنا رہے نیں پر دوجے پاسے نسٹن یونیورسٹی دے نیورولوجسٹ ڈاکٹر جوزف زیڈسیئن نے جینیاتی طور تے اک ذہین چوہا تیار کیتا اے یعنی ایہدی ذہانت دے جین وچ وادھا کرکے اک ذہین چوہا جہدا ناں اوہنے ڈوگی رکھیا اے اوہنوں تجربہ گاہ وچ تیار کیتا اے۔ ایس ذہانت لئی ڈاکٹر جوزی نے دماغ دی جس جین وچ ردوبدل کیتا اے ایہدا ناں این ڈی ایم اے رکھیا اے۔ ایس جین دا کم ذہانت تے یادداشت دے بوہے کھولنا تے بند کرنا اے یعنی کوئی وی گل‘ واقعہ‘ حادثہ جو تہانوں یاد رکھنا ہوندا اے اوہ دماغ دے سٹورروم وچ ایس بوہے توں ای داخل ہوندا اے۔ جے ایہ بوہا نہ کھلے تے کوئی چیز یاد نہیں رہندی حالاں کہ تسیں اپنا ناں تک بھل سکدے او۔ جدوں تک انسان جوان تے صحت مند رہندا اے اودوں تک ایہ بوہا بڑی مستعدی نال اپنا کم نبھاندا اے پر جیویں جیویں انسان دی عمر ودھدی جاندی اے تے اوہ بڈھا ہوندا جاندا اے ایہ بوہا کمزور ہوندا جاندا اے جہدی مثال بڈھے بندیاں وچ کمزور یادداشت توں ملدی اے۔ ایس توں علاوہ ڈاکٹر جوزی نے اپنی تحقیق توں ایہ وی پتہ لایا اے کہ چھوٹے بچیاں وچ بلوغت دی عمر تک اپڑن توں پہلاں ایہ بوہا بڑا بہتر کم کردا اے جہدی مثال بچیاں دی زبان سکھن دی صلاحیت نال وی اے کہ بچے ابتدائی عمر وچ بڑی تیزی نال سکھدے نیں۔ ایہناں ساری تحقیقات تے تجربیاں دا تعلق ہن تک صرف ڈوگی نال اے۔ سوال ایہ پیدا ہوندا اے کہ کیہ ایہ تجربہ انساناں تے وی اوسے طرح کامیاب رہوے گا؟ کہ جینیاتی انجینئرنگ ایس ویلے درجہ کمال تک اپڑ گئی اے ایہدے پاروں ایس قسم دی خوش آئند پیش گوئی کیتی جا سکدی اے۔
پابند مقدر ہوکر بھی ہر چیز پہ قادر ہے انسان
مجبور کا جب یہ عالم ہے مختار کا عالم کیا ہو گا
(بشکریہ روزنامہ جنگ)