امریکی اڈے: عمران خان دا دلیرانہ موقف

عمران خان نے حب الوطنی تے قومی وقار دا مظاہرہ کردے ہوئے امریکی سی آئی اے دے چیف نال ملاقات کرن توں انکار کر دتا سی

قیوم نظامی

پاکستان دی آزادی تے خودمختاری دے حوالے نال آمرجرنیلاں دا رویہ انتہائی افسوسناک رہیا اے۔ آمر جرنیل پاکستان دے قومی مفاد اُتے ہمیشہ اپنے ذاتی اقتدار نوں اہمیت دیندے رہے نیں۔ ایہناں دی چونکہ عوام وچ جڑاں نہیں ہوندیاں سن ایس لئی ایہناں نوں دنیا دی سپرپاور دی تائید تے حمایت دی لوڑ ہوندی سی تاکہ ایہناں دے اقتدار نوں کوئی چیلنج نہ کر سکے۔ جنرل ایوب خان پاک امریکہ تعلقات دے بانی سن۔ اوہناں نے پاک امریکہ تعلقات نوں متوازن رکھن دی بجائے نویں پاکستان نوں مکمل طور اُتے امریکہ دے حوالے کر دتا۔ ایہناں دے دور وچ پاکستان امریکہ دی کالونی بنیا رہی۔ ایس ویلے امریکہ تے رو س دے وچکار سرد جنگ دا عروج سی۔ ایس دور وچ دنیا دے ترقی پذیر ملک بڑے محتاط رہے۔ جنرل ایوب خان امریکہ نوازی وچ ایس حد تیکر اگے ودھ گئے کہ اوہناں نے امریکہ نوں پشاور دے نیڑے اک اڈہ دے دتاجتھے امریکی فوجی روس دی جاسوسی کر سکدے سن۔
روس نے اک امریکی جاسوس طیارے نوں مار گرایا تے پاکستان نوں دھمکی دتی کہ جے ایس نے امریکی اڈیاں نوں بند نہ کیتا تے روس نے پاکستان دے دوالے لال نشان لا دتا اے تے ایہنوں اپنا ٹارگٹ بنا لیا اے جدوں جنرل ایوب خان نوں امریکہ دے فریب دھوکہ تے بے وفائی دا اندازہ ہویا تے اوہناں نے اپنی مشہور معروف کتاب ،فرینڈز ناٹ ماسٹرز،لکھی ایس ویلے بوہت دیر ہو چکی سی پاکستان پوری طرح امریکہ دی گرفت وچ آ چکیا سی۔
جنرل ایوب خان نوں اپنی سنگین غلطی دا اندازہ پاک بھارت جنگ 1965 دے دوران ہویا جدوں امریکہ نے پاکستان نوں طیاریاں تے ٹیکناں دے فالتو پرزے وی دینے بند کر دتے تے امریکہ ولوں پاک فوج نوں دتا ہویا اسلحہ پاکستان دے دفاع لئی پوری طرح استعمال وی نہ ہو سکیا۔ پاکستان دے دوجے آمر جنرل یحییٰ خان نے پاکستان دے قومی مفادات تے سلامتی نوں یقینی بنائے بغیر امریکہ تے چین دے تعلقات استوار کر دتے۔ پاکستان دا تیجا آمر جرنیل ضیاء الحق جمہوری حکومت دا تختہ الٹن دے بعد عالمی طور اُتے تنہائی دا شکار سی۔ پاکستان دے عوام ایس دے خلاف مزاحمت کر رہے سن۔ ایس دوران روس دیاں فوجاں نے افغانستان دے اندر داخل ہو کے افغانستان دے کجھ علاقیاں اُتے قبضہ کر لیا۔
جنرل ضیاء الحق نے ایس صورتحال توں پورا فائد چکیا تے ذاتی اقتدار نوں طول دین لئی پاکستان دے قومی مفاد دے برعکس امریکی آشیر باد حاصل کرن لئی پاکستان دی سرزمین نوں روس نوں شکست دین لئی بے دریغ استعمال کیتا۔ پاکستان جیہڑا قائداعظم تے علامہ اقبال دے ویژن دے مطابق ترقی پسند تے روشن خیال ریاست سی ایہنوں عملی طور اتے بنا دتا۔پاکستان دا دفاع پاک فوج دی ذمہ داری سی پر جنرل ضیاء الحق نے پاکستان نوں پوری دنیا دے مجاہدین دا اڈہ بنا دتا۔ امریکی فوجی تے سی آئی اے دے اہلکار پاکستان دے اندر مجاہدین نوں فوجی تربیت دیندے رہے جیہڑے افغانستان وچ داخل ہو کے روسی فوجاں دے خلاف جہاد کردے رہے۔جہادی تے لشکری کلچر نے پاکستان نوں ناقابل تلافی نقصان اپڑایا۔ البتہ جنرل ضیاء الحق 11 سال تیکر پاکستان اُتے آمرانہ حکومت کردے رہے۔
پاکستان دے چوتھے آمر جرنیل پرویز مشرف نے پاکستان دی تاریخ دے سب ریکارڈ توڑ دتے تے پاکستان دی زمین تے فضائی خودمختاری وی امریکہ دے حوالے کر دتی۔ پاکستان دے ہوائی اڈیاں توں امریکی طیارے اڑدے رہے تے افغانستان وچ وحشیانہ بمباری کردے رہے۔ جنرل مشرف دے ایس فیصلے نال افغان عوام دے دلاں وچ نفرتاں پیدا ہوئیاں جنہاں نوں اج تیکر ختم نہیں کیتا جا سکیا۔
دہشت گردی دے خلاف لمبی جنگ وچ پاکستان نوں 80 ہزار جاناں دا نذرانہ دینا پیا جد کہ ایہنوں اک سو 50 بلین ڈالر دا نقصان برداشت کرنا پیا۔ آخر کار پاکستان دی سول تے ملٹری قیادت نے باہمی مشورے نال ایہہ فیصلہ کر لیا کہ پاکستان آئندہ کسے پرائی جنگ وچ شریک نہیں ہوئے گا تے نہ ای اپنی سرزمین نوں دوجیاں دے خلاف استعمال کرن دی اجازت دیوے گا۔
پاکستان دے قومی مفاد وچ کیتے گئے ایس فیصلے اُتے ثابت قدمی دے نال عمل کیتا جا رہیا اے۔ امریکہ تے نیٹو دیاں فوجاں افغانستان وچ لمبی جنگ لڑن تے کھرباں ڈالر خرچ کرن دے بعد جنگ ہر کے افغانستان توں باہر نکل رہی اے۔ امریکہ نوں افغانستان توں مکمل انخلا لئی پاکستان دے تعاون دی لوڑ اے۔ پاکستان اک حد تیکر امریکہ نال تعاون کر رہیا اے تاکہ افغانستان توں امریکی تے نیٹو فوجاں دا انخلاء مکمل ہو سکے۔ امریکی صدر نے پاکستان اُتے دبائو پانا شروع کر دتا اے کہ ایہنوں پاکستان دی سرزمین اُتے اڈیاں دی وڑ اے تاکہ اوہ ضرورت دے ویلے افغانستان دے اندر فوجی اپریشن کر سکے۔
امریکہ دا ایہہ مطالبہ پاکستان دی نویں خارجہ تے قومی سلامتی دی پالیسی دے مکمل طور اُتے منافی اے۔ بڑی خوش آئند گل اے کہ پاکستان دے وزیراعظم عمران خان نے ایس سلسلے وچ دبائو وچ آن توں انکار کر دتا اے تے امریکہ اُتے ایہہ واضح کر دتا اے کہ پاکستان پہلے ای جانی تے مالی طور اُتے ناقابل تلافی نقصان برداشت کر چکیا اے تے ہن اوہ کسے صورت دوبارہ دہشت گردی دا متحمل نہیں ہو سکدا۔ پاکستان دے عوام نوں یقین اے کہ عمران خان کسے صورت دبائو وچ نہیں آن گے تے اک دلیر تے ویژنری لیڈر وانگوں پاکستان دے مفادات دا د فاع کرن گے۔ عمران خان نے واشنگٹن پوسٹ وچ اپنے اک آرٹیکل وچ درست تحریر کیتا اے کہ جےپاکستان نے امریکہ نوں اڈے دتے تے ایس فیصلے نال علاقے وچ دہشت گردی مزید ودھ جائے گی تے پاکستان اُتے پناہ گزیناں دے بوجھ دا خطرہ پیدا ہو جائے گا جس دا معاشی تے مالی طور اُتے پاکستان متحمل نہیں ہو سکدا۔عمران خان نے تحریر کیتا اے کہ افغانستان دا حل پرامن تے سیاسی ہونا چاہیدا اے۔
افغانستان دے کسے وی سٹیک ہولڈر نے جے فوجی حل تلاش کرن دی کوشش کیتی تے اوہ مستقل نہیں ہوئے گا بلکہ ایس نال افغانستان دا امن مکمل طور اُتے برباد ہو جائے گا۔ افغانستان وچ خانہ جنگی دا سلسلہ لمبا ہو کدا اے ایس لئی افغانستان دے سارے سٹیک ہولڈرز دا فرض اے کہ اوہ پرامن سیاسی مفاہمتی رستہ اختیار کردے ہوئے افغانستان دے سارے فریقین نوں اک پلیٹ فارم اُتے لیا کے مستقل تے پائیدار حل تلاش کرن۔ افغان حکومت لچک دا مظاہرہ کرے تے افغان طالبان وی مذاکرات دا رستہ اپنان ۔ اوہناں نے لکھیا اے کہ پاکستان اپنی سرزمین اُتے کسے غیر ملکی فوج یا کسے خفیہ ایجنسی نوں اڈے نہیں دیوے گا کیوں جے ایس طرح دا فیصلہ پاکستان دے 22 کروڑ عوا م دے مستقبل لئی مفید نہیں ہوئے گا۔
عمران خان نے ٹھیک سوال چکیا اے کہ جے امریکہ تے نیٹو دیاں فوجاں افغانستان دے اندر اپنے اڈے قائم رکھدے ہوئے 20 سال تیکر جنگ لڑن دے باوجود فتح حاصل نہیں کر سکیاں تے اوہ غیر ملکی سرزمین اُتے اڈے قائم کر کے جنگ کنج جت سکن گیاں۔اوہناں نے کہیا کہ پاکستا ن تے امریکا دا ایہہ واضح موقف اے کہ افغانستان دے امن تے ترقی لئی افغانستان دے سارے اسٹیک ہولڈرز مل کے افغانستان دی حکومت قائم کرن تے افغانستان دے عوام نوں ایہہ حق دتا جائے کہ اوہ اپنی نمائندہ حکومت دا انتخاب کر سکن۔ عمران خان نے حب الوطنی تے قومی وقار دا مظاہرہ کردے ہوئے امریکی سی آئی اے دے چیف نال ملاقات کرن توں انکار کر دتا سی۔
ماضی دے تجربات دی روشنی وچ پاکستان دی خواہش ہوئے گی کہ امریکہ افغانستان توں مکمل انخلاء توں پہلے افغان امن نوں یقینی بنائے تاکہ افغانستان وچ خانہ جنگی دی صورتحال پیدا نہ ہوئے جیہڑی پاکستان دے امن تے سلامتی لئی خطرہ بن سکدی اے۔