بالاں دی نگہداشت…اک اہم معاملہ

رابعہ رحمن

بچے ماں پیو دی اوہ امید ہوندے نیں جنہاں توں اوہ اپنے سفنیاں دی تکمیل کردے نیں۔ بچے دی ذمہ داریاں نوں نبھان لئی والدین نوں بہت کجھ سوچنا پیندا اے۔ بالاں دی تعلیم و تربیت دا آغاز اوہناں دی پیدائش دے نال ای ہو جاندا اے۔ بالاں دی تعلیم و تربیت وچ ماں پیو دا کردار سب توں اہم ہوندا اے۔ اسیں جاننے آں کہ ماں دی گود نوں پہلی درسگاہ آکھیا گیا اے۔ تعلیم تے تربیت ایہ اوہ دو اہم شیواں نیں جہڑیاں انسانی شخصیت دی غذا نیں۔ بچہ پیدائش توں پہلے ماں دے پیٹ وچ بہت آرام نال لیٹیا رہندا اے۔ا وہدے جسمانی اعضا مکمل ہو چکے ہوندے نیںمگر شکم مادر چونکہ روشنی‘ آواز‘ ہوا نہیں پہنچ سکدی۔ایس لئی بچہ اپنے اعضا توں کم نہیں لے سکدا۔ اوہ شکم مادر وچ جنبش کردا اے۔ ماں دی غذا توں غذائیت حاصل کردا اے۔ اوہنوں گرمی سردی دا احساس نہیں ہوندا تے اوہ وقت مقررہ اتے جدوں دنیا وچ آندا اے تے اوہدے لئی ایہ منتقلی تکلیف دہ ہوندی اے۔ بچے نوں آرام پہنچانا صاف کپڑے وچ لپیٹ کے سینے نال لانا بہت ضروری ہوندا اے۔ ایہدے مگروں اوہدے کن وچ اذان دتی جاندی ا ے۔ اوسے ویلے اوہدی تربیت دا آغاز ہو جاندا اے۔ جدوں بچہ جنم لیندا اے تے اوہنوں نیم گرم پانی وچ نوا کے کپڑیاں وچ لپیٹ کے سلا دتا جاندا اے لیکن ہر پیدا ہون والے بچے نوں نہلانا مناسب نہیں ہوندا بلکہ تندرست بچے نوں نہلایا جاندا اے یعنی جہڑا ماں دے پیٹ وچ حرارت دی مطلوبہ تعداد لے کے جنم لیندا اے جہنے مطلوبہ مقدار حاصل نہ کیتی اوہ کمزور ہوندا اے لہٰذا نہلان نال اوہدی زندگی نوں خطرہ ہو سکدا اے۔ بچہ جے پیدائش مگروں تندرست ہووے گا تے اوہ اُچی آواز نال روئے گا لیکن کمزور آواز نال رون والا بچہ صحت مند نہیں لہٰذا اوہنوں صرف زیتون دے تیل دی مالش کر کے کپڑے وچ لپیٹ کے سلانا چاہیدا اے۔ اوہدوں تک ایس طرح نہلان توں گریز کرو جدوں تک کہ بچہ صحت مند اُچی آواز نال نہ رووے تے ہتھ پیر نہ مارن لگ جاوے۔ نومولود لئی غذا توں وی ودھ اہم اوس ویلے دی نیندر اے۔ بچہ چونکہ ماں دے ڈِھڈ وچ وی سویا رہندا اے ایس لئی ہن وی مٹھیاں بند کر کے ڈِھڈ دے نال ٹنگاں لا کے سُتا رہندا اے۔ نیندر نال بچے نوں جسمانی تے ذہنی سکون ملدا اے۔ اوہدی قوت نمو وچ بحالی آندی اے۔ ایہ کہنا بے جا نہ ہووے گا کہ شیر خوار بچے دی صحت دا دارومدار اوہدی نیند اتے ہوندا اے۔ اک بندا نیند توںاٹھ گھنٹے تے غذا توں سولہ گھنٹے قوت تے توانائی حاصل کردا اے۔ جد کہ اک بچہ 24گھنٹیاں وچوں 20گھنٹے نیندر توں قوت لیندا اے تے چار گھنٹے غذا توں زندگی دے شروع دے دو مہینیاں وچ بچہ تن گھنٹے تے چھ مہینے دی عمر مگروں گیارہ گھنٹے غذا حاصل کیتے بغیر رہ سکدا اے۔ تندرست بچہ بھرواں نیندر لین مگروں جاگدا اے مگر جہڑا بچہ اعصابی کمزوری دا شکار ہووے اوہ وقفے وقفے نال جاگدا اے۔ ایسے بالاں نوں پرسکون نیند دی لوڑ ہوندی اے ایس لئی اوہدے لئی نیند دا ماحول قائم کرنا چاہیدا اے تے کمرے وچ زیرو دا بلب جلا دینا چاہیدا اے تاں جے ماں بچے دے کول نہیں ہوندی تے بچہ اُٹھ جاندا اے تے خود نوں انھیرے وچ کلیا پاندا اے تے خوف دا شکار ہو جاندا اے۔ ایس طرحاں بچے فیر وڈے ہو کے تنہائی اندھیرے تے تنگ رستیاں توں خوفزدہ رہندے نیں۔ بچہ جدوں شکم مادر وچ ہوندا اے تے اوہدے آسے پاسے 100درجہ حرارت ہوندی اے۔ جے اوہ سرد موسم وچ پیدا ہوندا اے تے درجہ حرارت دے سٹھ یا 50درجہ حرارت وچ آ جاندا اے تے جے گرمی دا موسم اے تے اوہ سو توں دس بارہ یا پندرہ سینٹی گریڈ درجہ حرارت وچ آ جاندا اے۔ اوس ویلے تے اک عام بندا وی ایس درجہ حرارت دا متحمل نہیں ہو پا رہیا ہوندا۔ بچہ تے بالکل نووارد ہوندا اے۔ موسماں دے اثر توں بچان لئی بچے نوں سردیاں تے گرمیاں وچ معتدل درجہ حرارت وچ رکھنا چاہیدا اے جیویں گرمیاں وچ کولر یا ائیرکنڈیشنر ہوندا اے۔ سردیاں وچ ہیٹر یا انگیٹھی۔ ایہ ممکن اے کہ ا یہ دونویں شیواں بچے دی جلد اتے اثر انداز ہون یا فیر شیرخوارگی وچ ائیرکنڈیشن وچ رہن والے بچے دی جلد بہت حساس ہو جاندی اے جد کہ ہیٹر دا اینا اثر نہیں ہوندا ایس لئی بہتر اے کہ بچے نوں گرم یا سرد کپڑے وچ لپیٹیا جاوے تے زیتون دے تیل دی مالش کردے رہنا چاہیدا اے۔ بچہ ماں دے شکم وچ جس طرح ہضم شدہ غذا ناف دے ذریعے حاصل کردا اے اوسے طرحاں صاف شدہ خون وی حاصل کردا اے مگر وضع حمل مگروں جدوں بچے دا ماں نال ایہ رابطہ کٹ جاندا اے تے اوہنوں اپنا لہو خود صاف کرنا ہوندا اے تے ایہ لہو پھیپھڑے صاف کردے نیں جہڑے پیدائش دے فوراً بعد فضا دی ہوا اندر کھچدے نیں تے جسم دے دُجے حصیاں توں کثیف خون‘ پھیپھڑیاں وچ آن لگدا اے۔ خون ہوا توں آکسیجن تے ضروری گیس حاصل کرن لگدا اے تے اپنا کثیف خون پھیپھڑیاں وچ بھیجدا اے۔ خون ہوا توں آکسیجن تے ضروری گیس حاصل کرن لگدا اے تے اپنا کثیف مادہ ہوا وچ چھڈدا اے۔ ایہ کثیف ہوا ساہ دے ذریعے پھیپھڑے باہر سٹ دیندے نیں۔ ایس عمل دے آزمودہ ہون لئی ہوا دا صاف ہونا بہت ضروری اے۔