پاک ایران سانجھی تجارت وچ وڈا قدم

شبیر احمد شگری

ایہہ گل انتہائی خوش آئند اے کہ لہور وچ تن روزہ پاک ایران تجارتی نمائش منعقد ہور ہی اے۔ 24 توں 26 مئی تک منعقد ہون والی ایہہ مشترکہ نمائش انتہائی اہمیت دی حامل اے جہدے توں یقینا دونویں ملکاں وچ تجارتی تعلقات نوں فروغ حاصل ہووے گا کیوں جے تجارت معیشت وچ ریڑھ دی ہڈی دی حیثیت رکھدی اے۔ امید اے کہ ایہہ نمائش دونواں ملکاں دے درمیان تجارتی ترقی لئی اک سنگ میل ثابت ہووے گی۔ ایس نمائش دی اہم گل ایہہ ہے کہ ایہدے وچ بارٹر تجارت نوں اہمیت دتی جا رہی اے۔ چونکہ ایران بین الاقوامی اقتصادی پابندیاں دا شکار اے تے پاکستان تے ایران وچ تجارتی تعلقات وچ اک وڈی مشکل تے رکاوٹ باقاعدہ بینکنگ نظام دا نہ ہونا اے جہدے لئی پاکستان تے ایران دے تجارتی ماہراں تے چیمبراں نے بارٹر ٹریڈ دا حل کڈیا اے جہدے اتے پچھلے سال حکومتی تے چیمبراں دی سطح اتے مذاکرات تے کوششاں ہو رہیاں سن تے ہن ایہہ کوششاںبارآور ثابت ہون جا رہیاں نیں۔ ایس مقصد لئی حال ای وچ لہور چیمبر آف کامرس دا پاکستانی وفد ایران دا دورہ کر کے آ چکیا اے تے اوہدے بہتر نتیجے سامنے آن لگے نیں۔ لہور وچ موجود ایرانی قونصل جنرل محمد رضا ناظری دی مخلصانہ کوششاں قابل قدر نیں۔ دونواں ملکاں وچ تجارتی تے ثقافتی تعلقات تے دوستی وچ اوہناں دے دور وچ اہم اقدامات چکے گئے نیں۔ اوہناں دے قابل تحسین اقدامات وچوں اک آن لائن ویزہ سسٹم اے جہدے وچ گھر بیٹھے ویزے لئی اپلائی کیتا جا سکدا اے۔ آن لائن ویزہ دی سہولت پاروں زائرین تے تجارت لئی بہت آسانیاں پیدا ہوئیاں نیں۔ ایرانی قونصلیٹ دے اقدامات نال پچھلے سال ایرانی چیمبر نے پاکستان دا دورہ کیتا تے دو مہینے پہلاں لہور چیمبر دا وفد وی ایران دا دورہ کر چکیا اے تے دونویں ملک بارٹر ٹریڈ لئی اہم کوششاں کر رہے نیں۔ بارٹر ٹریڈ اک ایسا تجارتی طریقہ کار اے جہدے وچ اسیں بینکنگ نظام دے بغیر اشیاء دے تبادلے دے ذریعے تجارت کر سکدے آں جہدے توں نہ صرف سمگلنگ دی روک تھام ہووے گی بلکہ باقاعدہ طریقے نال تجارت وی ممکن ہو سکے گی جہدے توں یقینا ملک نوں فیدہ ہووے گا۔ بارٹر دے ذریعے ایران توں تجارت دا خاطر خواہ فیدہ شاید چھوٹے تاجراں نوں نہ ہوسکے کیوں جے ایہدے وچ وڈے تاجر کاروبار کرن گے لیکن لامحالہ ایہدا فیدہ براہ راست ملک دی معیشت اتے پووے گا تے سمگلنگ دی روک تھام وی ہووے گی۔
تجارتی لحاظ نال ایس ویلے ساڈی بہت ساری ضروریات جہناں دی ساڈے ملک وچ کمی اے۔ اسیں اپنے پڑوسی تے برادر ملک ایران توں حاصل کر سکدے آں لیکن ایہدے وچ ہن تک جہڑی رکاوٹ اے اوہ ایران وچ بین الاقوامی بینکنگ نظام دا نہ ہونا اے۔ ساڈے ملک وچ گیس’ بجلی تے توانائی دے علاوہ دُوجی بہت ساری اشیا دی قلت ہوندی اے جو کہ ساڈے ہمسائے تے برادر ملک دے کول وافر مقدار وچ موجود اے لیکن اقتصادی پابندیاں دی وجہ نال ہن تک اسیں اوہناں نوں حاصل نہیں کر سکے۔ ساڈے ملک وچ چلہے ٹھنڈے پئے نیں لیکن پاک ایران گیس معاہدہ گمنام ہو کے رہ گیا اے جد کہ ایران نے پاکستانی بارڈر تک گیس پائپ لائن کئی سال پہلے توں وچھا رکھی اے۔ ایران وچ پٹرول 16 توں 20روپے لٹر فروخت ہو رہیا اے جد کہ ایتھے قیمتاں اسمان نوں چھو رہیاں نیں کیوں جے اسیں بین الاقوامی دبائو وچ آ کے نزدیک دے سستے دے بجائے دورتوں مہنگا پٹرول خریدن اتے مجبور آں۔دشمن کدی وی نہیں چاہندے کہ پاکستان تے ایران دے حالات بہتر ہون ورنہ اوہناں دی دال کیویں گلے گی لیکن ویلا آ گیا اے کہ سانوں اپنے ملک دی معیشت نوں مضبوط کرنا اے تے ایہناں سارے دبائو توں کڈن دی ہمت تے تدبیر کرنا ہووے گی۔
کِنھے افسوس دی گل اے کہ اغیا دے دبائو وچ آ کے اسیں اپنے برادر اسلامی ملک جہدی اک لمی سرحد ساڈے نال ملدی اے’ دے نال کھل کے تجارت وی نہیں کر سکدے۔ حالاںکہ پاکستان تے ایران گہرے دینی’ جغرافیائی’ ثقافتی’ سیاحتی’ تجارتی یا سرحدی’ قدیم رابطے وچ جڑے ہوئے نیں۔ ایہناں برادرانہ تعلقات دی جڑاں بہت ڈُونگیاں نیں تے پاک ایران دوستی تے برادرانہ تعلقات دا شجر روز بروز تناور تے ثمرآور ہوندا جا رہیا اے۔ خصوصاً موجودہ صورتحال وچ دونواں ملکاں دے تعلقات تے باہمی اقدامات جغرافیائی لحاظ نال ایس پورے خطے وچ تبدیلی ول اشارہ دے رہے نیں۔ جے دونویں ملک پاکستان تے ایران ہمت کرن تے تجارتی تے اقتصادی معاملیاں اتے سنجیدگی نال عمل پیرا ہون تے دونواں ملکاں دی بہت ساری مشکلاں آسان ہو سکدیاں نیں۔ ایس سلسلے وچ دونواں ملکاں وچ باہمی کوششاں جاری نیں۔ہور بہتر تعلقات نال دونویں ملک بہت سارے بحراناں توں باہر نکل سکدے نیں۔ ایسے طرح سانوں فخر اے کہ ساڈا دوست ملک ایران جہنے سب توں پہلاں پاکستان نوں تسلیم کیتا تے سانوں گیس’ بجلی’ پٹرول تے دوجی مصنوعات دی بردرانہ پیشکش کردا رہیا اے لیکن نادیدہ عوامل سانوں اوہناں نعمتاں توں روکے ہوئے نیں تے مہنگائی دی دلدل وچ پھسے جا رہے آں۔
ایران دی پیشکشاں اپنی جگہ لیکن ویلا اے کہ اسیں سنجیدگی نال ایہدے اتے غور کرئیے تے اہم اقدامات کریے۔ ایران توں اسیں اپنی ضروریات جہدے وچ ہائیڈروکاربن گیس’ لیکویڈ گیس’ خشک تے تازہ کھجور’ سیرامک’ خشک سبزیاں’ تازہ تے خشک پستہ’ قالین’ ہینڈی کرافٹ’ سٹیل’ تازہ جوسز’ ددھ تے کریم’ چاکلیٹ تے مٹھائیاں دے علاوہ بہت ساری شیواں لے سکنے آں جد کہ ایران اپنی ضروریات چاول ‘ تازہ تے خشک امرود’ تیار کپڑے’پولیمر’ ٹیکسٹائل فیبرکس’ طبی آلات’ گوشت تے ام سنے دوجی شیواں دے علاوہ بہت ساری شیواں پاکستان کولوں لے سکدا اے۔ ایس ویلے دونواں ملکاں وچ سرحدی ٹرمینلز’ ریل ٹرانسپورٹ’ سڑکاں تے مارکیٹاں دو طرفہ اقتصادی تعاون نوں فروغ دین وچ مدد دین دا اک چنگا موقع تے ماحول دستیاب اے۔ ایران توں پاکستان تے فیر ترکی توں ٹرین دے ذریعے تجارت دا آغاز وی کیتا گیا اے جہدا دائرہ یورپ تک پھیلایا جا سکدا اے۔
پاکستان دے صدر عارف علوی نے وی ترکمانستان وچ منعقدہ ای سی او سربراہی اجلاس دے موقعے اتے اپنے ایرانی ہم منصب آیت اللہ سید ابراہیم رئیسی دے نال ملاقات وچ دونواں ملکاں وچ بارٹر سسٹم دے ذریعے تجارت دے نفاذ تے اقتصادی رابطیاں نوں فروغ دین لئی مشترکہ اجلاساں دے انعقاد اتے زور دتا۔ پاکستانی صدر عارف علوی ایران تے پاکستان وچ تجارت لئی مقامی کرنسی (قومی کرنسی) دے استعمال اتے سنجیدگی نال عمل کرن اتے زور دے چکے نیں۔ ایس سلسلے وچ صدر پاکستان نے پاکستان دے مرکزی بینک دے گورنر دے نال نال نیشنل ریونیو آرگنائزیشن (ایف بی آر) دے چیئرمین نوں مقامی کرنسی دے ذریعے ایران دے نال دو طرفہ تجارت لئی سارے ضروری انتظامات کرن دی ہدایت دتی اے جہڑی کہ خوش آئند اے۔ مشترکہ سرحدی بازاراں دے قیام نال ایران تے پاکستان وچ سالانہ پنج ارب ڈالر دا سفنا پورا ہوندا نظر آ رہیا اے۔ ایہناں سرحدی بازاراں دے قیام نال نہ صرف تجارت وچ وادھا ہووے گا جد کہ غیر قنونی سمگلنگ دی وی روک تھام ہووے گی۔
سانوں سنجیدگی دے نال اپنے ملک دے مسئلے حل کرن لئی جرات مندانہ اقدامات دی لوڑ اے۔ سانوں کسے دی وی پرواہ کیتے بغیر صرف اپنے ملک دے مفاد نوں مدنظر رکھدے ہوئے اپنے ہمسایہ برادر ملک دے نال سیاسی’ اقتصادی’ تجارتی’ سیاحتی’ ثقافتی’ تعلیمی میداناں وچ بھرویں تعلقات پیدا کرنا چاہیدے نیں جہڑا نہ صرف ملک عزیز پاکستان لئی بلکہ پورے خطے وچ تبدیلی دا اہم کارن بن سکدے نیں۔ ایہدے لئی ضروری اے کہ صرف ارادیاں توں نکل کے عملی اقدامات وی کیتے جان۔