غلام شبیر عاصم دا پنجابی گلدستہ

جہڑی ثقافت جہنی پرانی ہووے گی اوہدی زبان وی اوہنی ای پرانی تے پائیدار ہووے گی۔ جنوبی ایشیا دے خطیاں تے علاقائی زباناں وچ پنجابی زبان اپنے قد تے بلاغت دے لحاظ نال اعلیٰ درجہ اتے اے۔ ایتھوں تک کہ پنجابی نوں برصغیر دی قدیم ترین زبان سنسکرت توں وی پرانا جانیا جاندا اے۔ ایہو وجہ اے کہ پاکستان تے ہندوستان دی ساری علاقائی زباناں وچ اکثرو بیشتر پنجاب دی چھاپ یا جھلک نظر آندی اے۔ اردو’ ہندی’ ڈرامہ فلم یا گیت وچ پنجابی لفظ’ ڈائیلاگ’ شعری مصرعے یا فیر کریکٹر شامل کرن دامقصد ای ریڈرشپ’ ویورشپ یا لسنرشپ وچ وادھا کرنا ہوندا اے کیوں جے غیر پنجابی لوک پنجابی نوں سننا’ ویکھنا تے پڑھنا چاہندے نیں۔ ایس توںتسیں پنجابی دی مقبولیت دا اندازہ لا سکدے او۔ یعنی ایس ویلے اک ارب توں اتے لوک پنجابی نوں سمجھ سکدے نیں۔ دنیا وچ سب توں ودھ بولی جان والی کجھ زباناں وچ پنجابی وی شامل اے۔ تقسیم ہند توں پہلاں پنجابی مشترکہ زبان ہوندی سی ‘ نہ مشرقی نہ مغربی بس پنجابی پنجابی ہوندی سی۔ البتہ پنجابی نوں علاقائی لحاظ نال لب و لہجہ دے حوالے نال درجہ بندی کیتی گئی سی۔قیام پاکستان مگروں مشرقی تے مغربی پنجاب معرض وجود وچ آئے تے پنجابی زبان تے رہی لیکن رسم الخط بدل گئے۔ بھارتی پنجاب وچ پنجابی نوں ذریعہ تحریر لئی گورمکھی جد کہ پاکستانی پنجاب وچ اردو دے حروف تہجی نوں استعمال کیتا گیا تے ایہہ آکھنا بے جا نہ ہووی گا جہدے وچ مذہبی کلچر داپہلو وی شامل سی۔ انسانی جذبیاں تے جبلتاں دے حوالے نال گل کیتی جاوے تے دوجی کوئی وی زبان ایس خالص تے ملاوٹ دے بغیر زبان دے ہم پلہ نہیں اے۔ انسانی جذبیاں تے احساسات دا برملا تے دو ٹوک اظہار بیاں پنجابی زبان دے علاوہ کدھرے نظر نہیں آندا۔ تبلیغ’ وعظ و نصیحت’ رمزیہ عشقیہ تے لوک داستاناں’ جنگی معرکیاں دے نقشے لطائف تے تریخ گوئی جس قدر پنجابی زبان دے ذریعہ میسر تے منتقل ہوئی اوہدا کوئی ثانی نہیں اے۔ ایہناں سارے گوشیاں دے اظہار لئی جہڑی لطافت پنجابی ذریعہ بیاں وچ حاصل ہوندی اے اوہدے کیہ کہنے۔ پنجابی صوفیا ںتے شاعراں نے تبلیغ’ اسلامی بیداری تے حب الوطنی لئی جہڑی خدمات انجام دتیاں اوہ سنہری کارنامیاں توں گھٹ نہیں۔ ایہناں سارے صوفی شاعراں دے کلام تے سوچ و فکر اینی پرتاثیر اے کہ کئی صدیاں لنگھن دے باوجود اج وی اثر رکھدی اے۔ اج دے جدید دور وچ ایہناں عظیم پنجابی صوفیائے اسلام دی بے لوث خدمات نوں بھلایا نہیں گیا بلکہ پاکستانی تے بھارتی پنجاب دی یونیورسٹیاں وچ بابا فرید گنج شکر’ میاں محمد بخش’ بابا بلھے شاہ’ وارث شاہ’ سلطان باہو’ شاہ حسین تے شاہ عبداللطیف بھٹائی جئی عظیم شخصیات اتے نہ صرف پی ایچ ڈی کروائی جا رہی ا ے بلکہ کچھ یونیورسٹیاں دے نام وی ایہناں ہستیاں دے نام نال منسوب کردتے گئے نیں۔ قیام پاکستان توں پہلاں 1940 دے کول پنجابی زبان وچ آزاد نظم یا نویں نظم ویکھن وچ آئی تے اوس ویلے دے نامور مسلمان پنجابی شاعراں نے تحریک آزادی پاکستان لئی اوہنوں لکھنا شروع کیتا۔ قیام پاکستان مگروں منیر نیازی’ شریف کنجاہی’ احمد راہی’ نجم سید’ میراں بخش منہاس’ احمد سلیم’ باقی صدیقی’ افضل رندھاوا تے سرفراز حسین قاضی نے پنجابی ادب دے فروغ تے ملکی حالات و واقعات لئی ایس نویں یا ذاد نظم نوں منتخب کیتا۔ ایہناں دناں مینوں ہمعصر نمایاں پنجابی شاعراں وچوں غلام شبیر عاصم دا مطبوعہ شعری مجموعہ” جیون تنداں” پڑھن دا موقع ملیا تے پڑھ کے خوشی ہوئی کہ غلام شبیر عاصم پنجابی دی نویں نظم دے اکابرین دے علمبردار نیں۔ کتاب دے ٹائٹل جیون تنداں توں مراد زندگی دی مختلف ڈوراں یا دھاگے نیں جہڑے انسانی حیاتی دے تقاضیاں’ امنگاں’ امیداں تے ضروریات نوں پوری کر رہی ہون تے اوہناں ساریاں دے حصول لئی حضرت انسان دی تگ و دو انسان دی پیدائش دے نال ای شروع ہو جاندی اے۔ غلام شبیر نے بڑی عمدگی نال اپنی نظماں دے توسط نال ایس تھیوری دی وکالت کیتی اے۔ سرورق اتے ایس کتاب دی اک نظم دے مصرعے دے کجھ لفظ (جیون تنداں) تے بیان غلام شبیر عاصم دی حیات انسانی دی تلخیاں تے آزمائشاں تے فکری بصیرت دے آئینہ دار نیں۔
سر تے جوبن بھار نوں چا کے
ٹر دی جاوے نیویں پا کے
گندیا ں مندیا ں میلیاں نظراں
تکن اہنوں بٹ بٹ اکھاں
غرضاں ماری ٹٹیا ں تنداں جوڑے
اک ڈنگ آٹے دی خاطر
پھر کے ویچے گھگھو گھوڑے
غلام شبیر عاصم اک ایسا مشاہداتی شاعر اے جہڑا اپنی شعری تخلیق وچ عشقیہ’ رومانوی یا افسانوی جذبیاں دی رو وچ بہندا نظر نہیں آندا بلکہ اوہدا منشا تے مقصد انسانی قدراں دے اٹوٹ پہلوواں نال جڑیا ہویا اے۔ اوہ اپنی شاعری وچ امارت تے غربت دے درمیان تفاوت نوں ایسی عمدگی نال بیان کردا اے کہ قاری دے رونگھٹے کھڑے ہو جاندے نیں۔ اک لکھاری ہووے یا فیر شاعر اوہدی حساسیت عام انساناں توں قدرے بوہتی ہوندی اے۔ ایہہ اک فطری عمل ہوندا اے کہ اوہ معاشرہ وچ ہون والی بدعملیاں’ زیادتیاں’ حق تلفیاں تے عدم مساوات دا کھل کے اظہار کرے لیکن جتھے آمریت آزادی اظہار رائے اتے قدغن لا دیوے اوتھے فکر آمریت دا پول کھول دیندی اے ایسے آمر یا جمہوری حکمران جہڑے کہ سچ تے حق گل سنن دے متحمل نہ ہون اوہناں بارے غلام شبیر عاصم آکھدے نیں کہ
سچ لکھا ں تے وڈھیاں جاون
میرے ہتھ دیاں نساں
چپ رہواں تے دنگن سوچاں
دل دیاں کیویں دساں
غلام شبیر عاصم دے ایس ادبی گلدستے نوں پڑھن مگروں باور ہوندا اے کہ جیون تنداں پنجابی دبستان وچ اک خوشگوار وادھا اے تے اوہدی سوچ تجرید دی بجائے معروضیت اتے مبنی اے تے ایہو وجہ ا ے کہ اوہ شاعری انسانی مقصدیت لئی کردا اے تے ایسے شاعر نوں معاشرے دا معمار آکھیا جاوے تے بے جا نہ ہووے گا۔