کامن ویلتھ گیمز وچ پنجاب دا مزاحمتی کردار

سمہ دوار یعنی ”وَڈا بُوہا” اَکھوان والا خطہ پنجاب’ جہنے کئی ٹھنڈے تے تَتے دیہاڑ لنگھائے’ کئی اتار چڑھائو برداشت کیتے’ تریخ دے سینکڑاں دروازے کُھلدے تے بند ہوندے ویکھے۔ ایسے خطے نے سکندر نوں دھول چٹائی۔ ایسے مٹی نے پورس نوں جنم دتا’ ایسے مٹی نے رنجیت وی پیدا کیتا۔ ایسے مٹی نے دُلّا بھٹی دی پرورش کیتی تے ایسے مٹی نے رائے احمد خان کھرل دے حوصلے اُچے کیتے۔ پنجاب جہڑا کہ متحدہ ہندوستان وچ داخلے دا واحد رستہ سی ایسے لئی اوہنوں وڈا دروازہ یعنی ”سمہ دوار” وی آکھیا جاندا سی۔ ہندوستان اتے جنے وی بیرونی لوک حملہ آور ہوئے اوہناں نے پنجاب نوں اپنا رستہ بنایا۔ ایہو وجہ اے کہ پنجاب دے لوکاں وچ اج وی مزاحمت دا عنصر عام ویکھن نوں ملدا اے۔ پنجابیاں دی مزاج دے متعلق جدوں وی گل ہووے تے ایہہ ضرور سنن وچ آندا اے کہ پنجابی بہت ”لاڈ” یعنی ”گرجدار” ہوندے نیں۔ ایتھے اسیں ایہہ گل وی سمجھ لیے کہ کوئی وی چیز کسے فرد’ خاندان’ معاشرے یا قوم دی فطرت دا حصہ اوہدوں تک نہیں بن سکدی جدوں تک اوہ چیز تواتر نال اوس فرد’ خاندان’ معاشرے یا قوم دی حیاتی وچ فعال نہ ہووے۔ پنجاب دی تریخ وادی سندھ دی تہذیب نال ملدی اے۔ ایس خطے اتے بہت ساری مختلف سلطنتاں تے نسلاں نے حملہ کیتا اے تے اوہناں اتے حکومت کیتی اے جہناں وچ آریائی’ فارسی’ یونانی’ مصری’ افغان تے منگول شامل نیں۔ہائیڈ اسپس دی جنگ 326قبل مسیح وچ برصغیر پاک و ہند دے پنجاب علاقے وچ دریائے جہلم(جہنوں یونانی ہائیڈاسپس دے نام نال جانیا جاندا اے) دے کنڈے اتے راجہ پورس تے سکندراعظم وچ لڑی گئی سی جہدے نتیجے وچ عظیم بادشاہ کہلان والے سکندر نوں پنجاب دے سپتر راجہ پورس نے شکست نال دوچار کیتا۔
712 عیسوی وچ محمد بن قاسم نے پنجاب اتے حملہ کیتا۔ مغلاں نے 1524-1739 تک ایس علاقے نوں کنٹرول کیتا۔ مغلیہ سلطنت دے زوال تے اوہدے نتیجے وچ زوال مگروں مہاراجہ رنجیت سنگھ پنجاب دے سب توں ممتاز حکمران سن۔ اوہنے سکھ سلطنت قائم کیتی جہڑی 1799-1849 تک قائم رہی۔ برطانوی سلطنت نے 1849 وچ دواینگلو سکھ جنگاں مگروں پنجاب نوں اپنے کنٹرول وچ لے لیتا۔ اپنی جغرافیائی سیاسی پوزیشن دی وجہ نال پنجاب نوآبادیاتی ہندوستان وچ برطانیہ دے سب توں اہم اثاثیاں وچوں اک سی۔ برطانوی دور حکومت وچ مغربی تعلیم دا تعارف’ اک نواں محصولاتی نظام تے اک نویں انتظامی نظام دا قیام سنے متعدد اقدامات دا سلسلہ شروع ہویا۔ تاہم اپنے نوآبادیاتی آقاواں دے خلاف لوکاں دی ودھدی ہوئی ناراضگی نے پنجاب نوں ودھدی ہوئی بغاوت دے مرکز وچ لیا کھڑا کیتا۔
1857دی جنگ آزادی وچ پنجاب دی دھرتی دے شیر جواناں نے انگریزی حکومت دے خلاف بھرویں مزاحمت دا مظاہرہ کیتا جہدے وچ رائے احمد خان کھرل’ مراد فتیانہ تے کئی پنجاب دے سپتر شامل سن۔ 1919دا جلیانوالہ باغ قتل عام امرتسر وچ ہویا تے 1940 دی قرارداد پاکستان مگروں پنجاب جدید دور دے پاکستان دی جدوجہد آزادی دے مرکز وچ سی۔ 1947 وچ ہندوستان دی تقسیم دے دوران’ زیادہ تر مسلم اکثریتی علاقیاں نے موجودہ پنجاب دا صوبہ بنایا جد کہ سکھ تے ہندو اکثریتی علاقیاں نے ہندوستان دی ریاستاں پنجاب’ ہریانہ تے ہمامچل پردیش تشکیل دتیاں۔ 1955 وچ مشرقی تے مغربی پاکستان دے وچکار ودھدے ہوئے تنائو پاروں پنجاب نے صوبے دا درجہ گوا دتا۔ تاہم 1972 وچ مشرقی پاکستان دی علیحدگی تے بنگلہ دیش دی تشکیل مگروں اوہنے اپنی حیثیت دوبارہ حاصل کیتی۔ 1965 تے 1971 وچ پنجاب نے ہندوستان تے پاکستان وچ دو جنگاں ویکھیاں سن۔
پنجاب دی دھرتی ہمیشہ توں ای مزاحمت دا استعارہ رہی اے۔ ایتھے دے لوکاں نے کئی قسم دے حالات نال لڑ کے جینا سکھیا اے تے ایہو معاشرتی تبدیلیاں پنجاب دے لوکاں دے مزاج دا حصہ بندی گئیاں۔ مزاحمت دا ایہہ سلسلہ سانوں عام زندگی دے ہر معاملے وچ پُنگردا وکھائی دیندا اے۔ چاہے گل فن تے دستکاری دی ہووے’ روایتی تے ثقافتی سرگرمیاں دی ‘ کھیڈ کود دی یا فیر عام گھریلو معاملیاں دی’ پنجابی قوم ہر جگہ اپنی گرج چمک دے نال اپنا منفرد تے والہانہ انداز ظاہر کردی اے۔ اج ایس مٹی دے شیر جواناں نے اپنی دھرتی دی لاج رکھدے ہوئے اک واری فیر توں پنجاب دا نام روشن کیتا تے اپنے وطن پاکستان لئی فخر دا کارن بنے۔ گوجرانوالہ نال تعلق رکھن والے ”نوح دستگیر بٹ” تے میاں چنوں نال تعلق رکھن اولے ”ارشد ندیم” نے برمنگھم وچ ہون والی کامن ویلتھ گیمز وچ پاکستان لئی 2گولڈ میڈل حاصل کیتے تے ورلڈ ریکارڈ وی قائم کیتا۔ پنجاب دے شیر جواناں نے ہمیشہ ایہہ ثابت کیتا اے کہ جدوں گل دھرتی اتے آ جاوے تے تن من دھن دی بازی لان توں وی گریز نہیں کردے۔ نوح دستگیر بٹ نے پہلوانی دے خطے گوجرانوالہ دی لاج رکھی تے پنجاب دی دھرتی دا مان رکھدے ہوئے پوری دنیا دے سامنے منڈے پاکستان لئی گولڈ میڈل جت لیایا۔ اوتھے ارشد ندیم جہڑے کہ کامن ویلتھ مقابلے وچ زخمی بازو دے نال بغیر کسے کوچ دے میدان وچ اتریا سی۔ بازو تے زخمی سی ای لیکن اوس درد توں بوہتا پیار بھریا سی دل وچ اپنی دھرتی لئی ۔ اپنی پوری طاقت نال نہ صرف اوہنے گولڈ میڈل جتیا بلکہ 60سالہ ریکارڈ توڑ کے اک نواں ورلڈ ریکارڈ قائم کیتا۔ پنجاب جہڑا کہ پاکستان دی کل آبادی دا 60فیصد اے ہمیشہ وطن عزیز دی نیک نامی وچ پیش پیش رہیا اے۔ ایتھے دے لوک وی اوہنے ای محب وطن نیں جہناں کہ سندھ’ خیبر پختوانخوا ‘ بلوچستان’ بلتستان تے کشمیر دے لیکن جدوں کدی وی پنجاب دا نام لے کے ملک نوں کسے قسم دا کریڈٹ دتا جاوے تے اوتھے صوبائیت تے لسانیت جئے طعنے زبان زدعام ہوندے نیں۔ پاکستان لئی دو گولڈ میڈل لیان والے جواناں دا تعلق بہرحال پنجاب نال اے۔ جے پنجاب تے پنجاب واسی اپنے سپتراں تے دھرتی دے شیراں اتے مان کردے نیں تے ایہہ صوبائیت یا لسانیت نہیں بلکہ اوہ پیار تے اپنائیت اے جہدے ایہہ جوان مستحق نیں۔ ایہہ جوان پنجاب دے نال نال قوم دے پتر تے ہیرو نیں تے پنجاب نوں اپنے جواناں اتے پورا مان اے۔
ساڈے ایتھے ایہہ المیہ اے کہ نہ تے کھیڈاریاں دی حوصلہ افزائی کیتی جاندی اے تے نہ ای اوہناے لئی کسے قسم دی خاص سہولتاں دا بندوبست کیتا جاندا اے لیکن جدوں کوئی جوان ایسا کارنامہ سرانجام دیندا اے تے اسیں سارے اوہدی کامیابی دا سہرا اپنے سر بنھن پہنچ جانے آں۔ حکومت نوں چاہیدا اے کہ کرکٹ وانگوں باقی کھیڈاں اتے وی توجہ دیوے تاں جے ساڈے ایہہ جوان جہڑے کہ ساڈا قیمتی اثاثہ نیں’ ساڈے لئی ہور میڈل جت کے لیاندے رہن تے ملک دا نام انج ای روشن کردے رہن۔