محروم طبقے نوں رڑھ جان دیو

پانی دا منہ زور ریلا آیا’ دریائے سوات دے کنڈھے کثیرالمنزلہ ہوٹل ڈھہہ گیا۔ پانی نے اک پہاڑی سڑک نوں ٹکر ماری کئی گڈیاں بچ گئیاں پر اک وین اپنے مسافراں تے سڑک دے ملبے سنے رڑھ گئی۔ پنج نوجوان بپھرے پانی دے نرغے وچ آ گئے۔ کسے طرح نال پانی چوں سر کڈھ کے کھڑے اک وڈے پتھر تے جا اپڑے۔ رشتہ دار تے دوست کنڈھے کھڑے فریاد کردے رہے۔ مقامی انتظامیہ توں ہیلی کاپٹر دین دی اپیل کیتی آخر چار گھنٹیاں دے بعد پنجے پانی دی قبر وچ اتر گئے۔ اک منظر اکھاں وچ گڑھ جیہا گیا اے۔ منجی تے کجھ سامان تے بیوی بچے لد کے اک نوجوان پانیاں نال لڑ رہیا اے اک ہتھ نال منجی پھڑی ہوئی اے دوجے نال تر رہیا اے۔ پچھے دور دور تک پانی’ بازو شل ہو چکیا لگدا اے کنڈھے تے اپڑن تک حوصلہ اے اپڑدیاں ای بیہوش ہو جاوے گا۔ اک مکان اے سگوں مکان سی’ چھت بہہ چکی’ کندھاں ڈھہہ گئیاں چکڑ وچ کجھ بھیڈاں مریاں پئیاں نیں۔ کجھ دے وال مٹی دا پلستر بنے ہوئے نیں بھکھ تے کمزوری نال بے دم نیں۔
اک گھر دے مکین جا چکے نیں۔ صحن وچ آیا پانی اتر گیا اے لاش پئی اے’ سیلابی مٹی نے سارا بدن چھپا لیا اے دو ہتھ باہر رہ گئے نیں۔ سیلاب اک وحشی سنڈھے وانگوں بستیاں تے گڈیاں نوں اچھالی جا رہیا اے۔ لوکاں دے دل دہل رہے نیں’ رسیاں تے آوازاں نال بھلا کوئی کنی دیر پانی دے سامنے کھڑا رہ سکدا اے؟ کندھاں جھک جھک کے ویکھدیاں نیں تے ایسے لمحے پانی اوہناں دی دھون دبوچ لیندا اے۔ اک تھرتھراہٹ اے جنہے جھنجھوڑ دتا اے۔ للکارتی لہراں نوں پتہ نہیں کس حریف دی تلاش اے۔ ضدی ہو کے اودھم مچائے ہوئے نیں۔ کجھ دیر ساہ لیندیاں نیں ایس طرح جیویں طاقت اکٹھی کر رہیاں ہون۔ اک منٹ’ تے فیر حملہ کر دیندیاں نیں۔ تباہ کن سیلاب موتاں ول دھکیلدے نیں۔ سورج توں زیادہ تیز دوڑن والا سیلاب’ تنکے’ پگڈنڈی تے موڑ’ سب کجھ روڑھ کے لے گیا۔ جھاڑیاں’ واڑاں’ ریل دے ٹریک تے دھیاں دیاں گڈیاں’ سب کجھ’ سوگواری ماتمی لباس وچ بھٹک رہی اے۔ پانی دے راکشساں نے پگڈنڈیاں نوں چھپا دتا اے۔ سیلاب دی دھاڑ اک بلا بن کے ساڈے شہراں نوں کھان لئی بھٹک رہی اے۔ اکھاں چوں اتھرو کیرن لئی درد دا اک لمحہ کافی ہوندا اے ایتھے تے ہزاراں درد بکھرے پئے نیں اینے کہ چنے وی نہیں جا سکدے۔ ہن کانچ دے ایہناں ٹکڑیاں تے چلنا اے۔
پچھلے کئی ورھیاں توں لکھ رہیا واں دس رہیا واں کہ عذاب ماحولیاتی وگاڑ نال آ جاندے نیں۔ اصل وچ ماحولیاتی وگاڑ وی انسان دی غلطی نال پیدا ہوندا اے جو سڑکاں رڑھ گئیاں’ جو ڈیم ٹٹ گئے اوہ گھٹیا میٹریل نال بنے سن۔ انج نہیں تے انگریز دور دے بنے پل تے سڑکاں ہن تک کیوں موجود نیں۔ سیاحتی تھاواں تے مقامی انتظامیہ نے رشوت یاں کسے دبائو پاروں لوکاں نوں دریائی گزرگاہ وچ ہوٹل بنان دی اجازت دے دتی۔ پانی دا بہائو ودھن نال دریا وچ موجود تھم اکھڑ گئے۔ ملک دے اکثر علاقیاں وچ میرے دوست تے قارئین دی واہوا گنتی موجود اے اوہ جہڑی صورتحال دس رہے نیں اوہدے نال بنن والی مجموعی فوٹو بڑی خوفناک اے۔ کھیتاں وچ سیلاب اترن دے بعد مٹی دی تہہ آ جاوے گی۔ زمیناں دی حد بندی تے نشاندہی لئی پٹواری فیر توں اہم ہو جاوے گا۔ پٹواری جو زمیندار دے نال آندا ہوندا اے اوہ دسن دی لوڑ نہیں۔ 900 ارب روپیے توں ودھ دیاں فصلاں برباد ہو چکیاں نیں کپاہ گوداماں وچ پئی اے تے اوہدے بیں پھٹ پئے نیں کنک’ کھنڈ تے کھاد دے سٹاک سیلابی پانی وچ خراب ہو گئے نیں۔ نوے فیصد کچے مکان ڈھہہ گئے نیں جو باقی نیں اوہ رہن دے قابل نہیں۔ سرکاری خزانہ ہمیشہ خالی دسیا جاندا اے پر ایہدے وچ اینی گنجائش رہندی اے کہ 2530 اراکین پارلیمنٹ نوں یورپ دی سیاحت لئی گھل سکے۔
ساڈیاں حکومتاں تے ادارے سیاسی لڑائی لڑ رہے نیں اوہناں نوں اپنا کم جاری رکھنا چاہیدا اے۔ اوس ویلے تک جدوں تک کہ محکوم طبقیاں دا آخری بندہ وی پانی وچ نہ رڑھ جاوے فیر ایہ ملک اوہدی زمین اوہدے دریا اوہدے ڈیم اوہدے کھیت تے اوہدیاں موٹرویز تے حکمران اشرافیہ آپ ای مختار کل ہووے گی۔ ارب پتی لوک اپنا نواں پاکستان بنان گے۔ ہر پاسے ہریالی ہووے گی جنت نظیر ہائوسنگ سوسائٹیاں ہون گئیاں۔ گالف کورس ہون گے تے نیلا اسمان ہووے گا۔٭