ہن کیہ لکھاں

مظہر برلاس

دُکھاں دی نگری وچ ہن ایہ وی مسئلہ بن گیا اے کہ کیہ لکھیا جاوے؟ مینوں پہلی واری سوچنا پے رہیا اے کہ کیہ لکھاں؟ سیاست تے لکھنا جرم بن دا جا رہیا اے لوکاں دے دکھ بیان کراں تے حکمران رنج ہوندے نیں لوکاں دی تکلیف تے لکھاں تے حکمراناں دے کارندے رنج ہو جاندے نیں۔ ہر پاسے ناانصافیاں ای ناانصافیاں نیں۔ ایہناں ناانصافیاں تے کجھ لکھاں تے مافیاز مخالف بن جاندے نیں نظام تے تنقید کراں تے نظام نال جڑے لوک رنج ہو جاندے نیں۔ زندگی دے ایس موڑ تے تنگ و تاریک راہواں تے ٹردے ٹردے سوچنا واں کہ جدوں عزت تے ذلت خدا دے ہتھ وچ اے جدوں زندگی تے موت اللہ تعالیٰ دے قبضہ قدرت وچ اے تے فیر ڈر کیسا؟ اوس خدائے لم یزل نے میرے ہتھاں وچ قلم پھڑایا’ اوس خدائے بزرگ و برتر نے لکھن دا ہنر عطا کیتا تے فیر جدوں تک ساہ دی ڈوری چل رہی اے اوس ویلے تک اپنی دھرتی دی محبت وچ لکھدا رہواں گا بقول فیض:
ہم پرورش لوح و قلم کرتے رہیں گے
جو دل پہ گزرتی ہے رقم کرتے رہیں گے
ہر جدوں ہر پاسے دکھ ویکھنا واں لوکاں نوں پریشان ویکھنا واں’ بھکھ نال بلکدے بچے’ اک دوجے توں روٹیاں کھوندے ہوئے انسان تے افلاس نال الجھدے ہوئے گھرانے ویکھنا واں تے فیر سرورارمان دا شعر یاد آ جاندا اے کہ:
بانجھ ہو کر رہ گیا جس وقت دھرتی کا بدن
تب ہمارے نام یہ جاگیر کر دی جائے گی
سیاست تے گل فیر ہوندی رہوے گی ایس لئی اجے میرا پروگرام ایہہ وے کہ میں دو شاعراں دی نویاں آن والیاں کتاباں تے کجھ لکھاں۔ میرے سامنے جو پہلی کتاب اے ایہ ساہیوال سرگودھا نال تعلق رکھن والے اسداعوان دا شعری مجموعہ ”اک گلی شہر میں تھی” اے۔ ایس توں پہلاں اسداعوان دے تن مجموعے ”نہ اس طرح سے ملو’ اسے کہنا، اور کہاں ملو گے” دے ناں توں چھپ چکے نیں۔ اک گلی شہر میں تھی اسداعوان دا چوتھا شعری مجموعہ اے۔ دوجے شعری مجموعیاں وانگوں اسداعوان دا ایہ شعری مجموعہ وی زبردست اے۔ ایس مجموعے وچوں اک غزل دے کجھ شعر تہاڈے ذوق دی نظر:
صرف اک تیری نگاہوں کا چنیدہ تو نہ تھا
میں سبھی کا تھا مجھے تو نے خریدا تو نہ تھا
اس محبت نے ہمیں جوڑ دیا آپ میں
ورنہ ہم دونوں کا اک جیسا عقیدہ تو نہ تھا
اپنی بے چینی سے نکلا ہوں بیاباں کی طرف
سطوت شہر ستمگر سے رسیدہ تو نہ تھا
میرے اعصاب تمازت سے ہوئے راکھ مگر
یہ زمستانی علاقہ تھا تپیدہ تو نہ تھا
وہ تو خوش باش نظر آیا جدائی میں اسد
وہ کوئی میری طرح دکھ سے خمیدہ تو نہ تھا
اسلم گورداسپوری شاعر تے کمال دے ہے ای نیں’ سیاستدان وی بڑے زبردست نیں۔ 1988 وچ پیپلزپارٹی ولوں لہور توں صوبائی اسمبلی دے رکن منتخب ہوئے۔ ایس درویش صفت انسان نے کرپشن نوں نیڑے نہ آن دتا۔ صوبائی اسمبلی دا الیکشن صرف اٹھاراں ہزار روپیے وچ لڑیا اوس زمانے وچ پنجاب اسمبلی دا ماحول بڑا زبردست ہوندا سی۔ حکومت ولوں بشریٰ رحمن شعر پڑھدیاں تے اپوزیشن دیاں صفاں چوں اسلم گورداسپوری جواب دیندے۔ ایسے دور وچ تابش الوریٰ دی آواز وی گونجدی سی۔ ایسے زمانے وچ مرحوم سلمان تاثیر اپوزیشن لیڈر سن۔ وقت دی رفتار نے اسلم گورداسپوری نوں سیاست توں دور کر دتا پر اوہ شعر توں دور نہ ہو سکے۔ اوہناں دے بھانجے سیدناصر حسین شاہ سندھ وچ خوبصورتی نال وزارت نبھا رہے نیں۔ اسلم گورداسپوری دا پنجواں شعری مجموعہ ”ملال بے ہنری” دے ناں توں چھپیا اے اوہ ایس ملال نوں کنی خوبصورتی نال بیان کردے نیں کہ ملال بے ہنری ایہہ وے کہ میں اج تک اوہ شعر نہیں کہہ پایا جو شعر میں کہنا چاہنا واں۔ ایہ تے اسلم گورداسپوری دی عاجزی تے سادگی اے نہیں تے اوہناں نے زندگی بھر کمال دے شعر کہے نیں۔ سجرے مجموعے چوں اک غزل دے کجھ شعر:
کچھ بغاوت کا نہ ہم کو سرکشی کا شوق ہے
ہم کو انسانوں کی اچھی زندگی کا شوق ہے
فی زمانہ اپنی بودوباش رکھتا ہے جدید
ہم سے آشفتہ سروں کو سادگی کا شوق ہے
کب یہاں لوگوں کی رائے کو کیا ہم نے قبول
انتخابوں میں بھی ہم کو دھاندلی کا شوق ہے
لوگ ڈاکو چور بن جاتے ہیں روٹی کے لئے
کون ہے جس کو کہ ایسی زندگی کا شوق ہے
ان کی مجبوری ہے ان سے کچھ بھی بن پاتا نہیں
ورنہ کیا لوگوں کو اپنی مفلسی کا شوق ہے
کوئی صورت تو ہو ان کے دن بدلنے کیلئے
کیا یہاں لوگوں کو اپنی بے بسی کا شوق ہے
مسئلہ یہ ہے کہ ان کا رہنما کوئی نہیں
ورنہ کیا لوگوں کو اس بیرہروی کا شوق ہے
زندگی اسلم کسی کے بس میں تو ہوتی نہیں
کون ہے جس کو کہ اپنی بے کسی کا شوق ہے