نظریہ پاکستان
نظریہ پاکستان ٹرسٹ قیام پاکستان دے مقاصد تے اوہدے لئی
دتی جان والی قربانیاں نوں اجاگر کیتا جاوے
رابعہ رحمان
نظریہ پاکستان ٹرسٹ دی غرض و غایت ایہہ اے کہ قیام پاکستان دے مقاصد تے اوہدے لئی دتی جان والی قربانیاں نوں اجاگر کیتا جاوے۔ نظریہ پاکستان دی ترویج تے اشاعت کیتی جاوے تے نویں نسل نوں پاکستان دی نظریاتی اساس تے عظیم تریخی تے تہذیبی ورثے توں متعلق معلومات فراہم کیتی جان۔ ایہناں مقاصد دے حصول لئی نظریہ پاکستان ٹرسٹ نے وطن عزیز دی نویں نسل نوں اپنی سرگرمیاں دا محورتے مرکز بنایا اے کیوں جے ساڈی نسل نو ای ساڈے ملک و قوم دا مستقبل اے تے اوہناں دے فکرو عمل نوں علامہ محمد اقبال تے قائداعظم دے افکار تے کردار دے سانچے وچ ڈھال کے ای اسیں اپنے مستقبل نوں بوہتاروشن تے محفوظ بنا سکنے آں۔ ایہدے لئی نظریہ پاکستان ٹرسٹ اک ہمہ جہت پروگرام اتے عمل پیرا اے جہدے وچ مطبوعات دی اشاعت دا سلسلہ اہم ترین حیثیت دا حامل اے۔ ایہناں مطبوعات دے ذریعے اسیں نویں نسل نوں نظریہ پاکستان‘ تحریک پاکستان تے مشاہیر تحریک پاکستان دے افکار و تصورات بارے نہایت سازہ زبان وچ آگہی فراہم کر رہے آں تے اوہناں وچ اپنے ملک و قوم دے حوالے نال احساس تفاخر پیدا کر رہے آں تاں جے اوہ مستقبل وچ اپنی قومی ذمہ داریاں توں ودھ احسن انداز وچ عہدہ برآ ہو سکن۔
قائداعظم دی بے لوث تے عہد ساز قیادت وچ برصغیر دے مسلماناں نے جان ومال تے عزت و آبرو دی بیش بہاقربانیاں پیش کر کے اگرچہ پاکستان تے حاصل کر لیتا مگر اسیں اوہنوں قائداعظم تے علامہ محمد اقبال دے افکار دے مطابق اسلامی نظریہ حیات دا قابل تقلید نمونہ نہیں بنا سکے۔
بانی پاکستان دے وصال مگروں قوم دے نام نہاد قائدین نے اوہناں نظریات توں انحراف نوں اپنا وطیرہ بنا لیتا اے۔ علامہ محمد اقبال دے تصور پاکستان تے قائداعظم دی جدوجہد دے کارن اگرچہ سانوں انگریزاں تے ہندوواں دے تسلط تے غلبے توں نجات حاصل ہو گئی مگر اج اسیں اک دوجی طرحاں دی غلامی دے شکنجے وچ جکڑے گئے آںجہدے توں نجات دے حصول لئی سانوں ازسر نو قائداعظم تے علامہ محمد اقبال دے افکار ول رجوع کرنا ہووے گا۔
صرف ایسے طرح اسیں وطن عزیز نوں اک جدید اسلامی‘ فلاحی تے جمہوری مملکت بنان وچ کامیاب ہو سکاں گے۔ قائداعظم دی زیر قیادت تحریک پاکستان وچ طلبا و طالبات نے ہر محاذ اتے مسلم لیگ دے ہر اول دستے دا کردار ادا کیتا سی تے اوہناں دی شب و روز جدوجہد دے طفیل برصغیر دا ہر گوشہ ’’پاکستان کا مطلب کیا لاالہ الا اللہ‘‘ دے روح پرور نعریاں نال منور ہو گیا سی۔ بابائے قوم نے بارہا اوہناں دی خدمات نوں سراہیا سی تے اوہناں اتے اظہار فخر کردیاں ہوئیاں فرمایا سی کہ ایہو نیں اوہ مردان عمل جہڑے آئندہ قوم دی تمنا دا بوجھ چکن گے۔
نظریہ پاکستان اوہ مطمع نظر اے جہدی بنیاد اک مخصوص نظریے یعنی اسلام اتے رکھی گئی اے جہڑا اپنی تہذیب‘ ثقافت‘ اقدار تے روایات تے اپنا سیاسی معاشی نظام فکر رکھدا اے۔ برصغیر پاک وہند دے مسلماناں نوں اپنی شناخت تے فیر دو قومی نظریہ دی بنیاد اتے جداگانہ ریاست دی لوڑ انج شدت نال محسوس ہوئی کہ اوہناں دے نال موجود اک دوجے نظریے دے حامل افراد جہڑے مسلماناں دے توحید تے انسانی مساوات دے نظریہ حیات دے برعکس بت پرستی تے ذات پات دے قائل سن اوہناں نوں اپنے اندر جذب کر کے اپنے نظام فکروعمل دا حصہ بنانا چاہندے سن لیکن اوہدے برعکس ایس خطے وچ رہن والی ملت اسلامیہ اپنے قومی تشخص تے علیحدہ شناخت نوں چھڈن لئی کسی صورت تیار نہیں سی۔ ایہہ ملت اسلامیہ اپنے نظام فکر نوں نہ صرف قائم رکھنا چاہندی سی بلکہ عملی طور تے اوہدے ظہور دی وی خواہش مند سی۔ دونویں قوماں وچ ایہو امتیازی خصوصیات دو قومی نظریے دی بنیاد نیں جہڑی محض نظریہ ای نہیں بلکہ روزمرہ پیش آن والی حقیقت اے۔ایہو وجہ سی کہ اوہدے فرزنداں نے ایسے علاقیاں اتے مشتمل وکھری ریاست دا مطالبہ کیتا‘ جہناں وچ مسلمان اکثریت وچ سن۔
اک اللہ‘ اک قرآن تے اک رسولؐ دے منن والے افراد اک ایسے رشتے وچ بنھے ہوئے سن کہ اوہدے توں وکھ ہونا موت دے مترادف سی۔ برصغیر پاک و ہند دے مسلماناں دی دیرینہ خواہش سی کہ اوہناں دی زندگیاں وی اوہناں ثمرات توں بہرہ مند ہون جہڑی اسلامی نظام فکر دی دین اے۔اسلام آزادی فکروعمل ‘ عدل تے اخوت و مساوات دا دین اے تے جہدے نفاذ توں قرون اولیٰ دے مسلم معاشریاں نوں دنیا بھر دے مثالی معاشریاں وچ اک امتیازی حیثیت حاصل ہو گئی اے۔
ظاہر اے کہ جدوں مسلمان اپنی جداگانہ تہذیب و اقدار تے مذہب تے روایتاں دے لحاظ نال اک مختص تشخص دے حامل سن تے اوہناں نوں اپنا تشخص برقرار رکھن لئی ضروری سی کہ اوہ آئے دن دے نظریاتی‘ مذہبی‘ معاشرتی تے اقتصادی تصادم توں نجات حاصل کرن۔ ایہو وکھرے تشخص دی خواہش دراصل دو قومی نظریے دی اصل اے یعنی برصغیر جنوبی ایشیا وچ مسلمان ہر لحاظ نال اک وکھری شناخت تے پہچان دی حامل قوم اے جہدا کوئی انگ‘ ڈھنگ یا رنگ ہندوواں نال مشابہت نہیں رکھدا۔ ایسے دو قومی نظریے دی بنیاد اتے مسلماناں نے وکھرے وطن دا مطالبہ کیتا ایہو اوہ بنیادی نکتہ اے جہنوں سمجھن دی نوجوان نسل نوں بہتی لوڑاے۔
