سچ دی تلاش
سعد اللہ شاہ
جو بھٹکتا ہے وہی راہ بنا جاتا ہے
ورنہ بستی میں کہاں سیدھا چلا جاتا ہے
وقت صحرا ہے کہاں اس پہ نشاں ملتے ہیں
اک بگولہ ہی کئی نقش مٹا جاتا ہے
ضروری نہیں کہ جو تسیں لکھو اوہ دوجیاں نوں پسند ہووے یاں فیر تسیں اوہ لکھ سکو جو دوجے پسند کردے نیں۔ مصلحت کوشی وی اک عادت اے جنہے ایہ چادر اوڑھ لئی اوہنے اپنا آپ گم کر لیا۔ بس کدی کدی دل کردا اے کہ دنیا دے ایس ہنگام وچ تہاڈے نال کوئی اجہی گل ای کیتی جاوے جہدے وچ حجاب ہووے‘ خواب ہووے تے گلاب ہووے۔ اک دانش اے جو تہانوں گوشہ نشیں وی بنا سکدی اے کہ جہدے وچ تخت نشینی دے مزے وی نیں یاں فیر خودفریبی‘ منیرنیازی یاد آ جاندے نیں کہ
بے یقین لوکاں وچ بے یقین ہو جاندے
سانوں خود پرستی نے شہر توں بچا دتا
شاعری منیر اپنی باغ ہے اجاڑ اندر
جیویں اک حقیقت نوں وہم وچ کھا دتا
بس کدی کدی انج ای محسوس ہوندا اے بندہ اپنے آپ وچ سمٹ جاندا اے تے اپنے آپ نال معانقہ کردا اے۔ کون سمجھے مرا تنہا ہونا یہ ہے دنیا سے شناسا ہونا۔ کاش خوشبو کی طرح ہو جائے میرا دنیا وچ ذرا سا ہونا۔ ساڈے تخلیقی لمحے وی عجیب ہوندے نیں جون بدل کے رکھ دیندے نیں سانوں اوہناں لمحیاں دا وی احساس ہوندا اے جو سپاٹ تے بے ثمر ہوندے نیں۔ اوہناں نوں محسوس کرو تے اوہ صورت پا جاندے نیں کئی واری محسوس کیتا کہ بے مقصد جہے ہو گئے نیں۔ میرے شام سویر۔ بے مقصد میں بیٹھا رہناں کنی کنی دیر۔ ہنے مقصود وفا دا شعر پڑھ رہیا سی کہ اک سوچ رکھنے والا شخص اس عہدے میں کیسے سوچتا ہے۔ ایسا سکتہ ہے کہ مرنے کا گماں ہوتا ہے درد ہوتا ہے نہ احساس زیاں ہوتا ہے۔ مشکلیں مجھ پر پڑیں اتنی کہ آساں ہو گئیں۔ ہمیں صرف مرض بتایا جاتا ہے علاج نہیں۔ مرض دسن والا ای ساڈا مسئلہ اے کہ اوہ ساڈے احساس نوں ہور کچوکہ لاندا اے اسیں کیہ کریئے کہ علاج دسن وی نہیں دتا جاندا۔ جدوں کسے دی نشاندہی کرنے آں تے کیہا جاندا ے اوہدے ول اشارا وی نہ کرو اسیں تے آفاقی سچائی بیان کرن دی کوشش کرنے آں کہ بہم بیٹھنا تے مکالمہ کرنا ای مسئلے دا حل اے پر سامنے دے رویے ایہہ نیں کہ امجد اسلام امجد یاد آن لگدے نیں:
دل کے دریا کو کسی روز اتر جانا ہے
اتنا بے سمت نہ چل لوٹ کے گھر جانا ہے
گھر دی وی تے ابتری ودھدی چلی جاندی اے تہانوں پتہ ہووے گا کہ جدوں اینٹی بائیوٹک نال علاج لماں ہو جاوے تے سرخ سیل وی مرن لگدے نیں۔ اجہی مثالاں وچ نہیں پینا چاہندا تخلیق کاراں لئی یاں سوچن سمجھن والے بندے لئی وقت دی ابتری تے افراتفری تخلیقی موت دا کارن بن دی اے۔ ہمیشہ سکون تے امن وچ ای ملک دی ترقی ہوندی اے۔ معیشت ودھدی اے معاشرت پروان چڑھدی اے ہن تے کجھ وی پتہ نہیں کہ کہدی کس گلی وچ شام ہو جاوے تے اوہ اپنے والدین نوں پھٹ دے جاوے۔ ایہ کوئی زندگی اے کہ گل مار دھاڑ تک آ چکی اے۔ کوئی پتہ نہیں کہ تسیں باہر نکلے او تے تہانوں واپسی دا راہ مل سکے سب کجھ اندازیاں تے چل رہیا اے۔ دلچسپ سوال شبلی فراز نے آکھیا کہ ایہ محسن نقوی تے عامر میر کتھوں آئے نیں۔ ایہ سوال ساریاں دے سارے سارے ای تے پچھدے نیں تے سارے ایہ جان دے نیں کہ ایہ سارے کتھوں آئے نیں۔ جے ایہ لوک نہیں وی جان دے پر عوام جان دے نیں:
نہ ہم سمجھے نہ تم آئے کہیں سے
پسینہ پونچھتے اپنی جبیں سے
افسوس تے ایس گل دا اے کہ کوئی انکشاف وی ثمربار نہیں ہوندا تسیں توشہ خانہ دا معاملہ ویکھ لوو ایہدا کیہ فائدہ کہ دسیا جاوے ساریاں نے ای ایس وگدی گنگا وچ ہتھ ای نہیں دھوتے سگوں نہاتے وی نیں۔ اک فطری سوال ایہہ وے کہ ایہ تحفے ریاست دا مال اے کہ عہدہ اوہناں نوں ریاست نے دتا اے۔ اجیہا قنون کیوں نہیں بدلیا جاندا کہ تھوڑے جہے پیسے دے کے قیمت لگوا کے کروڑاں دے تحفے چک لئے جان۔ پہلے ای اوہناں دے دوریاں تے عشائیاں تے کروڑاں روپیے لگدے نیں۔ انج ایس ساری لٹ مار یاں عیش کوش وچ قصور اوہناں وچوں کسے دا نہیں قصور صرف لوکاں دا اے کہ ایہناں دے کول کوئی چوائس ای نہیں۔ قبضہ کرن والیاں نے نظام ای اجیہا بنایا اے کہ ایہدے وچ شریف بندے دا گزر نہیںرام ریاض نے کہا تھا:
خراب وقت ہے اب فاصلہ یہ بہتر ہے
کبھی ملیں گے جو ماحول پرسکون ہوا
جس سکون دی امید رام ریاض نے لائی سی اوہ نہیں آیا۔ کجھ تے فطرت نے کم کیتا تے سانوں کرونا نے بے بس تے لاچار کر دتا دو ورھیاں وچ اسیں احتیاط دے عادی ہو گئے دلیر لوگ ایس پریشان حال وچ وی لوکاں نوں لٹدے رہے ایس جان لیوا دور وچ ملن والا قرضہ وی سیاست دے ڈھائے چڑھیا۔ کوئی داینتداری نال اک کرونا سنٹر دا آڈٹ کر لیندے تے ساریاں دیاں اکھاں کھل جاندیاں سب توں ودھ تکلیف دہ گل ایہہ وے کہ ہن وی جو جنگ جاری اے اوہدے وچ لوک کدھرے وی نظر نہیں آندے ساری مفادات تے اقتدار دی جنگ ایہدے وچ کون کون کم آندا اے کوئی پتہ نہیں کون کہدے لئی مردا اے:
ایک حکمت ہے عنایت اس کی
ایک وعدے کا دلاسہ ہونا
ایک پگڑی کا لٹ جانا ہے
سر بسر سرکا ہے کاسہ ہونا
