زوال د ے کارن

شکیل امجد صادق

بہادر شاہ ظفر دے سارے شہزادیاں دے سر لاہ کے اوہدے سامنے کیوں پیش کیتے گئے۔ قبر لئی اوہنوں دو گز زمین دی تھاں کیوں نہ ملی۔ اج وی اوہدی نسل‘ اوہدے بچے کھچے لوک بھیک منگدے پھردے نیں۔ تباہی اک دن وچ نہیں آ جاندی۔ حادثہ اک دم نہیں ہوندا۔ وقت ورھیاں توں اوہدی پرورش کر رہیا ہوندا اے۔ ایہ زمانہ 1850ء دے نیڑے دا اے مقام دلّی اے۔ وقت صبح دے ساڑھے تن وجے دا ہووے گا۔ سول لائن وچ بگل وچ چکیا اے پنجاہ سالہ کپتان رابرٹ تے اٹھاراں سالہ لیفٹیننٹ ہینری دوویں ڈرل لئی جاگ گئے نیں۔ دو گھنٹے بعد سورج نکلن ویلے انگریز سویلین وی جاگ کے ورزش کر رہے نیں۔ انگریز عورتاں گھڑ سواری نوں نکل گئیاں نیں ست وجے انگریز مجسٹریٹ دفتراں وچ اپنیاں اپنیاں کرسیاں تے بیٹھ چکے نیں۔ ایسٹ انڈیا کمپنی دے سفیر سر تھامس مٹکاف دوپہر تک کم دا اکثر حصہ ختم کر چکیا اے۔ کوتوالی تے شاہی دربار دے خطاں دا جواب دتا جا چکیا اے۔ بہادر شاہ ظفر دے تازہ حالات دا تجزیہ آگرہ تے کلکتہ گھل دتا گیا اے۔ دن دے اک وجے سرمٹکاف بگھی تے بہہ کے وقفہ کرن لئی گھر ول چل پیا اے۔ ایہ اے اوہ وقت جدوں لال قلعہ دے شاہی محل وچ ’’صبح‘‘ دی چہل پہل شروع ہو رہی اے۔ ظل الٰہی دے محل وچ صبح صادق دے وقت مشاعرہ ختم ہویا سی جہدے بعد ظل الٰہی تے عمائدین خواب گاہواں نوں گئے سن۔ ایس حقیقت دا دستاویزی ثبوت موجود اے کہ لال قلعے وچ ناشتے دا وقت تے دلّی دے برطانوی حصے وچ دوپہر دے لنچ دا وقت اک ای سی۔ دو ہزار توں ودھ شہزادیاں دا بٹیربازی‘ مرغ بازی‘ کبوتربازی تے سنڈھیاں دی لڑائی دا وقت وی اوہو سی۔
ہن اک سو سال یاں ڈیڑھ سو سال پچھے چلنے آں۔ برطانیہ توں نوجوان انگریز کلکتہ‘ ہگلی تے مدراس دی بندرگاہواں تے اتردے نیں۔ برسات دا موسم اے مچھر نیں تے پانی اے ملیریا نال اوسط دو انگریز روزانہ مردے نیں پر اک بندہ وی ایس ’’مرگ آباد‘‘ توں واپس نہیں جاندا۔ لارڈ کلائیو گھوڑے دی کنڈ تے سوار رہندا اے۔
ہن 2020ء وچ آنے آں۔ پچانوے فیصد توں ودھ امریکی رات دا کھانا ست وجے تک کھا لیندے نیں۔ اٹھ وجے تک بستر وچ ہوندے نیں تے صبح پنج وجے توں پہلے جاگ جاندے نیں۔ وڈے توں وڈا ڈاکٹر چھ وجے صبح ہسپتال وچ موجود ہوندا اے پورے یورپ‘ امریکہ‘ جاپان‘ آسٹریلیا تے سنگاپور وچ کوئی دفتر‘ کارخانہ‘ ادارہ‘ ہسپتال اجیہا نہیں جتھے ڈیوٹی دا وقت 9 وجے اے تے لوگ ساڑھے 9 وجے آن۔ اج کل چین دنیا دی دوجی وڈی طاقت بن چکی اے پوری قوم سویرے چھ توں ست وجے ناشتہ تے دوپہر ساڑھے یاراں وجے لنچ تے شام ست وجے تک ڈنر کر چکی ہوندی اے۔ اللہ دی سنت کسے لئی نہیں بدلدی اوہدا کوئی رشتہ دار نہیں نہ اوہنے کسے نوں جمیا‘ نہ کسے نے اوہنوں جمیا جو محنت کرے گا تے اوہ کامیاب ہووے گا عیسائی ورکر تھامسن مٹکاف ست وجے دفتر اپڑ جاوے گا تے دن دے اک وجے تولیہ بردار کنیزاں توں چہرہ صاف کروان والا بہادر شاہ ظفر مسلمان بادشاہ ای کیوں نہ ہووے نکام رہوے گا۔ بدر وچ فرشتے فتح لئی لاہے گئے سن پر ایس توں پہلاں مسلمان پانی دے چشمیاں تے قبضہ کر چکے سن جو سوکھا کم نہیں سی تے اللہ دے محبوبؐ رات بھر یاں تے پالیسی بناندے رہے یاں سجدے وچ رہندے سن۔ حیرت اے اوہناں حاطب اللیل دانشوراں تے جو ایہ کہہ کے قوم نوں ہور افیون کھلا رہے نیں کہ پاکستان ستائیسویں رمضان نوں بنیا سی۔ کوئی ایہدا بال وی ڈنگا نہیں کر سکدا۔ کیہ سلطنت خدادا پاکستان اللہ دی رشتے دار سی؟ تے کیہ سلطنت خدادا میسور اللہ دی دشمن سی (ٹیپو سلطان دی سلطنت) جس ملک دے ووٹر ذہنی غلام ہون‘ پیر غنڈے ہون‘ مولوی منافق ہون‘ ڈاکٹر بے ایمان ہون‘ سیاستدان تے پولیس ڈاکو ہون‘ کچہری بیٹھک ہوئے ججز بے اعتبار ہون‘ لکھاری خوشامدی ہون‘ اداکار بھنڈ ہون‘ ٹی وی چینل تے مسخرے ہون‘ تاجر بے ایمان تے سودخور ہون‘ دکاندار چور ہون‘ عوام کرام ہون تے مجرماں نوں سیاسی دبائو وچ آ کے چھڈ دتا جاوے۔
اسلام آباد مرکزی حکومت دے دفتر نیں یاں صوبیاں دے دفتر یاں نیم سرکاری ادارے‘ ہر تھاں لال قلعہ دی طرز زندگی دا دور دورہ اے۔ کنے وزیر‘ کنے سیکرٹری‘ کنے انجینئر‘ کنے ڈاکٹر‘ کنے پولیس افسر‘ کنے ڈی سی‘ کنے کلرک اٹھ وجے ڈیوٹی تے موجود ہوندے نیں۔ کیہ ایس قوم نوں تباہ و برباد ہون توں دنیا دی کوئی قوم بچا سکدی اے جہدے وچ کسے نوں تے ایس لئی مسند تے نہیں بٹھایا جا سکدا کہ اوہ دوپہر توں پہلاں اٹھدا ای نہیں تے کوئی ایہد ے تے فخر کردا اے کہ اوہ دوپہر نوں اٹھدا اے پر سہ پہر تک ریموٹ کنٹرول کھڈونیاں نال دل بہلاندا اے جد کہ کجھ نوں ایس گل تے فخر اے کہ اوہ دوپہر دے تن وجے اٹھدے نیں۔ کیہ ایس معاشرے دی اخلاقی پستی دی کوئی حد باقی ہے جو وی کم تسیں دوپہر نوں زوال دے وقت شروع کر دیو گے اوہ زوال ول ای جاوے گا۔ کدی وی اوہدے وچ برکت تے ترقی نہیں ہووے گی۔ ملک عزیز دی ترقی صرف ایس عمل وچ چھپی اے کہ ہر بندہ انفرادی طور تے ہر اپنی ذمہ داری نوں محسوس کرے تے اوس ذمہ داری نوں جانفشانی تے ایمانداری نال نبھائے بس ایہو قوماں دی ترقی دا راز اے۔٭