کیہ کجھ نہیں ویکھیا

امرجلیل

عمر دے آخری حصے وچ بہت ساریاں گلاں‘ بہت ساریاں حکایتاں‘ مظاہرے‘ وسوسے‘ اندیشے تے ڈر دیاں وحشتاں واضح ہون لگدیاں نیں۔ ایس بیانیے‘ ایس عرض داشت دے نال اگر مگر دی شرط لاحق اے۔ عمر دے آخری حصے وچ‘ بڑھاپے وچ اجہی کیفیتاں اودوں واضح ہون لگ دیاں نیں جدوں ساڈا دماغ صحت مند ہوندا اے دماغ ٹھیک نال کم کر رہیا ہوندا اے تے ابہام دے ڈھائے چڑھن توں بچ گیا ہوندا اے نہیں تے جسم دے دوجے بقائے حیات اعضا جیویں دل‘ گردے‘ جگر وغیرہ دی طرح مغز‘ دماغ‘ بھیجا وی ودھدی عمر دے نال کمزور پے جاندا اے۔ یاداں منتشر ہو جاندیاں نیں‘ غایب ہو جاندیاں نیں۔ بھولی بسری حکایتاں‘ قصے‘ کہانیاں یاد آن لگدیاں نیں۔ پل بھر پہلے سنی ہوئی گل‘ پل بھر بعد بھُل جانے آں۔ ایتھے ہوندے ہوئے وی اکثر لگدا اے اسیں ایتھے نہیں ہوندے پر جدوں دماغ اپنی توانائی نال کم کر رہیا ہوندا اے اودوں اسرار و رموز توں پردے اٹھن لگدے نیں۔ پراسر ار ورقیاں وچ لپٹیاں کہانیاں تے قصے سمجھ وچ آن لگدے نیں۔ سیاسی واقعات دیاں گتھیاں سلجھن لگدیاں نیں۔ صدیاں توں مخفی رکھی ہوئی حکایتاں سمجھ وچ آن لگدیاں نیں۔ اسیں چھوٹے ہوئیے‘ وڈے ہوئیے‘ جوان ہوئیے یاں فیر بڈھے ہوئیے‘ زندگی وچ کجھ اجہے غیرمعمولی واقعات دے عینی چشم دید گواہ بن جانے آں جہڑے واقعات نوں اسیں کدی نہیں بھلا سکدے اجہے واقعات سانوں آخری ساہ تک یاد رہندے نیں۔ ایہ سب کجھ اودوں ممکن ہوندا اے جدوں دماغ اپنی توانائی نال کم کرن دے قابل ہووے۔
عام طور تے دماغ آخری عمر تک اودوں کم کرن دے قابل رہندا اے جدوں دماغ نوں لگاتار مصروف رکھیا جاوے۔ ایہ دماغ دے معالج دی رائے اے۔ مینوں ٹھیک لگدی اے‘ مینو ںمیرے دماغ نے ہن تک کوئی وڈا دھوکھا کوئی وڈا دغا نہیں دتا۔ میں کوئی سائنسی ایجادات نہیں کردا‘ میں اپنے کمپیوٹر نال شطرنج کھیڈدا رہنا واں۔ ریموٹ کنٹرول نال چلن والے کھڈونیاں نال کھیڈنا واں۔ ایس گل نوں خاطر وچ نہیں لیاندا کہ لوک کیہ کہن گے۔ گتھیاں سلجھانا واں‘ سنیاں سنائیاں گلاں دی تہہ تک اپڑ جانا واں۔ تریخ وچ سطراں دے وچکار نظر نہ آن والی‘ لکویاں سطراں لبھنا واں۔ پاکستان دی مکمل تریخ وچ دو ایسے سیاستدان ویکھے نیں جہناں دے وڈیرے تے اوہناں دی اولاد نوں سیاست نال کسے قسم دا لینا دینا نہیں سی۔ میں کسے قسم دی گستاخی نہیں کر رہیا۔ ایہ صرف اتفاق اے‘ موازنہ نہیں۔ ایس توں ودھ کجھ نہیں‘ دوہاں دی سیاست وچ آن توں پہلاں سیاست نال کسے قسم دی نسبت نہیں سی۔ اوہ سیاستدان ہے ای نہیں سن‘ اک سن قائداعظم محمدعلی جناح‘ اوہناں دے والدین سیاستدان نہیں سن۔ اوہناں دے بعد اوہناں دی اولاد نے کدی سیاست نال کسے قسم دا واسطہ نہیں رکھیا۔ ہن تک کراچی وچ قائداعظم دے رشتے دار رہندے نیں پر اوہناں نے کدی سیاست دی بھُل بھلیاں وچ پیر نہیں رکھیا۔ ایہ کہندے ہوئے معافی چاہنا واں کہ قائداعظم سیاستدان نہیں سن۔ اوہ اصول پرست سن‘ مدبر سن‘ لیڈر سن‘ اپنے اصولاں تے ٹس توں مس نہیں سن ہوندے۔ سنگین توں سنگین حالات وچ وی لچک نہیں سن وکھاندے۔ سودے بازی نہیں سن کردے ‘اپنے اصولاں تے کہی ہوئی گل تے اٹل رہندے سن۔ اجہے لوکاں لئی برصغیر دی سیاست وچ گنجائش نہیں ہوندی۔ پاکستان بن جان دے بعد اوہناں دے نال چنگا ورتارا نہیں ہویا۔ تسیں تصور نہیں کر سکدے کہ ملک دے سربراہ‘ ملک دے بانی نوں اینی بے رحمی نال ٹُٹی پھٹی ایمبولینس وچ‘ ستمبر دی چلملاندی دھپ وچ گھنٹیاں تک ماہی بے آب وانگوں چھڈ دتا گیا ہووے۔ ایس ہولناک واردات دے کجھ گھنٹیاں بعد قائداعظم ایہ دنیا چھڈ کے چلے گئے سن۔
قائداعظم امن و آشتی تے بھائی چارے دے داعی سن۔ اوہ پاکستان نوں اک وڈی اکثریت تے چھوٹی چھوٹی اقلیتاں وچ نہیں سن ونڈنا چاہندے۔ اوہ پاکستان نوں اک اجیہا ملک ویکھنا چاہندے سن کہ جہدے وچ مسلمان‘ ہندو‘ عیسائی‘ پارسی تے دوجے عقیدیاں نال جڑے لوک اک قوم بن کے رہن پر اوہناں نوں انج کرن نہیں دتا گیا جے اوہ کائیاں قسم دے سیاستدان ہوندے تے آستین دے سپاں نوں اک نظر ویکھن دے بعد پچھان لیندے۔ اج آستین دے سپاں دی رہند کھوہند ایس ملک تے چھائی ہوئی اے۔ اوہ خوش نیں کہ اوہناں نے پاکستان وچ اقلیتاں نوں دوجے تے تریجے درجے دے شہری بنا کے چھڈ دتا اے۔ ہن اقلیتاں نال واسطہ رکھن والے‘ بھاویں کنے ای ذہین کیوں نہ ہون‘ اوہ پاکستان دے صدر‘ وزیراعظم تے منصف اعلیٰ نہیں بن سکدے۔ حساس عہدیاں تے فائز نہیں ہو سکدے۔ آستین دے سپاں نے قائداعظم دے خواباں نوں چکنا چور کر دتا۔ موجودہ پاکستان قائداعظم دا پاکستان نہیں۔ میری گل سن کے غصے نال اگ بگولا ہون توں پہلاں 1971ء وچ مشرقی پاکستان دے بنگلہ دیش بن جان نوں ذہن وچ رکھو۔ قائداعظم دے پاکستان توں مشرقی پاکستان نوں وکھ کرن دے بعد قائداعظم دا پاکستان اپنی تریخی وجود کھو بیٹھا اے۔ موجودہ پاکستان تہاڈا ہو سکدا اے‘ میرا ہو سکد ااے پر موجودہ پاکستان قائداعظم دا پاکستان نہیں۔
عمران خان دے خاندان وچوں اوہناں توں پہلاں تے اوہناں دے بعد کسے بندے نے سیاست دی دہلیز تے پیر نہیں رکھیا جے تسیں کسے نامور بندے نوں زبردستی سیاست دے جنگل وچ درندیاں دے وچکار چھڈ دینا چاہندے او تے فیر سب توں پہلاں تصدیق کر لوو کہ نامور بندے دی شخصیت وچ سیاست دے جراثیم ہے وی نیں یاں نہیں‘ کھڈاری تے فیر بطور کپتان دے عمران خان سینکڑوں نوں منہ تے کھری کھری سنان والا بندہ سی ناقابل قبول کھڈاریاں نوں اپنے نال ٹور تے لے جان توں بناں کسے رکھ رکھائو دے انکار کر دیندا سی کدی وی چکنی چپڑی گلاں نہیں سی کردا عمران خان دی بے پناہ شہرت اپنی تھاں پر اوہ اپنی سوچ‘ اپنے رویاں وچ‘ اپنے مزاج وچ‘ اپنی وضع وچ سیاستدان نہیں سی تے نہ ہن تک سیاستدان بن سکیا اے۔ ستر ورھے دی عمر وچ کوئی ہنر سکھنا اوکھا ہوندا اے سگوں ناممکن ہوندا اے۔٭