یقین …کامیابی دی پہلی پوڑھی

کامیابی لئی یقین کامل چاہیدا اے تے یقین کامل دا ہونا اللہ تعالیٰ دے انعامات وچوں اک انعام اے

قاسم علی شاہ

کامیابی لئی یقین کامل چاہیدا اے تے یقین کامل دا ہونا اللہ تعالیٰ دے انعامات وچوں اک انعام اے۔ سارے موسم اِکو جئے نہیں ہوندے تے نہ ای سارے دن اک جئے ہوندے نیں۔ رات مگروں دن آندا اے تے دن مگروں رات۔ رات جہنی وی لمی کیوں نہ ہو جاوے بالآخر سویرہو جاندی اے۔ زندگی وچ چنگے ماڑے دن آندے رہندے نیں۔ زندگی دا سرکل کدی خوشی کدی غمی اتے مشتمل اے۔ لہٰذا اوہناں نوں زندگی دا حصہ سمجھدے ہوئے اوس پاک ذات توں کدی بدگمان نہیں ہونا چاہیدا تے نہ ای اپنا یقین گھٹ کرنا چاہیدا ۔ ٹونی رابنز دے مطابق:جیویں میز دیاں لَتاں ہوندیاں نیں ایس طرح یقین دی وی ٹنگاں ہوندیاں نیں۔
یقین ماضی دے واقعات بندا اے جے واقعات چنگے ہون تے یقین چنگا ہوندا اے۔ واقعات چنگے نہ ہون تے یقین وی چنگا نہیں ہوندا۔ اک واقعہ مشہور اے کہ اک مولانا صاحب مسجد وچ خطبہ دے رہے سن کہ جہڑا شخص یقین دے نال بسم اللہ پڑھ کے پانی اتے چلے اوہ پانی وچ نہیں ڈُبے گا۔ ایس مسجد وچ اک سادہ لوح دیہاتی بیٹھیا ایہہ خطبہ سن رہیا سی۔ کافی عرصہ گزرن مگروں اوہ دیہاتی دوبارہ ایس مسجد وچ گیا تے اتفاق نال مولانا صاحب اوہو گل ارشاد فرما رہے سن کہ یقین دے نال بسم اللہ پڑھن پاروں بندہ پانی وچ نہیں ڈُبدا۔جدوں دیہاتی نے ایہہ گل سنی تے کھڑا ہو گیا تے آکھن لگیا کہ تسیں سچ فرما رہے او۔ مولانا صاحب نے آکھیا مینوں وی پانی اتے چل کے وکھائو۔ اوہ دیہاتی مولانا صاحب نوں دریا اتے لے گیا۔ بسم اللہ پڑھی تے پانی اتے چلنا شروع کر دتا۔ اوہنے مولانا صاحب نوں وی پانی اتے چلن نوں آکھیا۔ مولانا صاحب جیویں ای بسم اللہ پڑھ کے پانی وچ اترے تے ڈب گئے۔ پتہ چلیا کہ مولانا صاحب نے بسم اللہ تے پڑھی سی لیکن اوہناں دے کول یقین نہیں سی۔ جہدے کول پختہ یقین ہووے اوہ پار چلا جاندا اے تے یقین دے بغیر والا درمیان وچ ای رہندا اے۔ جہڑا یقین نال قدم چکدا اے منزلاں اوہنوں سلام کردیاں نیں۔ ولیم جیمز آکھدا اے:ساڈی زندگی وچ توقعات دا بہت کردار اے۔ توقعات توں رویے جنم لیندے نیں تے رویاں توں نتائج بندے نیں۔
جیویں اک مثال مشہور اے کہ دس دوست اک ہوٹل وچ کھانا کھان گئے۔ کھانے دی میز اتے اوہناں نوں خیال آیا کہ آن اولے سال وچ جہڑی ساڈی توقعات نیں اوہناں نوںلکھنا چاہیدا اے۔ ساریاں نے اپنی توقعات اپنے اپنے کاغذاتے لکھیاں تے اوہناں نوں ہوٹل دے منیجر نوں دیندے ہوئے آکھیا کہ اسیں اک سال مگروں دوبارہ ایتھے آواں گے۔ تسیں ساڈے کاغذات محفوظ کر لوو۔ جدوں اوہ سارے دوست اک سال مگروں دوبارہ ایسے تریخ اتے اکٹھے ہوئے تے دس دے بجائے نو سن۔ اوہناں نے منیجر نوں بلایا کاغذات لئے تے اپنی اپنی توقعات نوں پڑھیا۔ ایہناں ساریاں نے جہڑی توقعات لکھیاں سن ایہناں وچ اکثر پوری ہو چکیاں سن۔ اک شخص جہڑا نہیں آیا سی اوہناں نے اوہدے کاغذ نوں پڑھیا تے اوہدے وچ لکھیا سی کہ میرے خاندان وچ بوہتے لوکاں دا جوانی وچ ای انتقال ہو جاندا اے۔ ایس لئی مینوں لگدا اے میں اگلے سال تک زندہ نہیں رہواں گا۔ جدوں اوہناں نے ایہدے بارے پتہ کیتا تے حقیقت وچ اوہدا انتقال ہو چکیا سی۔ ایسے طرح انسان جیسا یقین بناندا اے ویسے حالات پیدا ہو جاندے نیں۔ ایسے طرح یقین دے متعلق اک فائر واک ایکٹیوٹی وی کرائی جاندی اے۔ اک واری ایہہ تجربہ حاملہ زنانیاں اتے کیتا گیا جہڑی زنانیاں اپنے پختہ یقین دی وجہ نال ایس تجربے توں کامیاب گزریاں اوہناں توں پیدا ہون والے بچے زندگی وچ بوہتے کامیاب ہوئے۔
اک واری قائداعظم دے بھرا نے اوہناں نوں خط لکھیا جہدے وچ اوہناں نے آکھیا: بھرا یاد کرو اوہ ویلا جدوں تسیں چھوٹے سو تے ساڈی ماں آکھیا کردی سی کہ میرا یقین اے کہ میرا پتر وڈا ہو کے بے تاج بادشاہ بنے گا۔ ویکھو ویر جی ساڈی ماں دی جہڑی توقع سی اوہنے تہانوں کہنا وڈا انسان بنا دتا۔ ماں دی سوچ تے یقین وی بچے اتے کافی اثر انداز ہوندا اے۔ اج دی ماں اپنے بالاں وچ بے یقینی پیدا کر رہی اے۔ بالاں نوں عجیب عجیب ناواں نال پکاریا جاندا اے حالانکہ نام دے نال یقین دا بڑا گہرا تعلق اے۔ جہڑا نام بار بار بولیا جاوے اوس نام دا معنی شخصیت اتے اثر انداز ہوندا اے۔ اجیہے ناواں توں منع فرمایا گیا اے جہڑے عزت نفس نوں گھٹ کرن۔ حضرت جنید بغدادی دے کول اک شخص گیا تے آکھیا تسیں اللہ اللہ آکھدے او ایہہ تہاڈے اتے کیویں اثرانداز ہو سکدا اے۔ اوہناںنے جواب دتا تسیں گدھے دے بچے او۔ جیویں ای ایس شخص نے ایہہ سنیا اوہدا چہرہ لال ہو گیا۔ تسیں اوہنوں فرمایا میں اجے تینوں صرف گدھے دا بچہ آکھیا اے تے تہاڈی ایہہ حالت ہو گئی اے جدوں میں اللہ تعالیٰ دا ناں لوواں گا تے کیہ میری حالت نہیں بدلے گی۔
والدین دے نال اساتذہ نوں چاہیدا اکہ نصابی مضمون پڑھان دے نال نال طلبا وچ یقین وی پیدا کرن۔ جے طلبا وچ ایہہ یقین پیدا ہو جاوے کہ اسیں کامیاب ہو سکنے آں تے انقلاب آ سکدا اے۔ 1960 وچ امریکہ دے شہر سان فرانسسکو دے اک سکول وچ تن نویں ٹیچرز رکھے گئے۔ اک استاد نوں آکھیا گیا کہ تہانوں جہڑی کلاس دتی جا رہی اے اوہ ایس سکول دے سب توں بوہتے نالائق بالاں اتے مشتمل اے۔ اوہنوں ٹھیک کرن لئی تہانوں چیلنج دا سامنا کرنا پووے گا۔ دوجیاں نوں آکھیا گیا کہ تہانوں اوسط درجے دے بالاں دی کلاس دتی جا رہی اے۔ تہانوں تھوڑا منظم کرنا پووے گا۔ تیجے نوں آکھیا گیا کہ تہانوں سکول دے سب توں ودھ لائق بالاں دی کلاس دتی جا رہی اے۔ اوہنوں ہور بہتر بنان لئی تہاڈی توجہ دی لوڑ ہووے گی۔ اک سال مگروں جدوں اوہناں تِناں استاداں دے نتائج آئے اوہناں وچ پہلی کلاس دا سب توں برا رزلٹ آیا۔ دوجی دا اوسط درجے دا جد کہ تیجی دا نہایت شاندار رہیا۔ جہڑے استاد نوں آکھیا گیا سی کہ تہاڈی کلاس بہت نالائق اے اصل وچ اوہ لائق بچے سن۔ لیکن نالائق آکھن دی وجہ نال اوس ٹیچر دے ذہن وچ ایہہ یقین بیٹھ گیا کہ ا یہہ نالائق نیں۔ اوہ استاد جدوں وی کلاس نوں پڑھاندا تے طالبعلماں نو نالائق آکھدا‘ عجیب و غریب القابات نال نوازدا تے طرح طرح دی گلاں کردا جہدی وجہ نال نتیجہ وی اوسے طرح دا آیا۔ دوجے ٹیچر دی کلاس اوسط درجہ دی سی اوہنے ایس طرح ای کلاس نوں پڑھایا جہدی وجہ نال اوہدا نتیجہ وی اوسط درجے دا رہیا۔ جدکہ تیجے استاد نوں جہڑی کلاس دتی گئی اوہ نالائق بالاں اتے مشتمل سی لیکن استادنوں آکھیا گیا کہ ایہہ لائق بچے نیں۔ اوہ ٹیچر جدوں کلاس وچ جاندا اوہناں دی تعریف کردا۔ اوہناں نوں موٹیویٹ کردا تے اوہناں نوں محنت نال پڑھاندا جہدی وجہ نال اوس کلاس دا نتیجہ وی شاندار رہیا۔ 1960 دے ایس تجربے نے ایہہ فلسفہ دتا کہ جے ٹیچر پڑھان دے نال نال طلبا دے متعلق مثبت اپروچ رکھے‘ مثبت الفاظ دا استعمال کرے‘ مثبت گلاں کرے تے اوہناں نوں کامیابی دا یقین دواوے تے بال بوہتے کامیاب ہو سکدے نیں۔
اک تحقیق دے مطابق اوہ لوک جہڑے جرماں دی دنیا وچ چلے جاندے نیں۔ اوہناںنے بچپن توں جرماں دے متعلق بوہتا سنیا تے ویکھیا ہوندا اے۔ ایسے طرح دے یقین دے لوکاں دی بیٹھک توںاوہناں دے یقین طاقت پھڑنا شروع کر دیندے نیں۔ سوچ تے یقین دے آپس وچ تانے بانے جڑے ہوندے نیں۔ جہڑی چیز نوں لمے عرصہ تک سوچیا تے سنیا جاوے اوہ یقین بن جاندا اے۔ جس طرح پودے نوں پانی تے توجہ دتی جاندی اے۔ ایسے طرح کجھ یقین ایسے ہوندے نیں جہناں نوں لاشعوری طور تے پانی تے توجہ دتی جا رہی ہوندی اے۔ اوہناں توں بنن والے نتائج بعض اوقات موافق نہیں ہوندے۔ ساڈے وچوں ہر کسے نوں منفی یقین دے مقابلے وچ مثبت یقین دا رستہ اپنانا چاہیدا اے تے ایہہ طے کر لینا چاہیدا اے کہ کہڑی کہڑی گل اتے یقین کرنا اے تے کہڑی اتے نہیں کیوں جے خواہشاں‘ رائے تے مشاہدہ یقین نوں جنم دیندے نیں تے پہلا نمبر ذہین دا نہیں بلکہ پختہ یقین رکھن والے دا ہوندا اے۔ پختہ یقین ہووے تے کامیابی یقینی اے۔