30جولائی دوستی دا عالمی دیہاڑ

لکھت:اختر سردار چودھری

دوست تو ہم عمر، ہم خیال، ہم مزاج، ہم مشغلہ ہوئے دوست عقل مند، خوش مزاج ہونا چاہیدا اے، خوددار ہوئے، زندگی دی کشمکش تے مشکلاں وچ ساتھ دین والا ہوئے سب توں وڈی خوبی سچا ہوئے، ایس دی محبت پاک ہوئے، تے اوہ تہاڈے نال وفادار ہوئے، دنیا تے آخرت وچ تہاڈا ساتھ دوست دے نال ای ہونا اے ایس لئی دوستی سوچ سمجھ کے کرو تے فیر اینوں نبھائو وی ایہہ کیہ ہویا کہ نکی نکی گلاں اُتے ناراض ہوندے رہے، مناندے رہے، شکوے شکایت وچ زندگی ضائع کردے رہندے نیں، کدی روٹھ گئے کدی من گئے، انج دے ای کسے موقعے لئی ایہہ کہیا جاندا اے۔
آپ کیوں اس اصول زریں سے کوشش اختلاف کرتے ہیں
قاعدہ ہے دوستوں کے قصور دوست ہنس کر معاف کرتے ہیں
حضرت جنید بغدادی رحمتہ اللہ علیہ تو ں کسے نے پچھیا کہ حضرت دوست نایاب ہوندے جا رہے نیں۔ حضرت جنید بغدادی رحمتہ اللہ علیہ نے جواب دتا تہانوں انج دے دوست دی تلاش اے جیہڑا تہاڈی خدمت و غم خواری کرے یا انج دا دوست چاہندے او جس دی تسیں خدمت و غم خواری کرو۔اسیں ویکھنے آں کہ اسیں اپنے دوست نوں اپنا غلام بنانا چاہنے آں اسیں سوچدے ای نہیں عمل توں وی ثابت کرنے آں کہ ساڈا جیہڑا دوست ہوئے اوہ کسے ہور دا دوست نہ ہوئے جنہاں نوں اسیں چنگے سمجھیے یا بھیڑا ایہناں نوں اوہ وی انج دا ای سمجھن، ساڈی ہر گل من دا ہوئے، حکم منے، جناب ایہہ دوست نہ ہویا تہاڈا غلام ہویا۔
ہر ورہے پوری دنیا وچ 30 جولائی نوں دوستی دا عالمی دن منایا جاندا اے جس دا مقصد دوستی دے رشتے دی اہمیت نوں اجاگر کرنا ، اینوں مضبوط بنانا اے، ایس دے منان دا باقاعدہ آغاز 1958 وچ پیراگوائے توں ہویا۔ اگرچے امریکہ تے کجھ دوجے ملکاں وچ ایہہ دن 1919 توں منایا جا رہیا اے۔ 27 اپریل 2011 نوں اقوام متحدہ دی جنرل اسمبلی نے دوستی دے عالمی دن نوں ہر ورہے 30 جولائی نوں منان دا فیصلہ کیتا۔ دوستی انسان دے عزیز ترین رشتیاں وچوں اک اے تے دنیا وچ اوہ انسان غریب اے جس دے کول اک وی مخلص دوست نہ ہوئے۔ ادب وچ سب توں زیادہ محبوبہ اُتے دوجے نمبر تے دوستی ای اوہ رشتہ اے جس اُتے سب توں زیادہ لکھیا گیا اے۔ ہن تے دوستی وی الیکٹرانک ہو گئی اے۔ ایس لئی پہلے جہی دوستاں وچ محبت کتھے رہی اے، ہن فرینڈز صرف فیس بک، انسٹا گرام، وٹس ایپ، ٹوئٹر اُتے ای لبھدے نیں، الیکٹرانک دوستی وچ وی ایہہ شکوے شکایت نیں کہ کسے دے کول لائیک و کمنٹ کرن دا ویلا نہیں ہوندا۔ایس لئی وی کہ سوشل میڈیا اُتے دوست بنانا تے کسے دوست نوں ان فرینڈ کرنا آسان اے۔
دوستی دے عالمی دے دے حوالے نال مختلف سماجی تنظیماں دے زیر اہتمام تقریباں منعقد کیتیاں جاندیاں نیں۔ ایس دن دی مناسبت نال لوک موبائل ، ایس ایم ایس تے سوشل میڈیا دے ذریعے اپنے دوستاں نوں نیک خواہشاں دے پیغام ارسال کردے نیں۔ ہن تے دوستی دے رشتے پیغامات ارسال کرن تیکر ای رہ گئے نیں۔ زیادہ توں زیادہ آپس وچ تحفیاں دا تبادلہ کیتا جاندا اے۔ کہیا جاندا اے کہ دوستی اللہ دا تحفہ اے، اینوں خود غرض لوکاں اُتے برباد مت کرو۔ پاکستان وچ وی ایہہ دن دھوم دھام نال منایا جاندا اے۔ ایس دن پرانے دوست اکٹھے ہوندے نیں، بہہ کے ماضی نوں یاد کردے نیں۔ اک دوجے نوں دوستی دے پیغام دتے جاندے نیں۔ کجھ دوست مل کے سیر دا پروگرام بناندے نیں۔
ایس دن دوست خوشی دا اظہار کردے ہوئے وکھائی دیندے نیں۔ سوچنا واں ایس دن نوں اسیں کنج مناواں گے، اک اک دوست دا چہرہ نظراں دے اگے لنگھایا جائے گا سب دوست مصروف ہو گئے نیں کس دے کول ویلا ہوئے گا ایس دن نوں بہہ کے لنگھے دن یاد کرن دا۔ میرے ہن تیکر بوہت سارے دوست رہے پر دوست کون رہیا؟ کون اے؟ ایس بارے سوچنا واں تے تنہائی نال گھبرا جانا واں ہن سب اپنے اپنے مفاد دے دوست نیں جس دے کم آندے رہو اوہ دوست اے، جس دے کم نہ آئو او فوراً کہہ دیندا اے، چنگی دوست اے، یعنی ہن تے مطلب دی دوستی اے۔ کم دی دوستی اے، مال دی دوستی اے، مفادات دی دوستی اے۔ شاید ساڈے توں وی اوہ ای غلطی ہوندی رہی جیہڑی فراز توں ہوئی سی کہ
تم تکلف کو بھی اخلاص سمجھتے ہو فراز
دوست ہوتا نہیں ہر ہاتھ ملانے والا
ایس توں علاوہ اک گل ہور وی شاید چنگے دوست ملے ہون ایہناں دی قدر نہ ہوئی ہوئے اک گل وچ اکثر سوچنا واں ایس گل نوں اک مثال نال سمجھو اک 1 اپنے دوست B نوں دھوکہ دیندا اے تے دوست B ہن اپنے دوست C نوں وی دھوکہ باز سمجھدا اے، ہوندا ایہہ اے کہ C نے تے دوست B نوں دوست ای دھوکہ دین لئی بنایا ہوندا اے ایس نوں جدوں موقع ملدا اے تے اوہ اپنی اصلیت وکھاندا اے ہن B دا اعتبار دوستی توں اٹھ جاندا اے پر ایس دی حیاتی وچ اک نواں یا پرانا دوست D وی ہوندا اے ایہہ مخلص ہوندا اے پر ہن B ایس دی قدر نہیں کردا ایس نوں اہمیت نہیں دیندا، ایس اُتے اعتبار نہیں کردا تے D مایوس ہو جاندا اے ہن جویں جویں B دے نال ہویا ایس دے نال ہوندا اے ایس طرح نفرت، بے اعتباری، دوست کشی دی زنجیر بن دی جاندی اے تے ودھدی جاندی اے۔ مینوں نہیں پتا کہ میں اپنی گل کتھوں تیکر دسن وچ کامیاب ہویا واں، چلو چھڈو ایس گل نوں ایس شعر نوں سنو جس دا مطلب اے دوست نوں دوست ہونا چہایدا اے ناصح تے ہور وی ہوندے نیں دوست تے انجام دی سوچے بناں ساتھ دین والا ہوندا اے۔ ہر ویلے نصیحت دی لٹھ لے کے پچھے پین والا نہیں۔
یہ کہاں کی دوستی ہے کہ بنے ہیں دوست ناصح
کوئی چارہ ساز ہوتا، کوئی غم گْسار ہوتا
حضرت ابو موسی اشعری توں روایت اے کہ نبی کریم ﷺنے چنگے دوست تے بھیڑے دوست دی مثال بیان کردے ہوئے فرمایا، چنگے دوست تے بھیڑے دوست دی مثال کستوری چکن والے تے بھٹی جھونکن والے دی مانند اے، کستوری چکن والا یا تے تہانوں ہدیہ وچ دے دیوے گا یا تسیں ایس توں خرید لوئو گے یا گھٹ توں گھٹ چنگی خوشبو تے پائو گے جد کہ بھٹی جھوکن والا تہاڈے کپڑیاں نوں ساڑ دیوے گا یا گھٹ توں گھٹ تسیں ایس توں بدبو پائو گے۔
حضرت ابوہریرہ دی حدیث وچ ایہناں ست بندیاں دا تذکرہ اے جنہاں نوں قیادت دے دن اللہ تعالیٰ اپنے عرش دا سایہ عطا فرمان گے جنہاں وچ دو بندے اوہ وی نیں جیہڑے فقط اللہ لئی محبت کردے نیں ایسے محبت اُتے جمع ہوندے نیں تے ایسے اُتے ای وکھرے ہوندے نیں، ایس حدیث توں ثابت ہوندا اے کہ اللہ دی خوشی لئی جے دوستی ہوئے تے اوہ پائیدار ہوندی اے، اللہ دی خوشی لئی ای کسے نال دوستی یا دشمنی کرنی چاہیدی اے ایہہ دوستی ای کامیاب تے پائیدار ہوندی اے ایس وچ ای دھوکہ نہیں ہوندا دوست دے کم آ کے احسان نہیں جتاندا، اوہ سمجھدا اے میں اللہ دی خوشی لئی ایس دے کم آیا واں ایسے طرح ذاتی مفادات دی سطح توں اٹھ کے جدوں دوستی کیتی جاندی اے تے ایس نال قیادت دے دن چہرے اُتے نور ہوئے گا انج دا نور جویں نور صادقین، صالحین، انبیاء دے چہریاں اُتے ہوئے گا۔ (مفہوم حدیث)