سورج دیاں پُجارناں

پھلوراعینی سٹیل

پُرانے زمانے وچ ماں دھی دوویں پنڈ وچ رہندیاں سن جو سورج دیاں پُجارناں سن۔ غریب ہون دے باوجود اوہ سورج دی پوجا نہ کھنجھاؤندیاں تے ہر چیز سورج ارپت کردیاں۔ ماں دھی اپنی اپنی اِک روٹی وی سورج لئی راکھویں رکھدیاں۔
اِک دن اجیہا ہویا کہ ماں باہر کم گئی ہوئی سی تے دھی نوں بھکھ لگ گئی تے اوس نے رات دی روٹی توں پہلاں ہی اپنی روٹی کھا لئی۔ اوس نے اجے روٹی کھادی ہی سی کہ اِک سادھو آ گیا جو روٹی دی منگ کر رہیا سی پر ماں دی اِک روٹی توں بغیر گھر وچ ہور کجھ نہیں سی۔ دھی نے اسے روٹی وچوں ادھی سادھو نوں سورج دے ناں تے دے دتی۔
جدوں ماں واپس آئی تاں بہت بھکھی سی پر جدوں اوس نے روٹی دیکھی تاں صرف ادھی ہی سی۔
’باقی ادھی روٹی کتھے گئی؟’ اوس نے پچھیا۔
’میں اپنا حصہ کھا لیا، کیوں جو مینوں بھکھ لگی ہوئی سی،’ دھی نے جواب دتا، ’جیوں ہی میں روٹی کھا چکی تاں اِک سادھو در تے آ کھلوتا جس نُوں میں تیری ادھی روٹی دے دتی۔‘
’کمال دی کہانی بنائی،’ ماں نے غصے وچ کہیا، ’دوسریاں دے سر تے دانی بننا بڑا سوکھا ہے۔ مینوں کیویں پتہ لگے کہ توں اپنی روٹی پہلاں کھا چکی سی؟ مینوں یقین ہے کہ توں اپنی روٹی بچاؤن لئی میری روٹی سادھو نوں دتی۔
دھی نے دسن دی کوشش کیتی کہ اوس نے سچی مچیں سادھو دے منگن آؤن توں پہلاں اپنی روٹی کھا لئی سی تے ایہہ وعدہ وی کیتا کہ اگلے دن اوہ اپنی روٹی ماں نوں دے دیوے گی۔ اوس نے سورج دے ناں تے سونہہ وی کھادی جس دے ناں تے اوس نے روٹی سادھو نوں دتی سی پر ماں دی صحت تے کوئی اثر نہیں ہویا۔ اوس نے دھی نوں گھروں باہر نکل جان دا حکم سناؤندیاں کہیا، میرے گھر وچ اوہناں پیٹوواں لئی کوئی تھاں نہیں جو سورج دیوتا دا کھانا وی ہڑپ جاندے ہن۔
دِھی بے گھری ہوئی باہر اجاڑاں جنگلاں وچ رلن لگی تے نال ہی اُچی اُچی روندی پھردی۔ جدوں اوس نے لماں سفر طے کر لیا تاں اوہ تھک کے اینی چور ہو گئی کہ اگانہہ قدم وی نہیں سی پٹ سکدی۔ جنگلی جانوراں توں بچن لئی تے آرام کرن لئی اوہ پپل تے جا چڑھی تے اوس دیاں ٹاہنیاں وچ بیٹھ کے آرام کرن لگی۔
کجھ سماں بیتیا تاں اِک سوہنا سنکھا راج کمار اِک ہرن دا پچھا کردا کردا ادھر آ نکلیا تے پپل دی سنگھنی چھاں دیکھ کے اوس دا من آرام کرن نوں کیتا، اوہ تھکاوٹ لاہن لئی پپل ہیٹھ لیٹ گیا۔ راج کمار اسمان ول مونہہ کری ستا پیا سی۔ جدوں دھی نے اوس دا سوہنا مکھ دیکھیا تے اوس دیاں اکھیاں وچوں سؤن دی جھڑی لگ گئی، نال ہی اوہ اس ول اِک ٹک دیکھ رہی سی۔ جدوں کوسے کوسے ہنجو راجکمار دے منہ تے پئے تاں اوس دی جاگ کھل گئی۔ ایہہ سوچ کے کہ برسات آ گئی ہے اوہ اٹھ کے اسمان ول تکن لگا کتے طوفان تاں نہیں آ رہیا پر دور نیڑے وی کتے بدل دکھائی نہ دتا۔ دوبارہ جدوں اوہ پہلے تھاں تے آیا تاں ہنجوواں دا پانی پہلاں نالوں وی تیز ڈگن لگا۔ اِک بوند راج کمار دے بلھ تے ڈگی جسدا سواد لونکا ہنجوواں دے پانی ورگا سی۔ اوس دا دھیان تے پپل ول پیا کہ کتے اوتھوں تاں لون دی برسات نہیں ہو رہی؟ پر اوہ کیہ ویکھدا ہے کہ اِک سنکھی مٹیار پپل تے بیٹھی رو رہی ہے۔
’اجنبی سُندری توں ایتھے کیویں تے کتھوں آئی ہیں؟’ اوس نے پچھیا مٹیار نے اکھاں وچ ہنجو بھری دسیا کہ اوہ بے گھر وار تے ماں وہنی ہے۔ راج کمار اوس دی سندرتا تے مٹھے بول سن کے اُس تے موہت ہو گیا۔ اوس نے اس ساہمنے ویاہ دا پرستاو پیش کیتا تے اپنے محلاں وچ چلن دا سدا دتا۔ مٹیار سورج دیوتا دا احسان من رہی سی جِس نے اوس دی قسمت کھول دتی سی۔
اوہ جس وی چیز دی اچھا کر سکدی سی ہن اوہ اوس دے کول سی۔ پر محل وچ جدوں ہور عورتاں اپنے گھر تے ماواں دیاں گلاں کردیاں تاں اوہ چپ وٹ جاندی کیوں جو اوہناں توں اوہ شرما جاندی سی۔

ہر کوئی سوچدا سی کہ اوہ کوئی مہان راج کماری ہووے گی کیوں جو اوہ بہت پیاری تے ٹھاٹھ باٹھ والی دکھائی دیندی سی پر منوں منی اوہ جاندی سی کہ اوہ اجیہی حیثیت دی مالک نہیں سی۔ اس لئی اوہ ہر روز سورج دیوتا نوں ارداس کردی کہ اوس دی ماں اس تک نہ پہنچے۔
پر اِک دن جدوں اوہ اپنے عالیشان محل وچ اکلی سی تاں اوس دی ماں آ حاضر ہوئی۔ پہلاں وانگ ہی اوس دے لیراں لمک رہیاں سن۔ ماں نے دھی دی امیر زندگی بارے سنیا سی جس لئی اوہ دھن دولت ونڈاؤن لئی اس پاس پہنچی سی۔
’تینوں ضرور ملو’ دھی نے بینتی کیتی، ’میں جنا تیرے کولوں لیا ہے اوس توںوی ودھ دیوانگی جیکر توں ہن چلی جاویں تے راج کمار ساہمنے مینوں شرمندہ نہ کروائیں۔‘
’اکرتگھن کڑیئے،’ ماں طوفان وانگ گڑھکی، ’توں بھل گئی ہیں کہ جو میں تیرے نال کیتا ہے اس کارن ہی تینوں ایہہ سبھ کجھ ملیا ہے؟ جے تینوں گھروں باہر نہ کڈھدی تاں تینوں اینا چند ورگا سوہنا ور کتھوں ملدا؟’
’پھر میں بھکھی مر جاندی۔‘ دِھی رون لگی، ’اتے ہن توں مینوں دوبارہ تباہ کرن لئی آئی ہیں۔ او سورج دیو میری رکھیا کر۔‘
اس ویلے راج کمار دروازے تے دکھائی دتا جس نوں ویکھ کے وچاری دھی شرم نال پانی پانی ہو گئی تے شش و پنج وچ پے گئی۔ جدوں اوہ ادھر پرتی جِدھر اوس دی ماں بیٹھی سی تاں اوہ کیہ دیکھدی ہے کہ اتھے اِک سونے دی چونکی پئی سی جس ورگی سوہنی چونکی پہلاں کسے نے نہیں سی دیکھی۔
’میری راج کماری،’ راج کمار نے حیرانی نال پچھیا، ’ایہہ سونے دی چونکی کتھوں آئی ہے؟’
’میری ماں دے گھروں،’ دھی نے جواب دتا۔ اوہ سورج دیو دی دلوں اہسانمند سی جِس نے اوس نوں شرمسار ہون توں بچا لیا سی۔
’اوہ! جے اجہیاں حیران کرن والیاں چیزاں تیری ماں دے گھر دیکھن نوں ملنگیاں،’ راج کمار نے خوش ہندیاں کہیا، ’تاں مینوں اتھے ضرور جانا چاہیدا ہے۔ کل ہی اسیں اتھوں ترانگے تے توں مینوں اوہ سارا کجھ دکھاویں گی جو تیری ماں دے گھر وچ ہے۔‘
دھی نے اِک توں بعد اِک کئی بہانے بنائے پر کوئی فائدہ نہیں ہویا۔ راج کمار دی شاہی چونکی دیکھ کے ہور سبھ کجھ دیکھن دی اچھا ہور تیبر ہو گئی سی۔ اوہ اس توں وانجھیاں نہیں سی رہنا چاہندا۔
دھی نے اِک وار فیر مایومی وچ سورج دیو نوں دھیایا، ’او کیرتیمان سورج دیو، میری سہائتا کر، میری لاج رکھ۔‘اوس نوں کوئی جواب نہ ملیا اس لئی اگلے دن اوس نوں بھاری من نال راج کمار نوں ماں دا گھر دکھاؤن لئی سفر تے جانا پیا۔ پالکی وچ لاڑی بنی بیٹھی دھی دا دل ہر قدم تے بیٹھ رہیا سی۔ اوس دے آلے دوالے پیدل تے گھوڑ سواراں دا قافلہ شاہی شانو شوکت نال جا رہیا سی۔
جدوں اوہ اوتھے پہنچے جتھے لاڑی دی ماں دی جھونپڑی ہندی سی تاں اوہ کیہ دیکھدی ہے کہ اتھے دوروں چمکاں ماردا سونے دا محل دکھائی دے رہیا سی جو سورج وانگ دکھ دے رہیا سی۔ اندر باہر سونا ہی سونا دکھائی دے رہیا سی—سنہری نوکر ایت سنہری ہی ماں۔سورج محل وچ اوہ تن دن رہے تے قیمتی وستاں نہاردے رہے تے اوہناں دی صفت کردے رہے۔ تیجا دن پورا ہون تے راج کمار نے گھر ول منہ کیتا۔ اوس نوں اپنی پتنی تے پہلاں نالوں وی زیادہ موہ آ رہیا سی۔ پر جدوں اوہ اس تھاں پہنچے جتھوں اوہناں نوں پہلی وار سونے دا چمکیلا محل دکھائی دتا سی تاں اوہناں نے اسرچج جنک محل دی آخری جھلک دیکھن لئی پچھانہ ول مُونہہ موڑیا۔ پر اتھے تاں ٹٹی پھٹی جھونپڑی توں علاوہ کجھ وی نہیں سی۔
راج کمار غصے نال لاڑی ول مڑیا تے کہن لگا، ’او کتیئے توں مینوں اپنے تررسکارپورن جادو نال دھوکھا دتا ہے۔ ہنے من کہ توں اجیہا دھوکھا دتا ہے، نہیں تاں میں تینوں موت دے گھاٹ اتارانگا۔‘
دھی ہتھ جوڑ کے راج کمار دے پیریں پے گئی تے کہن لگی، ’میرے مہربان راج کمار، میں کجھ نہیں کیتا۔ میں تاں اِک غریب بے گھر کڑی ہاں۔ ایہہ سبھ کجھ تاں سورج دیو نے کیتا ہے۔ پھر اوس نے وغیرہ توں لے کے انت تک ساری وارتا راج کمار نوں کہہ سنائی۔ راج کمار دی پوری تسلی ہو گئی تے اس دن توں بعد اوہ آپ وی سورج دیو دا پجاری بن گیا۔٭٭