ساری بانہہ نگلن والی

علی انور احمد

شام ہوون توں ایویں تھوڑا کو چِر پہلوں مستری (راج گیرمعمار)نے چھٹی کیتی۔ مستری نے مِتھے ہوئے ٹایم توں ادھا پونا گھنٹا ودھ کم کیتا سی۔مستری اینے چنگے کوئی نہیں نیں۔ اوہناں دا کم ول گھٹ تے گھڑی ول دھیان زیاد اہوندا اے۔ پنج دس منٹ پہلوں ای اپنی تیسی کانڈی کنجن لگ پیندے نیں۔ ایتھے وادھو ٹایم لاوندی وجھا ایہ سی کہ اوس مستری دا مکان بنوان والے بندے نال یارانہ سی۔ بیل پنے پاروں اوہنے خد وی دھس کے کم کیتا سی تے دوہاں مزدوراں نوں وی ساہ نہیں سی لین دتا۔ وچوں نماز وی پڑھن گیا سی تاں صرف نماز ای پڑھی سی۔ ساہ لین لئی وادھو دیاں تسبیاں نہیں کڈھیاں ساہو۔
مکان بنواون والا بھائی اپنی ڈیوٹی چلا گیا سی۔ پِچھوں اوہدی بڈھی ماں جِنے جوگی سی اِٹ روڑا پھڑاندی رہی۔ کدے ایدھر بھج کدے اودھر بھج۔ اوہدی چنگی بھلی ہِٹکی چکیجی رہی۔ کسے حد تائیں اوہنے مزدوراں نال ساواں کم کیتا سی۔ پِنڈاں وچ مکان اسارنویلے گھر دے سارے جی انج ای ہتھ بھڑتی پواندے نیں۔
شام ویلے بڈھڑی نال دے گھر گئی۔ گوانڈھیاں نے پکاغسل خانا بنایا ہویا سی۔ چھت بھاویں حالے نہیں سی پائی فیر وی نہاون دھوون دا چنگا بندوبست سی۔ کم سو کم پرانے ویلے منجی کھلھار کے نہاون نالوں تاں کدھرے ودھیا انتظام سی۔
“تھک کے چور ہو گئی آں۔ ہن بڈھے وارے اوہ پہلے والی گل تاں نہیں ناں رہی بڈھڑی نے گوانڈھیاں نوں سنایا۔
دس پتر تے تیرھاں پوترے فیر وی بابا گھا کھوتری گوانڈھی چوبھ لائی یاں شاید ہمدردی وکھائی۔
کیہ کراں بھراوا روٹی جو کھانی ہوئیمائی نے ولدا دتا۔ فیر اوہنے ہکا جہیا بھریا تے دبارا آکھن لگے وگ بلدا جویں سائیں دی رضا۔
“کوناے تیرا سائیں جہڑا تیتھوں بلد وانگوں کم لیندا اے؟”اوہو میری نونہہ ہور کون؟
“نونہ تیری کون ہوندی اے تیرے اتے حکم چلاون والی تیتھوں کم کراون والی گوانڈھی پتا نہیں کیوں سوال جواب کرنلگ پیا سی۔
“نہ بھراواہنتاں گھر وچ نونہ ای نونہ اے۔ اوہ ای مالک اوہ ای سین۔ میر ا تاں ہن اوہو حال ایسائیں دا راج تے لوک متھاجپترا دا راج تے میں آپ متھاج۔
“اے تاں ہن ہو سکدا اے گوانڈھی بحث کردا تے ایویں پانی وچ مدھانی پائی رکھدا پر روٹیاں پکاندی اوہدی بیوی نے اوہنوں گھوری پائی تے اوہ اوتھے ای چھہ مار گیا۔ گوانڈھن سالن پکا لیا سی تے ہنروٹیاں تھپدی پئی سی۔ اوہدے تِن بالاِک دھی تے دومنڈے نالوں نال روٹیاں کھاندے پئے سن۔ ایدھر روٹی توے توں اتری اودھربالاں دی ماسی دا پتر وی اوہناں گھر آیا ہویا سی۔ چنگی بھلی موٹی ٹھلھی روٹی اوہناں نوں برکی برکی آوندی۔
پِنڈ دا اِک بڈھا بندا ایویںبِنا وجھا ای بغیر کسے کم دے اوہناں گھر بیٹھا ایدھر اودھر دیاں یکڑاں ماردا پیا سی۔گھر دا مالک بھاویں چِٹی ننگی بے رخی دا وکھالا پیا کردا سی پر بڈھا پروا نہیں سی کردا پیا۔”چودھری حقا تیرا تاں ککڑ پیا بھندا اے بڈھے نے حقے دا لما سارا کش لے کے خشامدی انداز وچ آکھیا۔ گھر دے مالک دے بلھاں اتے زبردستی دی بے معلومی جہی مسکان آئی۔
“نی کڑیے! کھرے وچ پانی ہیگا اے؟؟بڈھی مائی نے پچھیا۔
“ہاں ہیگا اے کیہ کرنا ای؟
“ویکھدی نہیں پئی ایںنہاونا اے ہور کیہ کرنا اے؟”ماسی پانی تاں وادھو سی پر ایہ بالاں مینوں نک تے کیتا ہویا اے۔ میں ساری دیہاڑی پانی بھرن تے رہنی آں تے ایہ گواونتے رہندے نیں۔ اتوں بتی داماں پیو کوئی نہیں۔ گھنٹے دو لئی آوندی ایفیر ایہو جہی ٹبھی ماردی ایسارا دن مونہ چک کے اڈیکی دا اے۔ کھرے وچ ویکھ لیمیرا خیال اے تیرے نہاونجوگا تاں ضرور ہووے گا۔
“دِھیے میں کہڑے گھنٹے لاونے نیں نہاون تے بس ایویں پِنڈا ای بھیونا اے۔ نہاوندا بس ناں ای کرنا اے۔

گوانڈھن ولوں کوئی جواب نہ آیا۔ اوہ چپ کر کے روٹیاں پکاون لگ پئی۔
مائی نے چھیتی چھیتی چنگے مندے دو چار لوٹے پانی دے پِنڈے تے واہے نچڑدے لیڑیاں نال باہر آ کھلوتی۔
“نہاوی لیا ای؟روٹیاں پکاندی زنانی نے بس ایویں ای پچھیا۔
“تے ہور کیہ؟مائی جواب دتا تے ایویں ماڑا جہیا ہسی۔ “اینی چھیتی؟
“اسیں نہیں تہاڈے وانگوں گھنٹا گھنٹا نہاونتے لاندے۔
“اینے چِر وچ تاں میل وی نہیں اگلی ہونی۔
“نہیں میں صابنوی ملیا اے۔
“اچھا دِسدا تاں نہیں پیاتیرے ہتھ وچ صابن۔
“لے میں کوئی اپنے گھروں تھوڑا لیائی ساں۔ اوہ تاں اوتھے کھرے وچ تہاڈی صابندی مِکر پئی ہوئی سی۔ اوہدے نال ای بتا سار لیا اے۔
گوانڈھن چپ کر گئی تے روٹیاں پکاوندے آہرے لگی رہی۔
مائی کجھ چر چپ رہی۔فیر جھکدیاں ہویاں پچھنلگیاج پکایا کیہ جے؟
“آلو مولیاں۔
“بھوراکو سالنہیگا جے؟
“ہیگا ایوادھو اے۔
“تھوڑا کو دیویں فیر۔
“روٹی وی کھا لے۔
“کوئی وادھو روٹی ہووے گی؟
“کیوں نہیں ہووے گیضرو ر ہووے گی۔ اسیں لوکاں وانگوں گِنکے روٹیاں نہیں پکاندے۔
“آہائے نیاسیں روٹیاں گِنکے تاں نہیں پکاندے۔
“میں تہاڈا ناں تاں نہیں لیا۔
“چنگا فیر دے دے اِک روٹی۔
“اِک کیوںتوں دو کھا۔ دو وی کیوںتوں جِنیاں کھانیاں نیں کھا۔ رج کے کھا۔
“چل دو ای دے دے۔آکھدی مائی اوس منجی اتے داوناں والے پاسے بیٹھنلگی جہڑی منجی اتے دوویں منڈے بیٹھے ہوئے سن۔ مائی نوں بہندی ویکھ کے دوویں منڈے تربھک کے اٹھے۔
“وے سیٹرو ہنمیں سر وچ گھیو نہیں جھسواندی۔ ہنتاں میں تیل لانی آںمائی شرمندا جہی ہو کے بولی۔
منڈے کھلھ کے ہسے۔ روٹیاں پکاندی اوہناں دی ماں وی بلھاں وچ مسکائی۔
“ماسی ہندیسی گھیو لبھدا کتھے اے۔منڈیاں دے پیو اوہناں دی گل وچ اپنا سِیر پایا۔سارا پِنڈ ددھ تاں ویچ دیندا اے دودھی نوں۔جہڑے اِک دو گھر ددھ رِڑکدے نیں۔ اوہناں دی کسے نال بوتھی ای نہیں رلدی۔ اوہ منگیاں لسی دا گھٹ نہیں دیندے۔ مکھنی کسے سور دا مچا دینی اے۔
“آکھد اتاں توں ٹھیک ایں پر فیر وی بھاویں ماہنگی سہیپیسے ہتھ وچ ہوونتاں سر نوں لاونجوگی مکھنی مل لبھ ای جاندی اے۔ پر ایہ نواں پوچ دیسی گھیو دی بکشو (خشبو) نوں بو آکھ کے نک مونہ وٹدا اے۔ ایہناں دے ڈر توں میں ہندیسی گھیو سر وچ نہیں لاندی۔ حالاں ساریاں نوں پتا اے جہڑی گل مکھنی یاں فیر دیسی گھیو دی اے اوہ سرہیوں دے تیل دی کتھوں۔
چلھے اگے بیٹھی توے اتے روٹیاں پکاندی زنانی نے چنگیر وچ دو روٹیاں رکھ کے آلو مولیاں دی سکی بھاجی اتلی روٹی دے اتے ای دھر دتی۔
مائی نے دو چار برکیاں ای لئیاں ہوونگِیاں کہ برکی اوہدے سکے سنگھ وچ پھسنلگ پئی۔
“نی گھٹ کو لسی دیویں نی رجو۔
“لسی کوئی نہیں ہیگی ماسی۔
“میں پکی لسی دی گل نہیں پئی کردی۔ اوہ تاں ہنشام ویلے مک ای گئی ہووے گی۔ جے ہوئی وی تاں کھٹی بٹیٹ ہووے گی۔
“اسیں کچی لسی کدوں بنانے آں۔ اینا وادھو ددھ ای نہیں ہوندا۔
“مینوں تاں تھوڑی جہی ضرور دے۔
“تیری مجھ ملے نہ ملیمینوں تاں دو تھنچو دیگوانڈھننے ہولی دینی آکھیا۔ فیر اچی بول کے آکھنلگی:
“کچی لسی کوئی نہیں بنائی ماسی۔ ٹھنڈا پانی ہیگا اے فریج دا۔ اسیں آپ روٹیاں نال پانی ای پیتا اے۔
“میں فریج دا ٹھنڈا پانی پی کے کھلچوں کھلچوں کردیاں گوڈیاں وچ وا کروانی اے۔ ایڈی کنجوسنی نہ بن۔ گل جانیے آپاں گوانڈھی آں۔ گوانڈھیاں دا تاں بڑا حق ہوندا اے۔ اوتھوں لپ کو ددھچل لپ نہ سہیچلی کو ددھ دی ای کچی لسی بنا دے۔ راند تے لسی دا کیہ ایبھاویں جنی مرضی ودھا لئیے۔ اڑیے لسی توں بغیر ایہ روٹی میرے سنگھوں کوئی نہیں لنگھنیبڈھڑ دی نظر ڈوہنی وچ پئے ددھ اتے منو گڈی ہوئی سی۔٭٭