اپنی ناکامیاں توں توجہ ہٹان لئی اسرائیلی حکومت دی سفاکی قبلہ اول مسلماناں دے خون نال رنگ دِتا گیا

دوران نماز لوکاں اُتے وحشیانہ فائرنگ، بدترین، قابل مذمت فعل تے
انسانی حقوق دی سنگین خلاف ورزیاں اُتے عالمی برادری توں نوٹس لین دا مطالبہ

ابو محمدحارث شاہ

مسلماناں دا قبلہ او ل اک وار فیر خون آلود کر دتا گیا۔ اک وار فیر بے گناہ مسلماناں دے خون نال بیت المقدس دا فرش رنگین ہو گیا۔ مسجد وچ نماز دے اوقات وچ بیٹھے اپنے رب دے ناں دی مالا جپن والے پرامن مسلماناں اُتے گولیاں دی بوچھاڑ کر دتی گئی۔ اسرائیلی حکومت اپنی سیاسی ناکامیاں دا بدلہ وی معصوم فلسطیناں توں لین لگی۔
تفصیل دے نال مقبوضہ بیت المقدس وچ واقع مسلماناں دے قبلہ اول، مسجد اقصیٰ وچ اسرائیلی پولیس جُتیاں سنے داخل ہو گئی جس دے بعد فلسطینیاں تے اسرائیلی پولیس دے وچکار جھڑپاں چلدیاں رہیاں۔ مغربی کنارے وچ اسرائیلی فورسز دی ظالمانہ کاروائی وچ دو فلسطینی شہید تے اک شدید زخمی ہو گیا جد کہ مقبوضہ بیت المقدس وچ اسرائیلی فورسز تے فلسطینیاں دے وچکار جھڑپاں وچ کئی نوجوان زخمی ہو گئے۔ نہتے فلسطینی اپنے دفاع وچ اسرائیلی پولیس اُتے پتھرائو تے بوتلاں سٹ دے رہے۔ فلسطینی ذرائع دے مطابق مقبوضہ بیت المقدس وچ اسرائیلی پولیس نے فلسطینیاں اُتے آنسو گیس دی شیلنگ کیتی تے ربڑ دے گولے فائر کیتے۔ غیر ملکی خبر رساں ادارے دے مطابق مقبوضہ بیت المقدس تے مقبوضہ مغربی پٹی وچ کشیدگی اک ہفتے توں جاری اے۔
مقبوضہ بیت المقدس دے مشرقی حصے وچ فلسطینیاں دے گھر خالی کران دا جیہڑا سلسلہ جاری اے ایس اُتے ہنگامے شروع ہوئے، ایس دوران صیہونی فورسز نے 9 فلسطینیاں نوں گرفتار وی کر لیا۔ مغربی ملکاں، جرمنی، فرانس، اٹلی تے برطانیہ ایس غیر قانونی یہودی آباکاری نوں روکن دا کئی وار مطالبہ کر چکے نیں۔ اسرائیلی مقبوضہ علاقے وچ ماہ رمضان دے آغاز توں تقریباً روزانہ ای احتجاج کرن والے فلسطینیاں تے اسرائیلی پویس دے وچکار جھڑپاں ہوندیاں آ رہیاں نیں۔ گوانڈھی ملک اردن نے وی اسرائیل نوں متنبہ کیتا اے کہ مزید اشتعال انگیز، اقدامات توں گریز کیتا جائے۔ جمعۃ الوداع دے دن نماز وچ 70 ہزار بندیاں نے شرکت کیتی۔ ایہہ گل اسلامی نگراں ادارے نے دسی اے جیہڑا اوس مقام اُتے نگرانی دے فرائض انجام دیندا اے۔ بعد ازاں، ہزاراں بندیاں نے احتجاجی مظاہرہ کیتا، ایس دوران حماس دے سبز پرچم لہرا دتے گئے تے پرامن طور اُتے منتشر ہون توں پہلاں حماس دی حمایت وچ نعرے بازی کیتی گئی۔ ایس توں پہلاں پچھلے دناں وی اسرائیلی فوج دی بھاری نفری نے مسجد اقصیٰ وچ وڑ کے مقدس مقام دی بے حرمتی کرن دے نال اوتھے نماز دی ادائیگی لئی روزے داراں نوں بدترین تشدد دا نشانہ بنایا سی۔ ایس موقعے اُتے قابض فوج نے باب العامود دے مقام توں چھ فلسطینیاں نوں حراست وچ لے لیا سی۔ قابض فوج نے مسجد اقصیٰ وچ وڑ کے لائوڈ اسپیکراں دیاں تاراں کٹ دتیاں تے اذان اُتے وی پابندی لا دتی گئی۔ مسجد اقصیٰ اُتے وحشیانہ حملیاں تے اسلام مخالف نعرے بازی دا صیہونی آبادکاراں ولوں کئی دن توں ایہہ سلسلہ جاری اے۔ جس اُتے فلسطینی عوامی، مذہبی تے قومی حلقیاں ولوں مسجد اقصیٰ وچ اسرائیلی فوج دی کاروائی نوں وحشیانہ فعل قرار دیندے ہوئے ایس دی شدید مذمت کیتی گئی اے۔ اردن نے وی مسجد اقصیٰ وچ اسرائیلی فوج دی مداخلت تے نمازیاں نوں تشدد دا نشانہ بنان دی شدید مذمت کردے ہوئے صیہونی ریاست نوں کڑی تنقید دا نشانہ بنایا اے۔ بیت المقدس نوں یہودی بنان دے صیہونی حکومت دے عمل دے تحت مسجد اقصیٰ اُتے حملے ہو رہے نیں تے ایس مقدس مقام دے اسلامی ڈھانچے نوں تبدیل کرن دی کوشش دے نال ای القدس دے باشندیاں نوں گھر بار تے ایس مقدس مقام نوں چھڈن اُتے مجبور کرن دی کوشش دا حصہ اے۔
صیہونیاں ولوں آئے دن مسجد اقصیٰ اُتے حملے کیتے جا رہے نیں ج کہ انسانی حقوق دی تنظیماں ایہناں اقدامات دے باوجود چپ رہیاں۔ مسجد اقصیٰ دے خلاف جاری توہین اُتے مختلف فلسطینی گروپاں دے وسیع پیمانے اُتے احتجاج دے باوجود، عالم اسلام دے اکثر ملکاں تے دنیا دے منہ اُتے مہر سکوت ثبت اے۔ اک جانور دے مرن اُتے مگر مچھ دے اتھرو بہان والے عالمی ادارے فلسطین وچ جاری مظالم اُتے چپ نیں۔ یاد رہوے کہ مسجد اقصیٰ دے خلاف اسرائیلی کوششاں دا آغاز 7 جون 1967 توں ہویا جس دا سلسلہ اج تیکر جاری اے۔ 7 جون 1967 مسجد اقصیٰ دے باب مغاریہ اُتے حملہ کیتا تے ایس دی چابیاں نوں زبردستی اوس ویلے اپنے قبضے وچ لے لیا گیا جدوں اسرائیلی فوج نے شہر اُتے قبضہ کر کے اردنیاں نوں اوتھوں باہر کڈیا سی۔ 9 جون 1967 اسرائیلی افسراں نے مسجد اقصیٰ وچ نماز جمعہ ادا کرن اُتے پابندی لا دتی۔ 21 جون 1969 ڈینس مائیکل روہان نامی اک آسٹریلوی سیاح دا روپ دھارے دہشت گرد نے مسجد نوں اگ لا دتی جس نال ایس دی شاندار محراب خاکسترد ہو گئی جد کہ سلطان صلاح الدین ایوبی دا نصب کیتا ہویا منبر وی نذر آتش کر دتا گیا۔ پوری دنیا وچ ایس دی مذمت کیتی گئی۔ 16 نومبر 1969حرم شریف دے جنوب مغربی جانب موجود گوشہ فخریہ نوں اپنے قبضے وچ لے لیا ۔ 14 اگست 1970 دی جیرشن سلمان گروپ نے جیہڑے کہن لئی ہیکل سلیمانی دی تعمیر نو دا فیصلہ کیتے ہوئے سی، زبردستی حرم وچ داخل ہو گیا پر مسلماناں دے سخت رد عمل دی وجہ نال پچھے ہٹن اُتے مجبور ہو گیا البتہ ایس گھمسان وچ کئی نمازی اسرائیلی فوج دی فائرنگ نال زخمی ہوئے۔ 2008 تے 2009 وچ اسرائیل نے حماس دے خلاف بڑی سخت لڑائی چھیڑی جس وچ 22 دن تیکر خوب بربریت دا مظاہرہ کیتا۔ الغرض اسرائیل دا ٹارگٹ مسجد الاقصیٰ نوں مکمل طور اُتے اپنے قبضے وچ کرنا، گنبد صحرہ نوں ڈھا کے ایس دی تھاں ہیکل سلیمانی تعمیر کرنا تے اسرائیلی شدت پسنداں نوں اوتھے آباد کرنا اے پر اوہ اپنے مذموم مقصد وچ کدی کامیاب نہ ہوئے گا۔
بیت المقدس اُتے اسرائیلی حملے دا سیاسی پس منظر
اسرائیل دنیا دا اک متنازع ملک اے۔ فلسطین تے عرب دنیا دے نال مخصوص تعلقات دی وجہ نال ہر ویلے عالمی میڈیا دی خبراں وچ رہندا اے۔ اسرائیل وچ جے کوئی سیاسی بحران آندا اے تے پوری دنیا خاص طور تے مشرق وسطیٰ دے ملک ایس وچ خصوصی دلچسپی لیندے نیں کیوں جے ایس سیاسی اتار چڑھائو دا براہ راست اثر مسلم ملکاں اُتے ہوندا اے ہن شنید ایہہ وے کہ اسرائیلی وزیراعظم نیتن یاہو دی قیادت والی لیکود پارٹی نوں ہن اپوزیشن دا کردار ادا کرنا پئے سکدا اے۔ پچھلے بارہ ورھیاں وچ انج پہلی وار ہوئے گا۔ اسرائیلی وزیراعظم نیتن یاہو مقررہ ویلے تیکر اک نویں اتحادی حکومت تشکیل دین وچ ناکام ہو گئے۔ ایس سیاسی ناکامی نوں لُکان تے خفت مٹان لئی اسرائیل نے بیت المقدس اُتے چڑھائی کر دتی۔چونکہ موجودہ انتظامیہ لئی مقررہ ویلا لنگھ چکیا اے ایس لئی صدر رددین ، یولین ہن حکومت دی تشکیل دا کم اسرائیلی پارلیمان دے کسے دوجے رکن نوں دے سکدے نیں۔ مخلوط حکومت بنان دی ذمہ داری کنہوں دتی جائے؟
صدر ریولین ہن یش لیتید پارٹی دے رہنما یا ئر لیپد نوں حکومت سازی دا موقع دے سکدے نیں۔ سابق نیوز اینکر لیپد نوں نیتن یاہو دا سخت مخالف سمجھیا جاندا اے۔ ذرائع دے مطابق صدر ریولن ہن کسے ہور رکن پارلیمان نوں نویں حکومت دی تشکیل لئی 28 دن دا ویلا دے سکدے نیں۔
ایہہ توقع کیتی جا رہی اے کہ اوہ ہائر لاپڈ ہون گے جنہاں دی یش اتپد جماعت پچھلے انتخابات وچ نیتن یاہو دے دائیں بازو دے لیکوڈ دے مقابلے وچ دوجے نمبر اُتے رہی سی۔ ایہناں نوںفریقین نوں اکٹھا کرن لئی ایہناں دے وچکار وسیع نظریاتی اختلافات دور کرن دا یقینی طور اُتے اک وڈے چیلنج دا ساہمنا کرنا پئے گا۔ جے صدر ولوں نامزد کیتے گئے رکن پارلیمان وی حکومت بنان وچ ناکام ثابت ہوندے نیں تے اوہ امیدوار منتخب کرن دی ذمہ داری پارلیمان نوں دے سکدے نیں۔ جے ایتھے وی ناکامی ہوندی اے تے اسرائیل اک ہور عام انتخابات وچ جا سکدا اے۔
ایہہ وے اوہ سیاسی صورت حال جس وچ نیتن یاہو دی بدعنوانی دے سلسلے وچ جاری مقدمے دی سماعت پاروں اسرائیل وچ سیاسی بحران ساہمنے آیا اے۔ اسرائیل دی تاریخ وچ سب توں زیادہ عرصہ اقتدار وچ رہن دا ریکارڈ قائم کرن والے بنیامین نیتن یاہو ایس صورت حال نوں قبول کرن لئی تیار نہیں۔ بنیامین نیتن یاہو 1949 وچ تل ابیب وچ پیدا ہوئے۔ 1963 وچ ایہناں دا خاندان امریکہ منتقل ہو گیا جتھے نیتن یاہو دے والد سماجی کارکن بینزیون نوں امریکہ وچ ٹیچر دی نوکری مل گئی سی۔ اٹھارہ ورہے دی عمر وچ نیتن یاہو اسرائیل واپس آئے تے ایس دوران اوہ پنج ورہے تیکر فوج دا حصہ رہے۔ اوہناں نے سایریٹ متکل ، نامی مقبول کمانڈو یونٹ وچ بطور کپتان ذمہ داری نبھائی تے 1968 وچ بیروت ایئر پورٹ اُتے کیتے گئے حملے وچ وی حصہ لیا تے اوہ 1973 دی مشرق وسطیٰ جنگ دا وی حصہ سن۔ فوج وچ ذمہ داری نبھان توں بعد اوہ واپس امریکہ چلے گئے۔ 1976 وچ نیتن ہایو دے بھرا جوناتھن یوگانڈا دے شہر انتیبے وچ اک ہائی جیک ہون والے طیارے توں یرغمالیاں نوں بچان لئی ریسکیو اپریشن وچ ہلاک ہو گئے۔ نیتن یاہو نے اپنے بھرا دے ناں اُتے اک انسداد دہشت گردی انسٹیٹیوٹ دی بنیاد رکھی تے 1982 وچ اوہ امریکہ لئی اسرائیل دے ڈپٹی چیف آف مشن تعینات ہو گئے ۔ ویکھدے ای ویکھدے نیتن یاہو نوں عوامی طور اُتے لانچ کر دتا گیا۔ اسرائیل دی وکالت تے ودھ چڑھ کے حمایت کرن اُتے نیتن یاہو نوں 1984 وچ اقوام متحدہ وچ اسرائیل دا مستقل نمائندہ مقرر کر دتا گیا سی۔
اسرائیل وزیراعظم دے سیاسی سفر اُتے اک نظر
بنیامین نیتن یاہو نے اسرائیل دے وزیراعظم دی حیثیت نال 15 ورہے دے دور اقتدار دے دوران فلسطینی مسلماناں اُتے عرصہ حیات تنگ کیتے رکھیا اوہناں نے دو انج دی انفرادی خصوصیات حاصل کیتیاں جیہڑی قبل ازیں کسے اسرائیلی سیاست دان نوں حاصل نہ ہو سکیاں۔ اک تے اوہ ملک دے سب توں زیادہ عرصے تیکر برقرار رہن والے سربراہ بنے تے دوجا اوہ انج دے پہلے وزیراعظم وی بنے جنہاں نے بطور وزیراعظم دے دوران فوجداری دے مقدمیاں دا سامنا کیتا تے اپنے اُتے لگن والے الزامات دا دفاع کیتا ایہناں دے حامی ایہناں نوں کئی الیکشناں وچ کامیابی دے باعث، کنگ بی بی، تے جادوگر، دے القابات نال نوازدے رہے نیں۔ ایس ویلے سیاسی بحران ایس لئی اے کہ اوہ سیاست وچ اپنی بقا دی جنگ لڑ رہے نیں۔
نیتن یاہو دی کامیابی دا راز
مشرق وسطیٰ دی سیاست اُتے نگاہ رکھن والے مبصرین دے مطابق ماضی دے الیکشناں وچ ایہناں دی فتح دی پہلی وجہ ایہہ وے کہ اسرائیل نوں مشرق وسطیٰ دی بقول ایہناں دے، خطرناک فورسز توں محفوظ رکھ سکدے نیں تے دوجی وجہ ایہہ وے کہ اوہناں نے فلسطینیاں دے خلاف سخت بلکہ ظالمانہ پالیسی اپنائی رکھی تے امن دی کسے وی بحث وچ سکیورٹی خدشات جہے مسئلے نوں سرفہرست استعمال کردے رہے۔ اوہ اسرائیل دی بقا نوں ایران توں لاحق خطرے دے حوالے نال وی بارہا خبردار کر چکے نیں۔ ایہناں دے ایہہ اقدامات ایہناں نوں اسرائیلی عوام وچ مقبول رکھن دا سب توں وڈا سہارا ثابت ہوئے نیں۔
اقتدار تیکر دا سفر
1988 وچ لیکوڈ جماعت دی اک نشست اُتے کامیاب ہون توں بعد ایہناں نوں ڈپٹی وزیر خارجہ تعینات کر دتا گیا۔ ایس دے بعد اوہ جماعت دے سربراہ بن گئے تے فیر سنہ 1996 وچ اوہ اسرائیل دے پہلے براہ راست منتخب ہون والے وزیراعظم بنے ۔ یتزاک رابن دے قتل دے بعد قبل از وقت انتخابات کروائے جاندے پر نتن یاہو اسرائیل دے سب توں کم عمر رہنما سن تے اوہ پہلے انج دے وزیراعظم سن جیہڑے ریاست دے 1948 وچ وجود وچ آن توں بعد پیدا ہوئے۔ 1993 وچ اوسلو وچ اسرائیل تے فلسطینیاں دے وچکار ہون والے امن معاہدیاں دے شدید مخالف نیتن یاہو نے اقتدار وچ آن توں بعد ہیئرون دا 80 فیصد حصہ فلسطینی اتھارٹی دے کنٹرول وچ دے دتا۔ ایس فیصلے اُتے ایہناں نوں ملک دے دائیں بازو دے بندیاں ولوں سخت تنقید دا ساہمنا کرنا پیا سی۔ 1999 وچ ایہناں نوں اوس ویلے اقتدار توں ہتھ دھونا پیا جدوں اوہناں نے مقررہ ویلے توں 17 مہینے پہلاں الیکشن کروان دا فیصلہ کیتا۔
مسلسل 15 سال اسرائیل اُتے حکومت کردے ہوئے نیتن یاہو نے کئی لحاظ نال امریکہ دے نال گٹھ جوڑ جہے تعلقات استوار کیتے۔ اسرائیل اُتے حکومت کردے وئے نیتن یاہو نے کئی اہم اقدامات کیتے۔ اک پاسے تے امریکی انتظامیہ خاص طور تے ٹرمپ دے دور حکومت وچ ایہناں دا امریکہ دے نال گٹھ جوڑ عروج اُتے رہیا۔ فلسطیناں اُتے مظالم دا سلسلہ ایہناں دا منظم قتل عام وی بلا روک ٹوک جاری رہیا ۔ امریکہ دی آشیر باد پاروں ہر عالمی فورم اُتے ایس دی پشت پناہی حاصل رہی تے اوہ اپنے ملک دے عوام وچ مقبول عام رہے۔نیتن یاہو گزشتہ اک سال وچ تن غیر نتیجہ خیز عام انتخابات دے باعث مخالفین وچ وادھے پاروں اوہ اکثریت حاصل نہیں کر سکے تے انج ہن ایہناں دا سیاسی کیریئر خطرے وچ پئے گیا اے۔
حرف آخر:
اسرائیل ایس ویلے اپنی تاریخ دے بدترین سیاسی بحران توں لنگھ رہیا اے۔ دو ورہے وچ اوتھے چار عام انتخابات منعقد ہو چکے نیں پر اوہ نتیجہ خیز ثابت نہیں ہو سکے۔ مبصرین دے مطابق انتخابات وچ کامیابی لئی نیتن یاہو نال کئی نویں مہم جوئی دا اہتمام خارج از امکان نہیں ہو سکدا۔ اسرائیلی عوام دی ہمدردیاں کسے وی حربے نال سمیٹی جا سکدی اے تے جے انج ہویا تے فلسطینیاں دے شہریاں اُتے ظلم و ستم دا نواں بازار گرم کیتا گیا تے مشرق وسطی کشیدگی ودھ سکدی اے۔ ایرانی حمایت یافتہ حزب اللہ ملیشیا وی ایس صورتحال اُتے کڑی نگاہ رکھے ہوئے اے۔ جے کسے مہم جوئی دے امکانات نظر آئے تے اک نویں جنگ دے خطرات وی ساہمنے آ سکدے نیں تے جنگ پورے خطے نوں اپنی لپیٹ وچ لے سکدی اے۔ دوجی قطر تے کئی دیگر عرب ملک اسرائیل دے نال تعلقات بحال کر چکے نیں۔ عرب دنیا دے نوجوان حکمران اپنے بزرگاں دے برعکس اسرائیل دے نال تعلقات دی نویں جہات نوں تلاش کر رہے نیں۔ ہن ویکھنا ایہہ وے کہ اسرائیل دی سیاست دا اونٹ کس کروٹ بیٹھ دا اے۔