طالبان حکومت دا علان تے تحفظات

تحریر حمیداللہ بھٹی

طالبان نے عبوری حکومت وچ کئی انج دے چہریاں نوں اہم حیثیت دتی اے جیہڑے پہلے وی حکومت وچ شامل رہ چکے نیں ایس دا مطلب اے کہ کجھ مصلحتاں دے باوجود طالبان بدستور اپنی سوچ دے مقید نیں ملاہیبت اللہ نوں امیر المومنین دا منصب ملیا اے پر کجھ انج دی شخصیات نوں وی کلیدی عہدے دتے گئے نیں جنہاں اُتے امریکہ نوں تحفظات نیں جد کہ مذہبی گروہ بندی دے حوالے نال سختی جنرل قاسم سلیمانی دی کاوشاں نال قائم ایران تے طالبان دے قریبی رابطے نوں غیر ہموار کر سکدی اے اک گل واضح اے کہ طالبا ن نے فیصلے کردے ہوئے کسے بیرونی طاقت دی ہدایات یا احکامات نوں اہمیت نہیں دتی بلکہ سارے فیصلے آزادانہ مرضی نال کیتے نیں جس نال بھارت جہے ملکاں ولں بنائے ایس تاثر دی کجھ حد تیکر نفی ہوئی اے کہ طالبان کسے اک ملک یا خطے وچ بنن والے کئی ملکاں اُتے مشتمل بلاک دے زیر اثر نیں پر ہن وی حقانی نیٹ ورک دے سراج حقانی نوں نویں حکومت وچ شامل کرن تے وادی پنج شیر دے بارے سخت فیصلیاں نال امریکہ تے ایران دے تحفظات غیر متوقع نہیں کیوں جے حقانی نیٹ ورک نوں ہنوز یو این او تے امریکہ نے دہشت گرداں دی لسٹ توں خارج نہیں کیتا ایس لئی ممکن اے کابینہ دے کجھ چہریاں اُتے تنقید یا مزمت ہوئے۔ ایس توں علاوہ نویں کابینہ وچ کسے خاتون نوں شامل نہیں کیتا گیا تے نہ ای کسے خاتون نوں ٓئندہ وزارت دین دا عندیہ دتا گیا اے جس اُتے خواتین دے حقوق لئی سرگرم تنظیماں خفگی دا اظہار کر سکدیاں نیں عبوری حکومت دے ناواں دا اعلان کردے ہوئے طالبان ترجمان ذبیح اللہ مجاہد دے اعتماد نال مترشح اے کہ اوہ کسے دی سنن دی بجائے صرف اپنی سنانا پسند کرن گے۔
افغانستان وچ نویں حکومت دا اعلان ہون دے باوجود بد امنی دے خدشات گھٹ یا ختم نہیں ہوئے بلکہ معاشی بدحالی دے خطرات وی منڈلان لگے نیں بے یقینی دی فضا نال طالبان اُتے سیاسی دبائو وچ وادھا ہوئے گا ایس وچ شائبہ نہیں کہ ملک دے سارے حصیاں اُتے طالبان دا کنٹرول اے وادی پنج شیر توں جنم لین والی بغاوت دا خاتمہ ہو چکیا اے فیر وی سیاسی مطلع صاف نہیں گرد آلود اے ثبوت مخالفانہ اوازاں اٹھنا نیں چاہے شرکا دی تعداد کجھ درجن یعنی محدود ای سہی خواتین نے کابل وچ احتجاجی مظاہرہ کیتا اے تاں احمد ولی مسعود نے وی دعویٰ کیتا اے کہ اسیں زخمی ضرور ہوئے آں ہجے مرے نہیں تے ایہہ کہ ہن وی ساڈے کول ہزاراں جنگجو موجود نیں جیہڑے کسے وی ویلے وادی وچ واپس آ سکدے نیں چاہے قومی مزاحمتی محاذ دے سربراہ احمد مسعود دے چچا احمد ولی مسعود دی شخصیت ہن زیادہ اہم نہیں رہی پر اوہ احمد شاہ مسعود دے بھرا نیں جنہاں نیں سوویت قبضے تے طالبان دے اقتدار دی مخالفت کیتی جنہاں دے قتل دا القائدہ اُتے الزام اے ایہہ اِکا دُکا اٹھن والی مخالفانہ اوازاں ظاہر کردیاں نیں کہ طالبان لئی چیلنجز گھٹ ضرور ہوئے نیں بلکل ختم نہیں۔
حامد کرزئی توں لے کے اشرف غنی حکومت الزا م لاندی اے کہ افغانستان دے معاملات وچ پاکستان مداخلت دا مرتکب ہوندا اے ایس تاثر نوں پختہ کرن وچ بھارت تے امریکہ نے ہمیشہ معاونت کیتی ہن وی کجھ چہرے ایس تاثر نوں تقویت دین دی کوشش وچ نیں حالانکہ پاکستان اک توں ودھ وار تردید کردے ہوئے کہہ چکیا اے کہ افغانستان وچ ایس دا کوئی اک فریق پسندیدہ نہیں بلکہ اوہ محفوظ تے خوشحال افغانستان اُتے یقین رکھدا اے پر کجھ مخصوص گروہ پاکستانی موقف دی نفی کردے نیں حالانکہ افغاناں دے نال پاکستانیاں نے وی جانی و مالی نقصان چکیا اے ایس لئی پاکستان دی پوری کوشش اے کہ افغانستان وچ بدامنی دا خاتمہ ہوئے پر کجھ بیرونی قوتاں افغانستان نوں چین دے تعاون نال کاروباری مرکز بن دا نہیں ویکھنا چاہندیاں کابل وچ ہون والے مظاہرے ایس گل دی تائید نیں تاکہ چین دا کردار محدود ہوئے تے پاک افغان تعلقات وی غیر متوازن رہن حالانکہ طالبان ترجمان ذبیح اللہ مجاہد نے واشگاف اعلان کیتا اے کہ پاکستان دی مداخلت دا پروپیگنڈہ غلط اے ساڈے معاملات وچ کسے دا دخل نہیں اوہناں نے تے ایہہ چیلنج وی کیتا اے کہ کوئی ثابت کرے، اسیں اسلام آباد نوں فائدہ تے کدی افغانستان نوں نقصان اپڑایا اے پر گلاں بنان والے چپ نہیں ہو رہے بلکہ بضد نیں کہ طالبان اصل وچ پاکستان دی پراکسی نیں عبوری حکومت دے اعلان توں پہلاں آئی ایس آئی دے سربراہ جنرل فیض حمید دی کابل آمد نوں وی ایسے تناظر وچ وکھان دی کوشش کیتی جا رہی اے حالانکہ پاکستان نے غیر ملکیاں دے انخلا وچ جنہا بھرپور تعاون کیتا اے اوہ ایس دی غیر جانبداری دی تصدیق اے پر کجھ مخصوص ملکاں ولوں تحفظات دا اظہار ختم نہیں ہو رہیا۔
کجھ ملکاں دے تحفظات دے اظہار دے باوجود کجھ ملکاں دی کوشش اے کہ جلد از جلد افغانستان وچ مستقل امن ہوندا کہ خطے وچ کاروباری سرگرمیاں دا آغاز ہو سکے چین ، پاکستان، روس تے وسطی ایشیا دیاں ریاستاں ایس حوالے نال پیش پیش نیں پر عبوری حکومت تسلی کرن اُتے محتاط نیں ایتھوں تیکر کہ ترکی وی خاص جوش و خروش دا مظاہرہ نہیں کر رہیا حالانکہ کابل ایئر پورٹ نوں رواں رکھن دے حوالے نال پیش پیش اے جیہڑا کافی حیران کُن اے جس نال ایس خدشے نوں تقویت ملدی اے کہ امریکی ناراضگی دا ڈر طالبان دی مدد وچ رکاوٹ اے حقانی نیٹ ورک نوں عبوری حکومت وچ حصہ ملن اُتے تنقید تے ایران ولوں پنج شیر اُتے قبضے دے بعد سرد مہری اُتے مبنی رویہ ایس امر دا متقاضی اے کہ طالبان دے کول غلطیاں دی گنجائش نہیں ایہناں نوں فیصلے کردے ہوئے جوش دی بجائے ہوشمندی دا مظاہرہ کرنا ہوئے گا نہیں تے عالمی تائید وچ کمی آ سکدی اے جس نال افغاناں دی مشکلاں دا حل کڈن دی عالمی امدادی کاوشاں سست روی دا شکار ہو سکدیاں نیں۔
طالبان اپنی سوچ بدلن دا تاثر دیندے نیں پر عملی طور اُتے تبدیلی عنقا اے کیوں جے دیگر نسلی گروہواں یا سیاسی قوتاں نوں عبوری حکومت دا حصہ نہیں بنایا گیا ایس دی وجہ کیہ اے؟ کیہ ایس لئی کہ وقتی طور اُتے حکومتی امور دی انجام دہی دی بنا اُتے وسیع البنیاد حکومت نہیں بنائی گئی تے ممکن اے سارے دھڑیاں اُتے مشتمل حکومت تشکیل دین لئی ہجے سوچ بچار جاری ہوئے یا فیر طالبان سوچ نال متفق چہریاں نوں ای اگے لیان دا تہیہ اے جو وی وجہ اے عبوری حکومت نال دنیا نوں چنگا تاثر نہیں ملیا بظاہر جلدی ای دیگر دھڑیاں نوں حکومت دی نمائندگی ملن دا امکان اے پر غیر ملکی فوج دے پشت باناں نوں نال لے کے چلنا طالبان لئی آسان نہیں ہوئے گا ایس دا ایہناں نوں وی احساس اے حامد کرزئی ایئر پورٹ داناں کابل ایئر پورٹ رکھن نال سابق حکمراناں نال طالبان دی تلخی دا تاثر ملدا اے جے اتفاق رائے نال حکومت دی تشکیل نہیں ہوندی تے تحفظات رکھن والے ملک امن لئی خطرہ بن سکدے نیں چنگی گل ایہہ وے کہ طالبان نے مسلح گروہواں توں اسلحہ جمع کرنا شروع کر دتا اے تے منشیات دی تیاری اُتے پابندی لا دتی اے جس نال نہ صرف طاقتور گروہواں دی آمدن تے لڑائی دی صلاحیت متاثر ہوئے گی بلکہ بیرونی قوتاں دے تحفظات وچ کمی آئے گی پر جدوں تیکر بھارت جہے جارحانہ عزائم رکھن والے ملک مداخلت دے مرتکب ہوندے رہن گے اودوں تیکر متفقہ حکومت دی تشکیل دے باوجود امن نوں متاثر کرن والے امکانات موجود رہن گے۔