اپ نی منزل خود تلاش کرو

منزل سے آگے بڑھ کر منزل تلاش کر/مل جائے تجھ کو دریا تو سمندرتلاش کر

لکھت:شازیہ بیگ

اوہدی عمر صرف سولہ سال سی۔ جدوں اوہدے کناں نے اپنے سردار دے ایہہ لفظ سنے: اپنی زمین تے اپنا ملک ہوندے ہوئے وی اسیں غلاماں جئی زندگی گزار رہے آں لیکن ایہہ صرف الفاظ نہیں سن بلکہ ایہدے وچ بیداری دا اک ایسا پیغام لکیا سی جہڑا اوہدے دل دی زمین وچ کھب گیا تے فیر ویلا لنگھن دے نال نال ایہہ بیج کونپل دی صورت اختیار کرن لگیا۔ اوہدے گھریلو حالات کمزور سن۔ اوہ اک خوشحال زندگی گزارنا چاہندا سی جہدے لئی تعلیم ضروری سی۔ ایس مقصد لئی اوہ شہر گیا تے محنت شروع کیتی۔ کرایہ بچان لئی اوہ کئی کئی میل تک پیدل چلدا۔ اوہدا لباس کئی جگہ توں بوسیدہ ہو چکیا سی۔ اک دن بس وچ بیٹھے اک سوٹڈ بوٹڈ شخص انجانے وچ اوہدے کول آ بیٹھیا لیکن جیویں اوہدی نظر پئی تے فوراً اٹھ کے دوجی سیٹ اتے بیٹھ گیا تاں جے اوہدا کوٹ خراب نہ ہو جاوے۔ ایہہ حقارت آمیز رویہ اوہدے دل اتے لگیا تے آزادی دا جہڑا بیج اوہدے دل وچ پنپ رہیا سی یکایک اک تناور درخت بن گیا۔ اوہنے اوس طبقاتی نظام توں چھٹکارا پان دا پختہ ارادہ کر لیتا تے آزادی لئی اک لمی جدوجہد دا آغاز کر لیتا۔ ایس سفر وچ قدم قدم تے ایہنوں مشکلاں تے مصائب دا سامنا کرنا پیا۔ کئی واری گرفتار ہویا تے اپنے مضبوط عزم پاروں رہا ہوندا رہیا لیکن فیر 1962وچ سامراج نے ایس بلند آواز نوں مکمل طور پر دبان لئی اک واری فیر اوہنوں گرفتار کیا۔ ایہدے اتے مقدمہ چلایا گیا تے عمر قید دی سزا سنا کے اوہنوں جزیرہ روبن وچ قید کر لیتا گیا۔ سال اتے سال گزردے گئے لیکن ایس فولادی شخص دے عزم وچ کوئی کمی نہیں آئی۔ ایسری وچ اوہدے بال کالے توں چٹے ہو گئے۔ ہر طرح دی ظلم و زیادتی تے انتقامی حربیاں مگروں سامراجی نظام اوہدے بلند حوصلے دے اگے ہار گیا تے اک لمے انتظار مگروں اوہنوں آزادی مل گئی لیکن اپنی استقامت پاروں اوہ پوری دنیا دا مقبول ترین لیڈر بن چکیا سی۔
ایہہ عظیم انسان نیلسن منڈیلا سی جہنے اپنی زندگی دے 27سال قید وچ گزارے لیکن اپنی امید نوں زندہ رکھیاتے ایس یقین دے نال ہر طرح دے مظالم نوں برداشت کیتا کہ ایس تریک رات مگروں سحر ہووے گی تے مینوں میری منزل ضرور ملے گی۔
منزل کیہہ اے؟
منزل اوہ ان ویکھیا مقام اے جہنوں انسان اپنے تخیل دی طاقت نال بناندا اے۔ منزل انسان دے شوق نوں ورغلاندی اے تے اوہدے جذبیاں نوں بھڑکاندی اے۔ منزل اگرچہ موجود نہیں ہوندی لیکن اوہدے باوجود وی انسان دے اندر ایسی تڑپ پیدا کردیندی اے کہ اوہ اوہنوںپان لئی دن رات اک کر دیندا اے۔ اپنا آرام تے سکون قربان کر دیندا اے تے وڈی توں وڈی قربانی لئی وی تیار ہو جاندا اے۔
منزل نوں پا لین دی جستجو اک بنیادی انسانی خواہش اے جہدی تکمیل وچ اوہ اک کڑے تے کٹھن سفر نوں اختیار کردا اے۔ انسان دی عمر چھوٹی ہووے تے منزل وی چھوٹی ہوندی اے۔ عمر وڈی ہو جاوے تے منزل وی وڈی ہو جاندی اے تے فیر انسان دی سوچ جس قدر وڈی ہوندی جاندی اے اوہدی منزل وی اوسے قدر عظیم ہوندی جاندی اے۔ البتہ اک گل تسلیم شدہ اے کہ ایس دنیاوچ کوئی وی منزل‘ انسان دی آخری منزل نہیں ہوندی بلکہ اک منزل دا حصول دوجی منزل ول ودھن دا حوصلہ وی دیندا اے۔اک شاعر ایسے مفہوم نوں کجھ انج بیان کردا اے:
منزل سے آگے بڑھ کر منزل تلاش کر
مل جائے تجھ کو دریا تو سمندرتلاش کر
انسان سمجھدا اے کہ جے میں اپنی منزل اتے پہنچ جاواں تے میری زندگی مکمل ہو جاوے گی تے اوہدے مگروں مینوں کسی چیز دی لوڑ نہیں رہوے گی لیکن اوتھے پہنچدے پہنچدے اوہدے دل وچ اک ہور منزل بن چکی ہوندی اے تے ہن اوہدے رادیاں تے عزائم دا رخ نویں منزل ول ہو چکیا ہوندا اے۔
عقل مند آکھدے نیں کہ جے رستہ خوبصورت ہووے تے پتہ کرو کہ کہڑی منزل نوں جاندا اے لیکن جے منزل خوبصورت ہووے تے رستے دی پرواہ مت کرو۔
ایسے وجہ نال اسیں آکھ سکنے آں کہ منزل انسان دے جذبات تے عزائم لئی ایندھن دا کردار ادا کردی اے۔ ایہہ اوہنوں چلاندی اے۔ اوہدے اندر طلب تے تڑپ پیدا کردی اے۔ ایہہ اوہنوں رت جگیاں اتے مجبور کردی اے۔ ایہہ اوہدے شوق نوں برانگیختہ کردی اے۔ منزل اپنے مسافر دی جانچ پرکھ کردی اے۔ ایہہ کھرے تے کھوٹے دی پہچان ضرور کردی اے تے فیر جہناں دا عزم پختہ تے طلب سچی ہووے تے ایہہ اوہدے یقین نوں بلند کردی اے تے کھلی باہنواں نال اوہدا استقبال کردی اے۔
منزل نوں پان دا یقین ای سی کہ اک خراسانی بچہ روز کئی کلومیٹر تک استاد دے گھوڑے دے نال پیدل چل رہیا ہوندا تے اوہناں کولوں علم حاصل کر رہیا ہوندا۔ اوہدی طلب اینی شدید سی کہ اوہنے موسم دی سختی‘ اپنی بے بسی تے تھکاوٹ دا وی خیال نہیں کیتا تے کمفرٹ زون نہ ہون دے باوجود وی اوہنے ودھ توں ودھ ایس موقعے توں فیدہ چکیا۔ ایسے طلب نے اوہدی تڑپ نوں ہور ودھاوا دتا اوہدے مگروں وی اوہ علم حاصل کرن دی جستجو وچ لگیارہیا تے فیر اوہدی کوششاں رنگ لیائیاں۔ پہلاں اوہ امام غزالی تے اوہدے مگروں پوری امت دا حج الاسلام بن گیا۔
ٹونی رابنس آکھدا اے: تہاڈی منزل موجود اے۔ ایہہ گل تہاڈے فیصلیاں اتے منحصرا ے۔
جے تہاڈے فیصلیاں وچ امام غزالی وانگوں یقین دی پختگی تے اعتماد دی چاشنی موجود اے تے فیر منزل وی اگے ودھ کے تہاڈا استقبال کردی اے وگرنہ صرف گلاں کرن تے خیالی پلائو پکان نال کجھ ہتھ نہیں آندا۔منزل ساڈے ساریاں دی زندگی وچ بڑی اہمیت رکھدی اے کیوں جے دنیا وچ آن والا انسان دراصل اک سفر اتے آندا اے تے ایہہ گل تے ہر شخص تسلیم کردا ے کہ ہر سفر دی ایک منزل ہوندیا ے۔ ہن جے کسی انسان دی زندگی وچ منزل نہ ہووے تے اوہدا مطلب اے کہ اوہدا سفر ضائع ہو گیا۔ منے پرمنے دانش ور سنیکا آکھدا اے کہ جے تسیں نہیں جاندے کہ تسی کہڑے ساحل دا رخ کرنا اے تے کوئی وی ہواتہاڈے کم دی نہیں اے۔
البتہ جہناں لوکاں دی زندگی وچ منزل موجود ہووے تے اوہنوں پانا وی کوئی آسان کم نہیںاے۔ دنیا وچ ہر چیز دی اک قیمت ہوندی اے۔ انج دی ای منزل اتے پہنچن دی وی اک قیمت ہوندی اے۔ ایہہ اوہنوں ملدی اے جہڑا ایہدے ول رخت سفر بنھ کے نکل کھڑا ہوندا اے جہڑااوہدے لئی ایس قدر جنونی ہوندا اے کہ اوہنوں پائے بغیر اوہنوں قرار نہیں ملدا۔ ایس سفر اتے اوہ بغیر زادراہ دے وی نکل پیندا اے۔ ایسا مسافر صحرا دی جھلسا دین والی ریت وچ وی اپنا سفر جاری رکھدا اے۔ اوہدے پیراں دے چھالے وی اوہنوں سفر توں نہیں روک سکدے۔ تپدا سورج وی اوہدے حوصلیاں نوں مات نہیں دے سکدا۔ سفر دی طوالت وی اوہدے جذبیاں نوں ماند نہیں کر سکدی۔ اوہ شکست خوردہ نہیں ہوندا‘ حواس باختہ نہیں ہوندا تے نہ ای اپنی منزل توں دستبردار ہوندا اے۔ ایہہ جذبہ‘ ایہہ عزم‘ ایہہ قربانی قدم قدم اتے اوہدے حوصلیاں نوں ودھاندی اے تے اوہنوں منزل دے کول کردی اے۔
دنیا میں موجود ہر انسان بااختیار وی اے تے بے اختیار وی۔ تقدیر دے معاملے وچ اوہ بے اختیار اے ۔ جو اوہدی تقدیر وچ لکھیا ہووے اوہ اوہنوں بدل نہیں سکدا لیکن اک چیز اوہدے اعتبار وچ اے۔ اوہ ایس گل دا فیصلہ کر سکدا اے کہ اوہدی منزل کیہہ ہووے گی‘ منزل پان لئی اوہ سفنا ویکھ سکدا اے تے اوہناں سفنیاں وچ اپنی مرضی دا رنگ بھر سکدا اے۔
دنیا وچ رہندے ہوئے اسیں بہت سارے لوکاں کولوں متاثر ہونے آں۔ کسی دا کردار سانوں بھاندا اے ‘کسی دی تحریر سانوں چنگی لگدی اے تے کسی دی تقریر۔ ایہو انسپائریشن اوہ چیز اے جہڑی انسان دے اندر منزل پان دی چنگاری روشن کردی اے۔ جدوں اوہ کسی کولوں انسپائرہوندا اے تے اوہدے دل وچ وی ایسی ای اک منزل پان دی خواہش سر چکن لگدی اے۔ ایہہ خواہش بار بار اوہدے دل و دماغ اتے دستک دیندی اے۔ اوہدا دماغ ایہنوں حاصل کرن دی ترکیباں سوچنا شروع کر دا اے۔ ایہہ ترغیب‘ تحریک وچ بدلدی اے تے اوہ منزل نوں پان لئی عملی جدوجہد شروع کر لیندا اے۔
منزل اتے پہنچن لئی دوجی اہم چیز پلاننگ اے۔ پلاننگ پاروں انسان اپنے ویلے تے توانائی نوں بہترین انداز وچ صرف کرسکدا اے لیکن جے پلاننگ نہ ہووے تے فیر کوشش ضائع ہون دا خطرہ ہوندا اے تے نتیجے ملن وچ اک وسیع خلا پیدا ہو جاندا اے جہڑاانسان نوں نفسیاتی طور تے متاثر کردا اے تے عین ممکن اے کہ اوہ مایوس ہو کے اپنا ارادہ ای بدل دیوے۔
نپولین ہل نے اپنی کتاب Think & Grow Richوچ دنیا دی کامیاب ترین شخصیات دی جہناں مشترکہ عادتاں دا ذکر کیتا اے اوہناں وچ اک عادت Burning Desire وی اے۔ایہدا مطلب ایہہ اے کہ انسان دے اندر اک چیز پان دی خواہش ایس قدر شدید ہووے کہ اوہ اگ دی صورت وچ اوہدے سینے وچ جل رہی ہووے۔ اوہ ایہنوںکسی پل چین لین نہ دیوے۔ ایہنوں ہر ویلے فکر ہووے کہ میں کیویں اپنی منزل دے قریب ہو سکنا واں تے ایہنوں پا سکنا واں۔ کسی وی منزل نوں پان لئی انسان جے اپنے اندر ایہہ خوبی پیدا کر لووے تے فیر قدرت وی اوہدی مددگار ہوندی اے تے اوہدی کامیابی یقینی ہو جاندی اے۔
Burning Desire
انسان نوں استقامت دی خوبی نال نوازدی اے تے استقامت اوہ عادت اے جہڑی پہاڑاں نوں ویا نسان دے تابع کردیندی اے۔
ہوانگ دافا اک چینی باشندہ اے۔ اوہدے پنڈ وچ پانی دی شدید قلت ہو گئی۔ آسے پاسوں کوئی نہر‘ چشمہ تے کھوں نہیں سی۔اوہنے پنڈ لئی 10کلومیٹر لمی اک نہر کھودن دا ارادہ کیتا۔ نہر کھودنا شاید بوہتا اوکھا نہ ہوندا لیکن سب توں وڈا مسئلہ ایہہ سی کہ ایس نہر وچ تن پہاڑیاں آ رہیاں سن۔ پنڈ والیاں نے تے فوراً آکھ دتا کہ ایہہ ناممکن اے لیکن اوہ باہمت شخص لگیا رہیا۔ اوہنے 1959 وچ اوس کم دا آغاز کیتا۔ 36 سال تک اوہنے اپنی محنت جاری رکھی۔ بالآخر 1995 وچ اوہ پنڈ تک پانی لیانے وچ کامیاب ہو گیا تے استقامت دے ایس جذبے نے اہنوں سب لئی اک شاندار مثال بنا دتا۔
منزل نوں پان وچ یقین دا وی وڈا عمل دخل اے۔ دنیا وچ کوئی وی چیز پہلاں انسان دے ذہن وچ بندی اے فیر دنیا وچ وجود وچ آندی اے۔ ہن جہڑے انسان دا یقین جس قدر پختہ ہوندا اے منزل وی اوہ چھیتی پا لیندا اے۔ انسان دی منزل دی عظمت اوہدے کردار تے اخلا ق اتے ثرانداز ہوندی اے۔ وڈی منزل دا مسافر اعلیٰ ظرف ہوندا اے۔ ایہہ اعلیٰ ظرفی اوہنوں اخلاق دے اعلیٰ مرتبے اتے فائز کردیندی اے تے دوست تے دوست‘ دشمن وی اوہدے گرویدہ ہو جاندے نیں۔ ایس رستے وچ اوہ چھوٹی چھوٹی تکلیفاں تے جھگڑیاں دی پرواہ نہیں کردا۔ اوہ اگے ودھن اتے یقین رکھدا اے۔ معافی اوہدی خاص خوبی ہوندی اے۔ دوجیاں نوں معاف کر کے تے اوہناں کولوں معافی منگ کے اوہ خود نوں آزاد کردا اے۔ اوہ اپنے خیال تے سوچ دا وی دھیان رکھدا اے۔ اوہ ماضی دے بوجھاں نوں اپنے اتے نہیں لددا تے نہ ای مستقبل دے اندیشیاں نوں اپنے ذہن اتے سوار کردا اے۔ اپنی سوچ نوں پاکیزہ رکھدے ہوئے اوہ ہر اک دی خیرخواہی چاہندا اے۔ اوہ ہر انسان دی قدر کردا اے۔ اوہ بحث ہار کے بندہ بچان نوں ترجیح دیندا اے۔
اوہ خالق تے مخلوق دونواں دا شکر گزار ہوندا اے تے ایہہ ساری اوہ صفات ہوندیاں نیں جہڑی حقیقی معنیاں وچ اوہنوں مثالی انسان بنا دیندیاں نیں۔ ایہدی طلب تے تڑپ وچ اینی شدت ہوندی اے کہ فیر کائنات وی ایس سازش وچ شریک ہو جاندی اے تے منزل نوں اوہدے کول لے آندی اے۔