“مٹھا زہر”

ایم آر شاہد

دورچنار دے پیڑاں اتے شام دے سائے دن دے اجالے نوں چیردے کائنات اتے پھیل رہے سن۔ رات دا آنچل ہولی ہولی ہر شے اتے خموشی طاری کر رہیا سی۔ سردی وی ہن کافی عروج اتے پہنچ کے اپنا آپ وکھا رہی سی۔ پت جڑ دی رت نے باغاں وچ ہریالی دی جگہ زردی دا لبادہ اوڑھ لیتا سی۔ درختاں توں خشک پتیاں دے ڈگن دی جھنکار خموشی دے منہ اتے پتھر برسا رہی سی۔
پنڈ نصیب پور دی اک پگڈنڈی اتے گھبرو دھرتی دا سینہ چیرن والے کسان اپنے اپنے بیلاں نوں ہانکدے ہوئے گھراں ول چلے جا رہے سن۔ مکاناں توں دھوئیں دے بادل فضا وچ انج گم ہو رہے نیں جیویں آواز فضا وچ غوطہ زن ہووے۔ سورج وی دور صنوبر دے پیڑاں دے پچھے ہن تھک ہار کے آخری ہچکی لے کے ڈب چکیا سی لیکن اسمان اتے اجے تک اک ادھا سرخی مائل بدلاں دا آوارہ ٹکڑا گردش کر رہیا سی۔
کونجاں دی ڈاراں اپنی منزل ول رواں دواں سن۔ قریب ای چھپڑ دے کنارے اک کیکرے دیبنجر پیڑ اتے الو اپنی وڈی وڈی مار اکھاں کڈے فضا نوں گھور رہیا سی تے خزاں دی تباہ کاریاں اتے مسکرا رہیا سی۔ گندم فی فصلاں پک کے ہر پاسے سونا بکھیر رہیاں سن جہناں نوں ویکھ کے ہر کسان دی اکھاں وچ اک شعلے دی چمک نمایاں سی۔
دوجی پگڈنڈی اتے بھکاریاں دا اک گردوغبار اڈدا ہویا ٹولہ گلاں وچ بھیک منگی ہوئی روٹیاں دے جھولے تے ہتھاں وچ کشکول پھڑے اپنی منزل ول رواں سی۔ کتیاں تے کھوتیاں دے بھونکن دی آوازاں مسلسل آ رہیاں سن۔ پچھلے دو ورھیاں توں سرکار نے پنڈ نصیب پور وچ بجلی پہنچا کے نوجواناں دے دلاں وچ مستقبل دی روشنی دی کرناں اجاگر کر دتیاں سن۔ بس پنڈ دا کوئی اک ادھ مکان ایسا ہووے گا جہڑا بجلی دی نعمت توں محروم ہووے گا۔
مگر چوہدرانی ’’ہاجراں‘‘ دی حویلی وچ بلباں دی بجائے وڈے وڈے فانوس لٹک رہے سن حویلی وچ ہر ویلے نوکراں چاکراں دی چہل پہل رہندی تے روشنیاں انھیراں داپچھا کردیاں مگر ایس حویلی وچ فیر وی اداسیاں چھائی رہندیاں چونکہ چوہدرانی ایس حویلی وچ اینی وسیع اراضی دے وارث یعنی پوتے توں محروم سی۔
او…کڑیے توں کیہ ہر ویلے ایس ’’روئی دے گڈے‘‘ نوں سینے لائے رکھدی اے۔ جے توں سانوں ساڈے گھر دی خوشیاں نہیں دے سکدی تے ایس بے جان ’’روئی دے گڈے‘‘ نوں ساڈی جان دا روگ بنان تے کیوں تلی اے؟
شازیہ دی سس ’’ہاجراں‘‘ نے اپنے ہونٹاں نوں غصے نال زبان دے تھلے دباندے ہوئے کہیا تے شازیہ دے ہتھوں ’’روئی دا گڈا‘‘ کھو کے مرغیاں دے ڈربے اتے سٹ دتا تے کمرے وچ چلی گئی۔
شازیہ… ایس طرحاں سہم گئی جیویں کبوتر بلی نوں ویکھ کے دم سادھ لیندا اے۔ ایہہ بے بس کھڑی انج ویکھدی رہی جیویں چوری کردیاں کوئی چور عین موقع تے پھڑیا جاندا اے۔ اکھاں توں اتھروواں دی اک لڑی رخساراں نوں سیراب کردیاں دھرتی دے سینے وچ اتر گئی۔
چل‘ بڑی معصوم بن کے کھڑی ہو گئی ایں… تے گھر دا سارا کم کاج انج ای پیا اے… اک توں ایں کہ بس! تینوں اپنی گڈیاں پٹولیاں توں ای ویل نہیں ملدا۔ اوہنوں خموش ویکھ کے شازیہ دی سس ہور وی غصے وچ سیخ پا سڑدے ہوئے کباب وانگوں ہو گئی۔ اوہدے منہ توں نکلیا ہویا اک اک لفظ زہر وانگوں اوہدے سینے وچ اتر رہیا سی۔ طنز دے تیر اوہدے دل وچ پیوست ہو رہے سن۔ شازیہ کپکاندے ہوئے ہونٹاں نال اسمان دی نیلی چھت نوں انج گھور رہی سی جیویں کہہ رہی ہووے اے دنیا دے خالق تیرے کول کیہ کمی اے۔ جے توں میری گود وی ہری کر دیوے میں وی ایس دنیا وچ سکھ دا ساہ لے سکاں۔ توں سب جاننا اے کہ میرے اولاد نہ ہون نال مینوں سارا دن سڑی کٹی گلاں سننی پیندیاں نیں۔ میرا قصور ایہہ اے کہ میں بے قصور آں۔
جے توں مینوں اولاد نہیں دے سکدا تے فیر مینوں موت دے دے میں اوہنوں خوشی نال گل لا لواں گی۔ ایس گھر وچ ہن میرے لئی کوئی جگہ نہیں اے۔ ’’ہاجراں‘‘ دی غصے بھری آواز سن کے چھیتی نال اوہدی دھی آسما باہر آئی‘ شازیہ نوں انج سہمے ویکھ کے کول جے کے کہن لگی بھابھی! میں تہانوں ہزار واری آکھیا اے کہ تسیں میرے پتر راجو نوں گود لے لوو تے فیر میں تے تہانوں اپنی خوشی نال دے رہی آں۔اخیر ایہناں گڈیاں تے پٹولیاں نال کدوں تک دل بہلاندی رہوو گی…؟
ویکھو! تسیں ماں دی گلاں دا بھرا نہ منایا کرو‘ ایہہ پھڑو اپنے راجو نوں۔ آسما نے اک سال دا گورا چتا راجو اپنی گود توں شازیہ ول ودھاندے ہوئے کہیا۔ آسما دے ایہناں لفظاں وچ پیار تے ہمدردی دے چمک سی۔ ایس توں پہلاں شازیہ اگے ودھ کے راجو نوں اپنی بے قرار بانہواں وچ لیندی ’’ہاجراں‘‘ نے بھکی شیرنی وانگوں اپنے پنجیاں وچ کھو لیتا تے کہن لگی… ہوش دے ناخن لے کڑیے۔ کیہ توں پاگل ہو گئی ایں۔ آئندہ کدی اپنی زبان توں ایسی گل نہ کڈی جہدی گود نوں خدا نے ہرا نہیں کیتا اوہنوں توں اپنی گود خالی کر کے کیویں ہرا کر سکنی اے؟ تے فیر تہانوں پتہ اے کہ کنڈیاں بھری جھاڑیاں نوں کدی پھل نہیں لگدے۔ جے بھل کے کدی اک ادھا موسمی پھل لگ وی جاوے تے ہتھاں نوں زخمی کر دیندا اے۔ بس بے اولاد عورت وی اک کنڈیاں بھری جھاڑی اے۔ ایسی بنجر زمین توں کدی پھل پھل یا سائے دی امید وابستہ کرناحماقت دی نشانی اے۔
سمجھی! شازیہ پتھر بنی ایہہ الفاظ سن رہی سی اوہدی زندگی نوں لفظاں دے بھاری بھرکم پتھراں نال زخم کیتا جا رہیا سی۔ اوہدی خالی گود نوں نامرادی دے انکاریاں نال داغدار کیتا جا رہیا سی۔ اوہدی بدقسمتی ایہہ کہ کھل کے رو وی نہیں سکدی سی۔ اوہدی شکایت کردی وی تے کہنوں…؟ ماں پیو تے بچپن وچ ای اک المناک حادثے دا شکار ہو گئے سن!
بھراں بھاوج نے ویاہ کے کدی خیر خبر نہ لیتی سی۔ بھراں جے کدی کدار ملن لئی آندا تے ’’ہاجراں‘‘ اوہدے سامنے اپنی بہو شازیہ دی بڑی تعریفاں کردی تے ایہہ کدی ظاہر نہ کردی کہ میں ایس نامراد نوں بالکل پسند نہیں کردی۔شازیہ دی نند آسما ماں نال مخاطب سی مگر ماں بھابھی کوئی غیر تے نہیں ساڈی اپنی اے میرے تے اوہدے وچ تہانوںکوئی فرق محسوس کرنا چاہیدا اے۔
خدا دی مرضی اگے کسی دا وس نہیں چلدا۔ اوہ چاہوے تے کنڈیاں بھری جاڑیاں توں پھل تے پھل پیدا کر سکدا اے۔ نہ چاہوے تے گھنے پیڑاں نوں اوہناں نعمتاں توں دور رکھ سکدا اے تے فیر میں اپنی خوشی نال راجو نوں گود دے رہی آں۔ میرے میاں نے وی اوہدی اجازت دے دتی اے۔ ماں میرے کول تے دو پتر ہیں ناں۔ جے میں اک پتر بھابھی نوں دے دیاں گی تے کوئی فرق نہیں پیندا۔ ایہہ بیچاری تے بالکل کلی اے تے ماں گستاخی معاف ایہناں طعنیاں توں بھابھی دی زندگی نوں جہنم نہ بنائو۔ ایہہ میری بھابھی ای نہیں بلکہ ڈونگی سہیلی وی اے تے نہ بھل ماں تیری دھی تے میری چھوٹی بھین سلمیٰ جو خود بے اولاد اے مگر کیہ اوہنے اج تک اپنے بے اولاد ہون دا احساس دوایا اے یا فیر اوہدے سسرال والیاں نے کدی اوہنوں اولاد نہ ہون دے لفظاں نال داغدار کیتا اے تے فیر توں کیسی ماں اے!
تہانوں تے اپنی سگی دھی سلمیٰ کولوں سبق سکھنا چاہیدا اے جہڑی خود اک بنجر زمین دے ٹکڑے وانگوں اے۔ آسما نے اک ٹھنڈی آہ بھری تے خموش ہو رہی۔ توں فیر بہکی بہکی گلاں کردی اے اپنی بکواس بند کر تے تینوں کئی واری سمجھایا اے کہ ایس نامراد دی بوہتی ہمدردی جتان دی کوشش نہ کیتا کر۔
جے میری دھی نوں خدا نے اولاد نہیں دتی تے اوہدے وچ میری دھی دا کیہ قصور مگر ایس شازیہ نامراد نے میرے پتر سلیم نوں تعویز گنڈیاں نال پاگل بنان تے اپنی گود خالی رکھن دی قسم کھائی اے۔ تہاڈی ای کیتی ہوئی تعریفاں دے پچھے لگ کے میں ایہنوں ویاہ کے لیائی سی۔ ورنہ…؟ ایہنے تے ساڈی آن والی نسل نوں ای بٹہ لا دتا اے…
ہاجراں دی گرجدار آواز وچ دنیا بھر دی نفرت تے حقارت بھری ہوئی سی۔ اوہدے وچ جھوٹ وی کیہ اے ماں…؟ بھابھی جئی خوبصورت خوب سیرت کڑی تہانوں ملنی کتھے سی؟ ایہہ بیچاری تے خود ایس گناہ دی سزا بھگت رہی اے جو اوہنے کیتا ای نہیں!
ماں ایہہ جھوٹ نہ آکھوکہ اوہنے خود تعویز گنڈیاں نال اپنی گود اجاڑ رکھی اے۔ کوئی عورت ایہہ نہیں چاہندی کہ اوہندے سونے آنگن وچ بہار نہ آوے۔ ویاہ مگروں اک میاں بیوی دی سب توں وڈی خواہش ای ایہہ ہوندی اے کہ اوہناں دے سونے آنگن وچ چھیتی نال اک ننھا جیا پھل کھلے۔ فیر اولاد دا نہ ہونا تے خدا دے اختیار وچ اے۔ اوہ بے پرواہ اے۔ چاہے تے صحرا وچ پھل اگا دیوے۔ نہ چاہوے تے بھرے گلشن نوں طوفان دی زد وچ لے آوے۔ آسما نے اگے ودھ کے شازیہ دے موہنڈھے اتے ہتھ رکھدیاں اتھروواں نوں اپنے پلو نال صاف کیتا جو ندی نالیاں وانگوں بہہ رہے سن۔ ایہدے توں شازیہ دے پورے جسم وچ اک کپکپی جئی سراہت کرگئی جیویں کھٹا ٹوپ انھیرے وچوں چانن دی اک کرن انھیرے وچ کمی واقع کر دیندی اے۔ ایس طرحاں آسما دے دو پیار بھرے لفظاں نے شازیہ دی ہمت بندھائی شازیہ نوں جیویں ڈوبدے تنکے دا ساہارا مل گیا ہووے۔
ہمدردی تے پیار دے ایہناں بولاں نے رکے ہوئے صبر دے بند توڑ دتے۔ اوہدی اکھاں وچ بن بادل برسات دی جڑی لگ گئی ۔ توں ٹھیک ای کہنی اے سانوں ایسی خوبصورت ووہٹی جہنے دس سالاں توں ساڈے گھر نون ادایساں تے پریشانیاں دے سوا کجھ نہیں دتا جہنے سانوں ہسدے کھیڈدے بالاں دے بدلے گڈیاں‘ پٹولے دتے۔ ایہہ تے اوہ ناگن اے جہدے ڈنگ دی زہر آن والے نسل نوں ختم کرگئی اے۔ ایہہ قاتل اے ساڈے اوہناں ارماناں دی جو اسیں دلاں وچ بسائے سن۔ چوہدری صاحب وی پوتے دی آرزو دل وچ رکھے ایس دنیا توں چلے گئے۔ مینوں تے ایہ لگدا اے کہ میں وی پوتے نوں اپنی گود وچ کھلان دی ساری آرزوواں لے کے دنیا توں انج ای چلی جاواں گی۔ ہن آخری گل کن کھول کے سن لے کڑیے میں بہت صبر کیتا اے ہن ہور صبر کرنا میرے وس دی گل نہیں۔ میں کجھ ای دناں وچ سلیم دا دوجا ویاہ کر رہی آں۔
ہن تیرا دل چاہوے تے ایس گھر وچ نوکرانی بن کے رہ ورنہ میکے چلی جا۔ہاجراں نے چھاتی اتے ہتھ ماردیاں کہیا۔ شازیہ نوں اپنے چاراں پاسے اگ دے الائو روشن ہوندے وکھائی دتے کیوں جے عورت دنیا دا ہر ظلم سہہ سکدی اے مگر سوتن برداشت نہیں کر سکدی۔ انج لگدا سی جیویں اجے پل بھر وچ اوہدی ساری حسرتاں تے امیداں سڑ کے راکھ ہو جان گئیاں۔ اوہ نڈھال ہو کے لڑکھڑاندے ہوئے قدماں نال کمرے وچ چلی گئی!
سویر ہوئی کجھ دیر لئی اوہ حویلی دے اتے والے چوبارے دی باری کھول کے باہر دا نظارہ کرن لگی۔ فضا وچ آزاد پنچھیاں دی چہچہاٹ عجیب رنگ بکھیر رہی سی۔ دھپ دی کرناں نے دھند نوں غائب کر دتا سی۔ کجھ دیر مگروں اوہدی اکھاں دے سامنے توں اک کونجیاں دی ڈار لنگھی جہنوں ویکھ کے اوہنوں اپنا ماضی یادآ گیا۔ ایہہ کجھ لمحیاں لئی یاداں دے دریچے کھول کے اپنے ماضی وچ گواچ گئی!
سب توں پہلاں سین بچپن دا اوہدی اکھاں دے سامنے گھم گیا جدوں ماں پیو اوہدے نال بہت پیار کردے سن تے ایہہ اپنی سخیاں نال گڈیاں پٹولیاں وچ مصروف رہندی۔ اوہدے حکم تے ماں پیو سر تسلیم خم کردے۔ غرض کہ ہر پاسے خوشیاں دا دور دورہ سی۔ فیر ویلے نے پلٹا کھایا تے ماں پیو اک المناک حادثے دا شکار ہو گئے۔ ایس حادثے نے شازیہ دی زندگی وچ بہت وڈا انقلاب برپا کردتا جہدی سزا اوہنوں اجے تک مل رہی سی۔ اوہدے زخماں اتے مرہم رکھن والا کوئی ہمدرد نہیں سی۔ اوہ اپنی یاداں وچ ایسی گھم ہوئی جیویں انھیرے وچ لوک رستہ بھل جاندے نیں۔
’’ہاجراں‘‘ نے اوہنوں خالی گود دے طعنی دے دے کے اوہدا جینا محال کردتا سی۔ ویسے وی سہاگن نوں خالی گود سپ وانگوں ڈسدی رہندی سی۔ فیر جے اوہنوں ایس گل دا بار بار احساس دوایا جاوے تے اوہدے لئی زندگی گزارنا اوکھا ہو جاندا اے کیوں جے انجانے وچ سپ ڈس جاوے تے اوہدی اینی تکلیف نہیں ہوندی تے زہرا ثر نہیں کردا جنا سپ نوں ویکھ کے اوہدے خوف نال تکلیف ہوندی اے۔
شازیہ کدی کدی آسما دے بالاں نوں ویکھ کے بہت خوش ہوندی تے خوب پیار کردی مگر سچ اے کہ ادھار منگے ہوئے تیل نال کدوں تک دا جلدا اے تے اوہدے زندگی دا کنا انھیرا گھٹ ہوندا اے۔ گلی وچ کھیڈدے بالاں نوں ویکھ کے شازیہ چھاتی نال لائے ہوئے ’’روئی دے گڈے‘‘ بخت ور نال مخاطب سی جا! منے توں وی گلی دے بالاں نال کھیڈ آ اوہ ویکھ بال لکن مٹی کھیڈ رہے نیں۔
نہیں جانا! چنگا نہ جا! نہ رو میرے لعل ماں واری جائے مین تینوں اجے ددھ پلانی آں۔ بڑی دیر ہو گئی اے ددھ پیتے۔ اچھا۔ چل ! ہن چپ ہو جا ورنہ تیری ماں تیرے نال ناراض ہو جاوے گی۔ کہنوں چپ کرا رہی اے کون روٹھ گیا اے؟کہنوں نہیں منائے گی ذرا اسیں وی تے ویکھیے۔ شازیہ دا شوہر سلیم باہر کمرے وچ داخل ہوندے مخاطب سی۔ ایدھر اودھر ویکھن لگیا جدوں سامنے نظر پئی تے پنگوڑے وچ لیٹے ’’روئی دے گڈے‘‘ جہدا نام بخت ور رکھیا سی شازیہ لوڑی دے رہی سی۔ نہیں نہیں کجھ وی تے نہیںبس میں تے انج ای گلاں کر رہی سی۔ گھبراہٹ دے عالم وج ایدھر اودھر ویکھن لگی۔ اوہدی اکھاں وچ شر وحیا دی اک چمک نمایاں سی فیر ہلکی جئی مسکراہٹ نے سلیم نوں خوش آمدید کہیا۔ اوہ کجھ دیر لئی سب کجھ بھل گئی۔ اچھا۔ ہن سمجھیا کہ توں خود نال ای گلاں کر رہی سی۔ ویکھ شازیہ میں کئی واری منع کیتا اے کہ اینا سوچیا نہ کر میری جان۔ پگلی تیری سجھی ہوئی اکھاں تے ہونٹاں اتے خشک سکری اتھروواں نال بنے ہوئے رخساراں اتے ندی نالیاں دے نشان دس رہے نیں کہ ضرور ماں نے کجھ کہیا اے۔
میری جان! میں کئی واری تینوں سمجھایا اے کہ ماں دی گلاں نوں دل اتے نہ لایا کر۔ جے توں چاہوے تے ایس پنڈ نوں چھڈ کے شہر منتقل ہو جائیے تاں جے توں خوش رہ سکے۔ نہیں سلیم دی آواز وچ وی اک درد دی لہر نمایاں سی۔ بس شازیہ تینوں اداس ویکھنا واںتے خود وی اداس تے بے آس ہو جانا واں۔
شازیہ کوئی جواب دتے بغیر اٹھ کے رسوئی وچ روئی لین چلی گئی۔ شازیہ لئی ایہہ پت جھڑ دا موسم کوئی نواں نہیں سی۔ اوہنوں تے موسم گل وی خزاں رسیدہ لگدا سی۔ بہاراں اوہدا ساتھ نہیں دے رہیاں سن۔ چاروں پاسے غماں تے الجھناں دے پہاڑ سر کڈ کے کھڑے سن۔ ہر رستہ خاردار جھاڑیاں نال بھریا وکھائی دے رہیا سی۔ آخرکار اپنی بے گناہیاں دے اتھروواں نوں صاف کردی ہوئی روٹی دی چنگیر پھڑے کمرے توں باہر آگئی۔ رات دی کالی چدر کائنات اتے پھیل چکی سی۔ وقفے وقفے نال کھوتیاں تے کتیاں دے بھونکن دی آوازاں آ رہیاں سن۔ فیر دوجے دن دا سورج ہولی ہولی چیل دے پیڑاں دے پچھوں اپنا سر کڈ رہیا سی۔ سورج دی سنہری کرناں باری توں چھن چھن کے اندر کمرے وچ سویر ہون دا پیغام دے رہیاں سن۔ باہر فصلاں اتے برف دی سفیدی ہریالی نوں اک عجیب سماں بخش رہی سی۔ حرارت نال پگھل کے برف زمین دی آغوش وچ قطریاں دی صورت وچ جذب ہو رہی سی۔ دھند وی کرناں دی آہٹ توں دور نس رہی سی۔
شازیہ گھڑے وچ مدانی پائے ددھ توں مکھن کڈن وچ مصروف سی۔ حویلی وچ لگے ام دے وڈے پیڑ اتے کاں دی کائیں کائیں دی صداواں مسلسل آ رہیاں سن۔ آسمانے شازیہ نوں مخاطب کردیاں کہیا کہ انج لگدا اے جیویں کوئی پروہنا آن والا اے۔ آسما! سنیا اے کہ کاں بولے تے پروہنے دی آمد ہوندی اے میرا تے خیال اے تہاڈے میاں باہر توں آ رہے نیں۔ دو سال ہو گئے نیں اوہناں نوں پاکستان توں گئے ہوئے شازیہ اپنی نند آسما نال مخاطب سی۔مگربھابھی! ایہہ پیغام تہاڈے لئی وی خوشیاں دا پیغام بن سکدا اے۔ میری بھین نہیں۔ سکھے پیڑاں اتے کدی کاں کائیں کائیں نہیں کردا ہمیشہ پیڑاں اتے بیٹھ کے آمد دا پیغام دیندا اے یا مکان دے بنیرے اتے۔ بنجر پیڑاں اتے تے ہمیشہ الو تے گد ای آ کے بیٹھدے نیں جو اجاڑ تے ویرانی دی نشانی اے۔ ہن توں ای دس میرا تے ایس کاں دنال کیہ اوسطہ۔ شازیہ نے حسرت بھری نظراں تھلے کردیاں مدانی ددھ توں باہر کڈ تے ہتھ پونچھ کے سانے الماری وچ رکھے ہوئے ’’بخت اور‘‘ ول ودھی تے چھیتی نال اپنی چھاتی دے نال لاندے ہوئے! میں صدقے جاواں اپنے پتر دے میرے چن نوں تے بھک لگی ہوئی اے فیر شازیہ کدی اوہدے ہتھاں نوں چمدی تے کدی پیراں نوں سینے نال لاندی کدی ہونٹاں اتے ہتھ دی انگلی نال ہسان دی کوشش کردی۔ آسما ایہہ سارا منظر باری دی سلاخاں تو ویکھ رہی سی تے چپکے نال ہتھ وچ ٹیلی گرام پھڑے کمرے وچ داخل ہوئی ویکھ شازیہ! بھابھی تسیں سچ ای کہندے سو کہ کاں بولے تے پروہنے آن دا پیغام دیندا اے!
کل میرا خاوند جمیل باہر توں آ رہیا اے بس فیر میں کجھ دناں تک اپنے گھر واپس چلی جاواں گی۔ شازیہ نے ہلکی جئی مسکراہٹ دے نال آسما نوں مبارکباد دتی تے کہیا کہ تسیں کنی خوش نصیب او کہ پیار کرن والا شوہر تے لاڈ کرن والے سسرال ملے۔ ایدھر میری زندگی وی کیہ اے؟ سلگدا ہویا اک انگارہ… دوجا میرا بخت آور میرے نال نہیں بولدا۔ گڈے نوں بستر اتے لٹاندے ہوئے شازیہ کہہ رہی سی۔ہن تے کجھ بول۔ ویکھ جے توں نہیں بولے گا تے تیری ماں ہمیشہ تیرے توں ناراض ہو جاوے گی تے منہ پھیر لووے گی۔ ہاں ہاں بول نا۔ شازیہ دی اکھاں وحشت زدہ ہرنی وانگوں حیران و پریشان ہو گئیاں۔ اتھرواں دی یلغار نے اک واری فیر اک دوجے دا پچھا شروع کردتا۔ ویکھ بخت آور میں تینوں پچھلے دس سالاں توں بلا رہی آں مگر تو نہیں بولدا۔ خدا دے لئی میرا کوئی قصور تے دس آخر میںکدوں تک انج ای منتاں کردی رہواں گا!
شازیہ توں کتھے ایں؟ شازیہ کجھ سنیا توں ماں کل ای میرا دوجا ویاہ ماموں دی کڑی زاہدہ نال کرا رہی اے۔ سلیم پریشانی دے عالم وچ کمرے وچ داخل ہوندے کہہ رہیا سی۔ ہاں میں سن لیاں ساری گلاں۔ کوئی گل نہیں تسیں اپنے ویاہ دی تیاری کرو انشاء اللہ تسیں مینوں ہر موڑ تے صابر پائو گے۔ تیرا دماغ تے خراب نہیں ہو گیا شازیہ‘ ایہہ توں کیہ کہہ رہی ایں؟ خدا لئی میری مدد کر ایہہ مذاق دا ویلا نہیں بلکہ سوچن دا ویلا اے مینوں کوئی مشورہ دے ورنہ کل میری زندگی دا آخری دن ہووے گا۔
سن جان توں میری اوہ رازداں ایں جہدے اتے اسمان وی فخر کردا اے۔ توں چنگی طرح جاننی ایں کہ میں کدی اوہ پیار نہیں دے سکیا جو اک خاوند اپنی بیوی نوں دے سکدا اے۔ ہن توں خود ای سوچ کہ جے میری بیوی دے سامنے میرا بھید کھل گیا تے فیر میں منہ وکھان دے قابل نہیں رہواں گا۔ ہر عورت تیری جئی عظیم تے باوقار نہیں ہو سکدی۔فیر کجھ دیر لئی سلیم اپنے ماضی وچ لوٹ گیا۔ جدوں اوہدے پہلے ویاہ دی تیاریاں زوروشور نال جاری سن مگر ایہہ کلا اپنے لنگھے ویلے وچ کیتی ہوئی غلیطیاں اتے اتھرو بہار ہیا سی۔ اخیر ماں پیو دی ضد دے اگے سر جھکانا پیا۔ مراداں دی اوہ پہلی رات جہنوں لوک سہاگ رات دا نام دیندے نیں اوہدے لئی الجھناں تے پریشانیاں دا پیغام لیائی!مینوں اجے تک پہلی رات دی اوہ ساری گلاں یاد نیں جو توں مینوں حوصلہ دیندیاں آکھیا سی میں کہیا سی شازیہ ویکھ میں اک زندہ لاش واں۔ افسوس کہ میں تینوں اک خاوند دی ساری رعنائیاں دا پیار نہیں دے سکاں گا۔ میں اپنے شباب نوں دوستاں دی گندی محفلاں وچ اوہناں کوٹھیاں دی نذر کر چکیا واں جتھے دن سوندے تے راتاں جاگدیاں نیں۔ جتھے ہر شام سودے بازی تے ہر رات عصمتاں دی دھجیاں اڈائی جاندیاں نیں۔ اوتھے دی دل چوند روشنیاں نے میری اکھاں دی بینائی ختم کردتی اے۔ہن میں اکھاں رکھدیاں وی اک انھا مسافر آں۔ جہدی منزل قریب تے عقل و فہم دور اے۔
فیر توں ایہہ سب کجھ جاندے ہوئے وی زندگی بھر سات نبھان تے رازداں رہن دی قسماں کھائیاں۔ ہاں میں کہیا سی۔ جے توں چاہوے تے میں تینوں طلاق دے دیاں گا توں اپنی اک وکھری دنیا بسا لے۔ شازیہ میری جان تیرے تے سو واری قربان۔ توں فرحت جذبات نال کہیا سی کہ میرے سرتاج جہڑے میرے مقدر وچ لکھیا سی اوہ مینوں مل گیا اے۔
فیر اوہ پہلی رات دی سویر دا منظر جو میری نظراں وچ عبادت دا درجہ رکھدا اے۔ ایتھے تحریر کردے ویلے مینوں کھیڑیاں دے ہاہ جدوں ویاہ کے آندی اے تے اوہ دعا کردی اے کہ یااللہ میں رانجھے دی امانت آں میری حفاظت کرنا۔ ہیر دی دعا قبول ہوئی تے اوہ دوجے دن سویرے سسرال والیاں نوں وکھان لئی جھوٹ موٹ دا اشنان کردی اے۔ واقعہ یاد آندا اے اوہو کیفیت کجھ ایتھے وی شازیہ دے لافانی کردار وچ جھلکدی اے۔
ہیر دے غسل کرن تے جو شعر پیر وارث شاہؒ نے کتاب ہیر وچ تحریر کیتے نیں اوہناں دانمونہ پیش خدمت اے۔
فجر ہوئی تے اٹھ کے ہیر جٹی بیٹھ انگنے وچ آشنان کیتا
اونہدی پائیکے غم دے وچ بیٹھی رانجھے یار دے ول دھیان کیتا
میں تاں تیری امان رانجھئے یا وے دل وچ اقرا ایمان کیتا
تیرے باہنجہ انگ نہ نین جوڑاں شاہد حال دا رب رحمان کیتا
پاک صاف ہاں میں تیرے عشق اندر جھوٹھ موٹھ اینویں اشنان کیتا
وارث شاہ فراق دے نال جٹی بارہ ماہ دا ذکر بیان کیتا
٭ ٭ ٭ ٭ ٭
تے اوس دن سویرے اٹھی۔ نہا دھو کے کپڑے تبدیل کیتے کسی نوں کنوں کن خبر وی نہیں ہوئی تے اپنی سخیاں دے نال خوش گپیاں وچ مصروف ہوگئی۔ تیری ایس قربانی اتے میں ای نہیں بلکہ اسمان وی عش عش کر اٹھیا ہووے گا۔ ہن میرے چاروں پاسے بہاراں ای بہاراں سن۔
مگر کل ماں نے میرے دوجے ویاہ دا فیصلہ کر کے مینوں موت نوں گلے لان تے مجبور کردتا اے۔ افسوس! شازیہ میرے کیتے ہوئے گناہواں دی سزا تینوں بھگتنا پے رہی اے جو توں کیتے وی نہیں۔ ہن میں تینوں ہور پریشان کرنا نہیں چاہندا۔ سلیم نے اک ٹھنڈی آہ بھردیاں گل ختم کیتی تے کمرے توں باہر نکل گیا!
شازیہ اپنے پتر (روئی دے گڈے) نوں سینے نال لائے لوری سنا رہی سی تے اکھاں توں اتھرواں دا اک سیلاب جاری سی۔ آخرکار اوہ دن وی آ گیا جہدا چوہدرانی نوں کئی دناں توں انتظار سی۔ اوہ دن سی سلیم دے دوجے ویاہ دا۔ دن وچ ساری ویاہ دی رسومات باخیر وخوبی انجام پائیاں۔ اک پاسے چوہدرانی انجام تو بے خبر پنڈ وچ لڈو ونڈ رہی سی دوجے پاسے پتر اپنی زندگی نوں دائو اتے لا رہیا سی۔
سلیم نے نویں ووہٹی دے کول جان توں پہلاں ددھ وچ زہر ملایا تے پی گیا۔ حویلی دے سارے افراد ایس خبر توں بے خبر خوشیاں وچ مصروف سن۔ سلیم ہن صرف موت دے بے رحم پنجیاں دا منتظر سی کہ اک دم اوہنوں اپنے جسم وچ اک لہر جئی سرایت کردی محسوس ہوئی۔ زہر نے امر دا کم کردتا تے اوہدی ساری جسمانی رعنائیاں واپس لوٹ آئیاں۔ ایہہ قدرت دا اک عجیب کرشمہ سی۔ کافی دیر تے اوہ ایس شش و پنج وچ پیا سوچدا رہیا کہ کدھرے میں ایہہ سفنا تے نہیں ویکھ رہیا۔ ایہہ اک ایسا موقع سی جدوں اک بنجر پیڑ نوں اچانک کونپلاں بھوٹنی شروع ہو جان تے اوہ پیڑ وی دیوانہ وار پاگل ہو جاندا اے فیر موقع وی اوہ جدوں موت دی بے رحم انھیری توں گزرن وچ کجھ لمحات باقی ہون۔
ایہہ قدرت خداوندی دا اک معجزہ ای سی کہ جیویں زہر کھان نال زندگی رقص کردی وکھائی دے رہی سی۔ سلیم دی اکھاں وچ اک عجب شعلہ نما چمک سی۔ اوہ سدھا سیڑھیاں چڑھدا ہویا شازیہ دے کمرے ول نسیا جو بارگاہ الٰہی وچ سجدہ ریز سی۔ کول کھڑے ہوئے سلیم نے شازیہ نوں اچانک ویران باغ وچ بہار دے آن دی خبر دتی۔ شازیہ قدرت دے کرشمے اتے حیران وی سی تے فیر کجھ دیر لئی خموش فضاواں نوں گھورن لگی ایس بہار دی پہلی حقدار توں ایں شازیہ۔
توں ایس چمن دی اوہ کلی ایں جو عرصہ دس سال توں باغ بہار توں محروم سی توں ویرانے وچ رہندے ہوئے اوہ اوہدی ذات اتے بھروسہ کیتا جو ساری دنیا دے پالن والا ہر شے اتے قادر اے۔ شازیہ نے صبر دا دامن ہتھ وچ تھامدے ہوئے کہیا تسیں میری گل فی الحال چھڈ دیو ایہہ وی تہاڈے اتے اک آزمائش دی گھری اے۔ ایہناں قیمتی لمحیاں نوں گوائے بغیر اپنی دوجی بیوی نوں خوشیاں نال مالا مال کرو۔
ایس مقام تے تہاڈی کامیابی آن والی خوشیاں دی ضامن اے۔ سلیم اپنی دیوی جئی بیوی دی ایس وڈی قربانی اتے حیران سی تے خوش وی اوہ دیوی جہدی سلیم صدیاں پوجا کردا چلیا آ رہیا سی اک واری فیر اج اوس عظیم دیوی نے اپنا آپ لٹا کے دنیا دی ساری خوشیاں تے آرزوواں سلیم دے پہلووچ نچھاور کردتیاں۔ سلیم خدا تعالیٰ دی رضا دے اگے سر جھکائے نوین ووہٹی دے کمرے وچ داخل ہویا۔ رسمی گل بات مگروں دو جسم اک ہوئے تے؟
پوری حویلی روشنیاں نال جگمگا رہی سی۔ ساری حویلی وچ رات بھر نوکراں دی چہل پہل رہی۔ دوجے دن علی الصبح سورج اجے پوری آب و تاب نال طلوع نہیں ہویا سی نویں ووہٹی نوں سوندے وچ چھڈ کے باہر آیا تولیہ چک کے باہر نکل گیا۔ جدوں کافی دیر ہوگئی ووٹی باہر نہیں آئی تے ’’ہاجراں‘‘ نے کمرے وچ جا کے ووہٹی نوں چکن دی کوشش کیتی مگر ایتھے معاملہ الٹ ہو چکیا سی۔ ووہٹی دا رنگ نیلا تے اوہ موت دی وادیاں وچ پہن چکی سی۔ چوہدرانی ہاجراں دی چیخ و پکار نال پوری حویلی لرز اٹھی۔ اوہنے پوری زمین گھمدی ہوئی وکھائی دتی۔ سارے پنڈ وچ کہرام مچ گیا ہر کوئی ایس جواں سال موت اتے اتھرو بہا رہیا سی۔ ایہہ اچانک موت دا معاملہ کسی دی سمجھ وچ نہیں آ رہیا سی کہ ایہہ اچانک کیہ توں کیہ ہو گیا… پوری حویلی ماتم کدہ بن چکی سی۔
سلیم تے شازیہ وی ایس انہونی موت اتے خون دے اتھرو بہا رہے سن۔ چوہدرانی ہاجراں نوں اپنی وڈی بہو شازیہ اتے شک گزریا کہ ہووے نہ ہووے نویں ووہٹی نوں ایہنے زہر دتا اے مگر سلیم نے ماں نوں غلط فہمی دا کہہ کے گل ذہن توں کڈ دتی ایہدے توں چوہدرانی ’’ہاجراں‘‘ پتر دے سمجھان تے خموش ہو گئی۔
اخیر سارے عزیز و اقارب نے خدا دی رضا دے اگے سر جھکاندے ہوئے ڈاکٹراں نوں چیک اپ کروان مگروں اوہنوں اتفاقی موت قرا دے کے دفن کردتا۔ موت دی تحقیق کرن والا ڈاکٹر کمال سلیم دا گہرا دوست سی۔ اوہ دوجے دن تعزیت دے بہانے جدوں سلیم نوں ملیا تے اپنا شک ظاہر کیتا کہ سلیم تینوں پتہ اے کہ تیری نویں ووہٹی زہر نال مری اے۔ توں ویکھیا نہیںکہ اوہدا سارا جسم نیلا ہو رہیا سی۔اوہدی موت پورے جسم وچ زہر پھیل جان نال واقع ہوئی اے۔سلیم اتے ایہہ تحقیق اک منٹ لئی بجلی بن کے ڈگی۔ حیرانگی دے عالم وچ دیواراں نوں گھور رہیا سی۔ زہر دا نام سندے ای سلیم اپنے ہواس درست کردیاں ڈاکٹر کمال نال مخاطب ہویا تے اپنی ساری آپ بیتی بیان کردتی کہ میں دلبرداشتہ ہو کے ایس طرحاں ددھ وچ زہر ملا کے کھایا سی!
فیر قدرت دے ایس عجب کرشمے نوں بیان کیتا جو زہر کھان نال خود وچ اک انجانی طاقت محسوس کیتی۔ ڈاکٹر نے کہیا توں بالکل صحیح کہیا کہ تیرے ایس کھائے ہوئے زہر نال نویں ووہٹی دی موت واقع ہوئی۔ اوس زہر نے تینوں نویں زندگی عطا کیتی تے زندگی نوں موت نال ہمکنار کیتا۔ خیر ہن صبر دے سوا کوئی چارہ کار نہیں۔ اوہدے اگے کسی دا وس نہیں چلدا۔ حوصلہ رکھو! تے اپنی پہلی بیوی نوں دنیا دی ساری رعنائیاں تے خوشیاں نال خوش آمدید کہو!
ہن توں اک مکمل شوہر ایں جو بیوی دے سارے حقوق زوجیت نوں پورا کرن وچ کوئی ہچکچاہٹ محسوس نہیں کر سکدے۔ ویلا دا بے لگام گھوڑا اپنے رستے وچ آن والی ہر شے نوں کچلدا ہویا لنگھ رہیا سی۔ ویلا کدی نہ رکن والی سواری اے۔ حویلی اتے اک واری فیر غماں دا پہاڑ ٹٹ پیا۔ اوہ رات بڑی ڈرائونی سی جہڑی رات انھیری تے طوفان زوراں تے سی۔ درخت جڑاں توں اکھڑ رہے سن۔ شازیہ دی سس ’’ہاجراں‘‘ فالج دے اٹیک نال اچانک اپنے خالق حقیقی نال جا ملی۔ نویں ووہٹی دی موت دراصل ہاجراں دی موت دا کارن بنی تے ایہہ موت اوہدی اپنی خریدی ہوئی موت سی جہنے آناً فاناً ہر پاسے حویلی تے پنڈ نصیب پور وچ اداسی پھیلا دتی سی!
کہندے نیں کہ ویلاہر غم دا مرہم اے۔ ویلے دی چادر ہولی ہولی سرکدی رہی تے اج ’’ہاجراں‘‘ پنڈ دی چوہدرانی (ظلم دی اخیر) خود اوہناں کنڈیاں بھری جھاڑیاں دی اوٹ وچ قبر دے اندر ابدی نیندر سو رہی سی۔ جہدے طعنے اوہ شازیہ نوں دیندی سی کہ توں اوہ کنڈے دار جھاڑی ایں جہدے اتے کدی پھل پھل نہیں لگدا مگر ایس قدرت دے کرشمے عجیب نیں اوہ چاہوے تے صحرا وچ پھل پھل لا دیوے چاہوے تے بھرے گلشن نوں طوفاناں دی زد وچ لیا دیوے۔ ایدھر اللہ تعالیٰ دی پاک ذات نے شازیہ دے صبر دا تن خوبصورت پتراں دی صورت وچ دتا۔
جو حویلی دی رونق تے سلیم دی جائیداد دے وارث قرار پائے لیکن شازیہ ہن وی اپنے بخت آور (روئی دے گڈے) نوں بنا سنگھار کے الماری وچ رکھدی تے اوہنوں اپنی مراداں دا منبع قرار دیندی اے۔ بالاں دے سکول جان مگروں اوہنوں اپنے سینے نال لائے رکھدی تے خوب دل بھر کے اوہنوں پیار کردی اوہ اوہنوں ہن وی اپنی تنہائیاں دا ساتھی قرار دیندی اے۔