جنگل وستی

حمید راضی

ایہہ جون دے دناں دی گل اے، دو تِن دیہاڑیاں توں ہسٹر ودھیا ہویاسی۔ لگدا سی جیویں ساون کجھ دیہاڑے پہلاں آگیا اے۔ اوہنے بہندیاں سار ای سجے ہتھ باری توں باہر دیکھیا ، اوہنوں لگا رُکھ کجھ ہل رہے نیں تے کالے بدل کِسے پاسیوں اوارہ گردی کردے ایدھر آنکلے نیں۔ اوہنے نائب قاصد نوں باری دے پردے ہور اگے پچھے کرن دا آکھیا، پردے ہٹے تو اوہ باہر ویکھن لگ پیا۔ لگدا سی بدل اج ورھن دا پروگرام بنا کے آئے نیں۔ لوکی فٹ پاتھ اتے ترکھے ترکھے ٹر رہے سی۔
تنویر دفتراپڑن مگروں سبھ توں پہلا قہوہ پیندا۔ اوس دن دے سرکاری کماں نوں اک کاغذ اتے لکھدا تے ساہمنے شیشے تھلے رکھ دیندا۔ دوجے کاغذ اتے بالاں دی فیس، بجلی یا گیس دے بل یا کوئی ہور گھر دا نکا موٹا کم لکھ لیندا۔ اوہ ریلوے راولپنڈی ڈویژن دا پرسانل افسر سی۔ اوہ ملازماں دی بدلی، ترقی تے سزاد ے معاملات دیکھدا سی۔ ڈویژن وچ کوئی دس ہزار دے نیڑے تیڑے ملازم سن۔ ملازماں دی بھلائی وی اوہدے سرکاری کم دا حصہ سی۔ ایس پکھ توں اوہنوں ملازماں دی ماں وی آکھیا جاندا سی۔ اوہنے ہفتے وچ دو دیہاڑے ملازماں دے مسئلے سنن لئی رکھے ہوئے سی، سچی گل تے ایہہ سی جے ہفتے دے باقی دیہاڑیاں وچ وی اوہنوں ملن اُتے کوئی روک رکاوٹ نہیں سی۔
اوہ حالی دفتری کم شروع کرن لگا ای سی جے اتوں اوہدا دفتری بیلی اشفاق آگیا۔ اشفاق ڈویژن وچ اکاؤنٹس دے محکمے دا انچارج سی تے اوہنوں ایتھے کم کردیاں دو تن سال ہوگئے سن۔ اوہ بہندیاں سار ای آکھن لگا، میں کجھ پریشان آں، میرے کول اک بابا جی دو تن دیہاڑیاں توں آرہے نیں، مینوں سمجھ نیئں آوندی میں اوہناں دا مسئلہ کنج حل کراں ، اپنی گل کر کے اوہ تنویر ول ویکھن لگ پیا تے فیر آپوں ای بول پیا جے تسیں اجازت دیوتے میں بابا جی نوں اندر سَدھ لواں تے فیر اُٹھ کے باباجی نوں جہڑے دفتر دے باہر کھلوتے سی، اندر بُلالیا، اوہ اندر آئے تے تنویر نے اوہناں نوں کرسی اتے بیٹھن دا آکھیا تے نال ای اوہناں اُتے اک نظر وی مار لتی۔ اوہ پینٹھ ستر دے پیٹے وچ ہوون گے، ہوسکدا اے اوہنا ں دی عمر کجھ گھٹ ہووے پر غریبی بندہ گال دیندی اے، تے خوراک گھٹ لبھن نال اوہ اندروں زنگالیا جاندا اے۔ اکھاں اتے پرانی جہی عینک لگی ہوئی تے اوہناں دے چہر ہ دا رنگ کنک ونا ہوگیا ہویا سی۔ بابے نے قمیض نال مڑھکا پونجیا، اپنے ساہ سِدھے کیتے تے تنویر ول ویکھن لگ پئے۔ اشفاق نے ویکھیا بابا جی بہہ گئے نیں تے بولیا’’ہن تسیں اپنا مسئلہ دسو۔۔۔۔‘‘
’’میں مسئلہ دساں، میں کنی واری دساں، میں دس دس کے اَک گیا آں۔ میں پشاور جاندا آں اوہ پنڈی گھل دیندے نیں، پنڈی والے پشاور بھیج دیندے نیں، میں گڈیاں وچ سفر کر کر کے رُل گیاں آں، مینوں کوئی گھاہ ای نئیں پاندا۔ میرا پتر منجی اتے پیا ہویا اے، مینوں اوہدے سِر اُتے بہنا چاہیدا اے، کوئی پتہ نئیں اوہ کِنے دن ساڈے کول اے، کینسر ورگے موزی مرض نے اوہنوں اندروں کھاچھڈیا اے، چالھی پنتالھی ورہیاں دا گھبرو میرے ہتھوں ڈھلداجارہیا اے، ریلوے والیاں نے اوہدے لئی ستر ہزار کیہہ منظور کیتے نیں، مینوں تے رول ای دتا اے‘‘
تنویر تے اشفاق نے باباجی ول ویکھیا، اوہناں دی کاوڑ ودھدی جارہی سی۔
’’ستر ہزار؟ میں تے کئی ستر ہزار لگا دتے نیں، ڈاکٹراں نے وی مینوں کھا لتا اے، ایہہ اللہ نے میرے نال کیہ کیتا اے، میں بڈھا بندہ رُل رہیا آں، میں قرضیٔ ہوگیا آں ، میرے کول ککھ نئیں رہیا، میں تے اٹھ سال دی پوتری وی رہن رکھ دتی اے‘‘۔

ایہہ گل آکھ کے اوہ ڈھامار کے رون لگ پیا۔ تنویر تے اشفاق نے اک دوجے ول دیکھیا ، اوہناں دیاں اکھیاں وچ وی اتھرو آگے۔ ’’یار، بابا جی نوں پیسے کیوں نئیں لبھ رہے؟ ’’تنویر نے پچھیا۔ ’’بابا جی دا پتر کُندیاں ریلوے ٹیشن اتے ملازم سی جد اوہنوں کینسر دا مرض لگ گیا۔ جدوں علاج لئی کیس گیا، اوہدوں کندیاںریلوے ڈویژن پشاور وچ آوندا سی۔ ہن پیسے منظور ہو کے آئے نیں تے ایہہ ٹیشن ریلوے ڈویژن پنڈی وچ آگیا اے۔‘‘
’’اشفاق یار ایہدا حل دسو۔۔۔‘‘ تنویر نے پچھیا تے بابا جی اتھرو پونجھ کے گل سنن لگ پئے۔
’’ایہدا اک حل اے‘‘۔ اشفاق بولیا۔
’’اوہ کیہہ ؟ ’’ایہہ جون دے دن نیں، مالی سال مکن والا اے، میرے کول بجٹ نئیں۔ پر کچھ پیسے ریلوے ہسپتال پنڈی دی ایم ایس دے بجٹ وچ موجود نیں، جے اوہ مینوں ستر ہزار دا بجٹ دے دیوے تے ایہہ مسئلہ حل ہوسکدا اے‘‘۔ تنویر دیاں اکھاں وچ چمک جہی آگئی۔ اوہ کرسی اتے پچھے ہو کے بہہ گیا تے کجھ گھڑیاں سوچن لگ پیا، فیر اوہ ایم ایس نال گل کرن لئی فون ملاون لگ پیا۔ اوہ تے ایم ایس پچھلے دو تین سال توں جاندے سن تے اک دوجے دی عزت کردے سی۔ ڈاکٹر سعیدہ نے اوہدی گل سنی تے نال ای دس وی دتا جے اوہدے بجٹ وچ ستر ہزار موجود نیں تے اوہنوں ایہہ پیسے دیون اتے اعتراض وی کوئی نئیں، بس اکاؤنٹس والیاں نوں اعتراض نہ ہووے۔ تنویر نے اگوں آکھیا اکاؤنٹس والیاں نال اوہ آپوں نبڑ لوے گا تے نال ای اشفاق ول تکن لگ پیا۔ تنویر نے اپنی سرکاری گڈی ہسپتال گھلی تے اک گھنٹے دے اندر ایم ایس ولوں لیٹر اوہدی میز اتے موجود سی۔ تھوڑے چر پچھوں اشفاق تے بابا جی فیر اوہدے دفتر آگئے۔ تنویر نے ایم ایس دا لیٹر اشفاق دے ہتھ پھڑا یا تے اوہدا جواب اڈیکن لگ پیا۔ اشفاق نے بابا جی نوں ویکھیا تے بولیا، ’’بزرگو کل اک وجے آکے ستر ہزار دا چیک لے جانا‘‘۔
بابا جی نے دواں نوں تکیا، اوہناں دیاں اکھا وچ حالی وی بے یقینی دے پرچھاویں سن، دواں اتے اک نظر مار کے اوہ دفتر توں باہر نکل گے۔ باہر کسے کولوں ویلا پچھیا، حالی دن دے بارھاں وجے سن، اوہ سوچن لگ پئے میں کندیاں ٹرجاواں یا پنڈی ای رہ جاواں ۔ کل اک وجن وچ حالی پورا دن پیا ہویا اے۔ اوہناں دا مونہہ ریلوے ٹیشن ول سی۔ ٹیشن توں تھوڑا پہلاں اک رہڑی اتے رُکے تے دو سموسے لے کے اگے جا کے کھلو گے۔ کسی گڈی دا ویلا ہوگیا سی، لوک ٹیشن ول دوڑی جارہے سی۔ اوہناں اسمان ول ویکھیا تے بولے ’’چنگا پترا اج فیر میں پنڈی رہ جاندا آن، ٹیشن اتے ای رات نوں کسے بنچ اتے سوجاواں گے جے نیندر آئی تے، جتھے ایہناں وقت لنگھ گیا اے، کل اک وی وج ای جائے گا۔۔۔‘‘اوہناں ایہہ گلاں انج کیتیاں جیویں اوہدا پتر ساہمنے بیٹھا ہووے۔ اگلے دیہاڑے تنویر دفتر وچ بوہت رجھیا رہیا۔ وزیراعظم نے اک دو دن وچ ٹیشن اتے کسے ریل گڈی دا افتتاح کرنا سی۔ اوہدے ذمے کئی کم لگے ہوئے سی۔ افسراں تے ملازماں دے سیکورٹی کارڈ بناونے سی، ایس مقصد لئی ضلعی انتظامیہ تے پُلس نوں کجھ خط لکھنے سی ۔ وزیراعظم دے کھان پین دا شہردے وڈے ہوٹل توں سر بندھ کرنا سی۔ خوراک نوں پہلاں ڈاکٹر نوں چیک کروانا سی۔ انج دے بوہت سارے نکے موٹے کم اوہدے پیٹے پئے ہوئے سی۔ اتوں میٹنگاں توں جاں نئیں سی چھٹ رہی۔ اوہدا بابا جی دے کم ول دھیان ای نہ گیا۔ اوہنے پانی پیندیاں گھڑی ول ویکھیا، دن دے ڈیڈھ وج چکے سی۔ ’’اوہ‘‘ ، آکھ کے اوہ بابا جی بارے سوچن لگ پیا۔ اینے چر وِچ دفتر دا بوہا کھلیا تے بابا جی اندر آگے۔

انج دے بوہت سارے نکے موٹے کم اوہدے پیٹے پئے ہوئے سی۔ اتوں میٹنگاں توں جاں نئیں سی چھٹ رہی۔ اوہدا بابا جی دے کم ول دھیان ای نہ گیا۔ اوہنے پانی پیندیاں گھڑی ول ویکھیا، دن دے ڈیڈھ وج چکے سی۔ ’’اوہ‘‘ ، آکھ کے اوہ بابا جی بارے سوچن لگ پیا۔ اینے چر وِچ دفتر دا بوہا کھلیا تے بابا جی اندر آگے۔
اوہ اوہدے ول ودھدے آرہے سی، اوہ اندروں ڈر گیا۔ اکاؤنٹس والیاں نے فیر کوئی اعتراض لگا دتا ہووے گا۔ اوہنے باباجی ول تکیا اوہ ہورنیڑے آگے سی تے آکے کھلوکے تے جھولی چک لئی، ’’پترا اللہ تینوں دواں جہاناں وچ عزت دے‘‘۔ تے فیر اوہناں دعاواں دی چھتری کھولھ دتی۔ ’’میں شرم سارآں ، تہاڈا کم بوہت پہلے ہوجانا چاہی دا سی۔‘‘ بابا جی خش لگ رہے سی۔ اوہ کم جدے بارے اوہ نااُمید ے ہوگے سی، دیر سویر اخیر ہو ای گیا سی۔ تنویر کرسی اتے بیٹھا تے بابا جی دعاواں دیندے باہر نکل گے۔
دپہر دے تن چار وج گے سی۔ مہر ایکسپریس چلن وچ حالی کجھ چر باقی سی۔ بابا جی تن نمبر پلیٹ فارم اتے لکڑی دے بنچ اتے بہہ گے۔ اوہناں چاہ دے سٹال توں اک کپ چاہ تے دو تن بسکٹ لے لتے۔ اوہناں نوں ڈاہڈی بھکھ لگی ہوئی سی۔ اوہ چاہ وچ بسکٹ ڈبو کے کھاون لگ پئے۔ اینے چر وِچ گڈی وی پلیٹ فارم اتے آکے لگ گئی۔
اوہناں اچے اچے ڈکار مارے تے آکے گڈی وچ بہہ گے۔ اوہ چھیتی گھر اپڑنا چاہندے سی۔ فیر کئی سوچاں نے اوہناں نوں کلاوہ مارلیا۔ اوہ پتر بارے نئیں سی سوچنا چاہندے، اوہ ایہدے بارے سوچدے تے ڈر نال کنبنی لگ جاندی۔ اوہناں دا دھیان اپنی پوتری چھیماں ول سی۔ میں کل سویرے سویرے بینک جاکے چیک جمع کرادیاں گا۔ اک دو دیہاڑیاں وچ پیسے لبھ جاون گے۔ پیسے اوہناں خنزیراں دے مونہہ اتے ماراں گا تے دھی رانی نوں گھر لے آواں گا۔ اینہاں سوچاں نال اوہدے چہرے اتے تھوڑی چمک جہی آئی۔ اوہناں باہر ویکھیا کوئی ریل گڈی ٹھکا ٹھک کردی لنگھ رہی سی۔
ریل دا ڈبہ لوکاں نال بھرگیا سی تے اوازاں دا میلہ لگاہویا سی۔ جد گڈی چلی اوہناں نوں لگا جیویں ایہدی رفتار بوہت گھٹ ہووے۔ کندیاں کد آوے گا، اوہناں اپنے آپ نال گل کیتی تے چپ چپیتے اپنی سیٹ اتے بیٹھے رہے۔ نہ اوہناں کِسے نوں بلایا نہ اوہناں نال کِسے گل بات کیتی۔ گڈی جنڈ ریلوے ٹیشن اپڑی تے باہر ہنیرا پے گیا ہویاسی۔ بابا جی اک دو دن دے ڈاہڈے تھکے ٹٹے ہوئے سی، نیندر نے اوہناں اتے حملا کیتا تے اوہ سوں گے۔ اوہناں خاب وچ ویکھیا چھیماں رو رہی اے۔ اگلی گھڑی اوہناں ویکھیا اوہ بینک تے گیٹ اتے کھلوتے نیں تے گارڈ اوہناں نوں اندر نئیں جاون دے رہیا۔ ’’بابا حالی بینک دا ٹائم نئیں ہویا۔۔۔‘‘ اوہناں دی اکھ کھل گئی، کندیاں نیڑے آگیا سی۔ اوہ ٹیشن توں باہر نکلے سامنے ای ریل وستی سی۔ رستے وچ کجھ ہنیرا سی پر اوہناں ویکھیا لوکی اوہناں دے کوارٹر ول جارہے سی۔ تھوڑے ہور اگے ہوئے تے کسے دسیا، ’’بابا تیرا پتر پورا ہوگیا اے‘‘۔۔۔ گھر مرداں تے زنانیاں نال بھریا ہویا سی۔ ساری ریل وستی اوہدے گھر آگئی سی۔ اوہنے اگے پچھے نظر ماری تے رون دی کوشش کیتی پر اتھرو اوہدیاں اکھاں وچ سُک گے سی۔ اوہنے زنانیاں ول ویکھیاں ’’اوہ ظالمواج تے چھیماں نوں چھڈ جاندے۔ میں تاردیاں گا تہاڈے پیسے۔۔۔ چیک میرے بوجھے وچ اے، تاردیاں گا میں تاردیاں گا۔۔۔‘‘ زمین سجیوں کھبے گھم گئی، فیر تھلے گئی اپر جارہی سی تے بابا جی پتر دی منجی اتے ڈِ گ پئے۔ اوہناں دے بُلھ ہل رہے سی’’میں تار دیاں گا، تاردیاں گا تہاڈے پیسے۔۔۔‘‘٭٭