پاک فضائیہ دی بھارت اُتے برتری

لکھت:بلال بٹ

پاکستان اپنے بزدل دشمن بھارت دے مقابلے وچ ہمیشہ پرامن رہن دی کوشش کردا رہیا اے تاں پاکستان ولوں کدی اپنے دفاع اُتے کوئی سمجھوتہ نہیں کیتا گیا۔ ایہو وجہ اے کہ گھٹ وسائل دے باوجود پاکستان اسٹیٹ آف دی آرٹ جے ایف 17 تھنڈر بنان وچ نہ صرف کامیاب ہویا بلکہ اپنے استعمال دے نال نال دنیا دے کئی ملکاں نوں وی مقامی طور اُتے تیار کیتا گیا۔ طیارہ جے ایف 17 ایکسپورٹ کر رہیا اے۔ جذبہ ایمانی نال سرشار شہادت دے شوقین پاکستانی شاہیناں تے بھارتی ہوا بازاں دے وچکار ہون والی معرکہ اپنی نوعیت تے دنیا دی جنگی تاریخ دا اک انوکھا واعہ اے جدوں ہندوستان ولوں پاکستانی سرحداں اُتے چھیڑ چھاڑ کیتی گئی تے ایس دے نتیجے وچ بھارتی پائلٹ نوں اسیں راولپنڈی وچ جیہڑے چاہ پیش کیتی سی شاید بھارت ایس دا ذائقہ قیامت تیکر نہیں بھُل پائے گا۔ ایس معرکے وچ وی پاکستان دا مقامی سطح اُتے تیار کیتا گیا طیارہ جے ایف 17 تھنڈر ای سی جس نے پاکستان نوں ایہہ شاندار فتح دلوائی۔ پاکستان ہن نہ صرف اپنی دفاعی ضروریات لئی ملکی ساختہ جدید جے ایف 17 تھنڈر طیارہ بنا رہیا اے بلکہ دیگر ملک وی پاکستان توں ایہہ طیارے حاصل کر رہے نیں۔ پاکستان نوں پہلاں آرڈر 2017 وچ دتا گیا سی جس دے بعد پاکستان کئی ملکاں نوں طیارے فراہم کر رہیا اے۔ حال ای وچ جے ایف 17 تھنڈر نائیجریا نوں فراہم کیتے گئے نیں۔ پاک فضایہ دے اک سینئر افسر نے پاکستان ایئر فورس تے بھارتی ایئر فورس دے حوالے نال گل بات کردے ہوئے کہیا کہ بھارت تے پاکستان وچ فرق صرف تے صرف جذبہ ایمانی دا اے جدوں پاکستانی شاہیناں نے 28 فروری نوں بھارتی فضائیہ نوں دھول چٹائی سی تے ایس ویلے وی بھارت دے جہاز پاکستانی جہازاں دے حوالے توں اینے گھٹ صلاحیت والے نہیں سن پر کرپشن، بے ایمانی تے بزدلی دی وجہ نال بھارتی فضائیہ دے پائلٹ نوں راولپنڈی وچ چاہ پینی پئی سی۔
پاکستان دی کامیابیاں نوں نہ صرف بھارتی تے پاکستانی بلکہ عالمی میڈیا وی تسلیم کردا اے کہ پاکستان دی فضائی صلاحیت بھارت توں زیادہ بہتر اے۔ جدوں بھارت نوں پاکستان دے ہتھوں بدترین شکست ہوئی تے بھارتی وزیراعظم نریندر مودی نے کہیا سی کہ جے رفال ہوندا تے بھارت نوں شکست نہ ہوندی۔ برطانوی نشریاتی ادارے، بی بی سی، ولوں شائع کیتی گئی رپورٹ وچ کہیا گیا اے کہ انڈیا نوں فرانس توں پنج مزید رفال طیارے ملن دے بعد اک وار فیر ایہہ بحث زور پھڑ گئی اے کہ کیہ ایہہ جدید طیارے پاکستان وچ بنائے جان والے جے ایف 17 تھنڈر توں بہتر نیں یا نہیں؟ سماجی رابطے دی ویب سائٹ ٹوئٹر اُتے جتھے بوہت سارے انڈین صارفین رفال طیارے ملن اُتے جشن منا رہے نیں تے اوتھے پاکستانی صارفین ولوں جے ایف 17 طیاریاں دی تکنیکی بنیاداں اُتے رفال اُتے سبقت متعلق وی دعوے کیتے جا رہے نیں ۔ بی بی سی، نے اپنی شائع کیتی گئی رپورٹ وچ بھارت اُتے طنز کردے ہوئے لکھیا کہ جدوں انڈین پائلٹ ابھی نندن بنے پاکستان دے مہمان ، جدوں پاکستانی پائلٹس نے پچھلے ورہے 27 فروری نوں انڈین مِگ 21 طیارہ مار گرایا تے ایس اُتے سوار پائلٹ ونگ کمانڈر ابھی نندن نوں گرفتار کر لیا گیا، دوران حراست اک ویڈیو جاری کیتی گئی جس وچ اوہ چاہ دی پیالی چکے چاہ دی تعریف کردا وکھائی دتا۔ ابھی نندن دا ایہہ جملہ، ٹی از فینٹیسٹک، ہن پاکستان وچ زبان زد عام اے۔ تاں ایس دے اگلے ای دن پاکستان نے اعلان کیتا کہ اوہ جذبہ خیر سگالی دے تحت انڈین پائلٹ نوں واپس گھر گھل رہیا اے۔ یاد رہوے کہ ایس توں پہلاں انڈین طیارے پاکستان وچ بالاکوٹ دے نیڑے بمباری کر کے واپس چلے گئے سن جس دے جواب وچ پاکستان نے کاروائی کیتی سی۔ ایس واقعے دے بعد انڈین وزیراعظم نریندر مودی نے بیان دتا سی کہ جے انڈیا دے کول رفال طیارے ہوندے تے پاکستان دے نال بالاکوٹ واقعہ دا نتیجہ بہتر ہوندا۔

رفال طیاریاں دی خریداری اُتے انڈیا وچ کئی طرح دے سوال چکے گئے نیں دوجے پاسے ایہناں ای دناں وچ اسلام آباد ایئر ہیڈ کوارٹر وچ میڈیا دے نمائندیاں نوں روسی ساختہ جہاز مِگ 21 دا ملبہ وکھایا گیا ۔ ایس موقعے اُتے ایس ویلے پاکستانی فضایہ دے اسسٹنٹ چیف آف دی ایئر سٹاف پلانز ایئر کموڈور سید عمر شاہ نے کہیا سی کہ جے انڈیا دے کول رفال آ وی جائے تے وی اسیں تیار آں۔ بالا کوٹ واقعے توں بعد پاکستان نے انڈیا دے خلاف فضائی اپریشن وچ جے ایف 17 تھنڈر استعمال کیتے سن۔ ایہناں طیاریاں دی خصوصیات جانن توں پہلے اک نظر فرانس توں آئے چھ رفال طیاریاں اُتے پانے آں۔
رفال جوہری میزائل داغن دی صلاحیت رکھدا اے، ایس وچ دو طرح دے میزائل نصب ہو سکدے نیں۔ اک دا مار گران دا فیصلہ 150 کلومیٹر دوجے دا تقریباً 300 کلومیٹر اے۔ جوہری اسلحہ نال لیس ہون دی صلاحیت رکھن والا رفال طیارہ فضا وچ 150 کلومیٹر تیکر یزائل داغ سکدا اے جد کہ فضا توں زمین تیکر مار گران دی صلاحیت 300 کلومیٹر تیکر اے۔ ایہہ انڈین فضائیہ ولوں استعمال ہون والے میراج 2000 دی جدید شکل اے تے انڈین ایئرفورس دے کول ایس ویلے 51 میراج 2000 طیارے نیں۔ رفال بنان والی کمپنی دا سو ایوی ایشن دے مطابق رفال دی حد رفتار 2020 کلومیٹر فی گھنٹہ اے طیارے دی اونچائی 5.30 میٹر تے لمبائی 15.30 میٹر اے تے ایس طیارے وچ فضا وچ وی ایندھن بھریا جا سکدا اے۔ رفال نوں ہن تیکر افغانستان ، لیبیا مالی، عراق تے شام وچ ہون والی کاروائیاں وچ استعمال کیتا جا چکیا اے۔ رفال اُتے، تھلے، دائیں بائیں ہر پاسے نگرانی کرن دی صلاحیت رکھدا اے ۔ کئی طرح دی خوبیاں نال لیس رفال نوں بین الاقوامی معاہدیاں پاروں جوہری اسلحہ نال لیس نہیں کیتا گیا تاں کئی ماہرین دا خیال اے کہ انڈیا میراج 2000 وانگوں رفال نوں وی اپنی ضرورت دے مطابق ڈھال لوے گا۔
بی بی سی نے پاکستانی جے ایف 17 تھنڈر دی ایہناں لفظاں وچ تعریف کیتی اے۔ جے ایف 17 تھنڈر لڑاکا طیارہ پاکستان لئی ایس وجہ توں وی خاصی اہمیت دا حامل اے کہ پاکستان ایہنوں خود تیار کردا اے۔ پاکستان نے چین دی مدد نال ای ایہناں طیاریاں نوں بنان دی صلاحیت حاصل کیتی اے تے ماہرین دے مطابق ایہہ طیارہ اک ہمہ جہت، کم وزن، فورتھ جنریشن ملٹی رول ایئر کرافٹ اے۔ ایسے طیارے دی تیاری، اپ گریڈیشن تے اوور ہالنگ دی سہولیتاں وی ملک دے اندر ای دستیاب نیں جس دا مطلب ایہہ وے کہ پاکستان ایس طیارے دی تیاری دے مراحل نوں یقینی بنان لئی کسے وی دوجے ملک دا محتاج نہیں۔ عسکری حکام دے مطابق ایہہ طیارہ پوری دنیا وچ کئی اہم شوز وچ وی پذیرائی حاصل کر چکیا اے تے دنیا نے ایس دی بوہت چنگی اسیسمنٹ کیتی اے۔ ایہو وجہ اے کہ ہر وڈے شو وچ جے ایف 17 لئی دعوت نامہ ضرور آندا اے۔ پاکستان نے جے ایف 17 اُتے کدوں کم شروع کیتا؟
ایہہ قصہ 1995 توں شروع ہوندا اے جدوں پاکستان تے چیف نے جے ایف 17 متعلق اک مفاہمت دی یادداشت اُتے دستخط کیتے سن۔ ایس طیارے دا پہلا ازمائشی ماڈل 2003 وچ تیار ہویا تے پاکستانی فضایہ نے 2010 وچ جے ایف 17 تھنڈر نوں پہلی وار اپنے فضائی بیڑے وچ شامل کیتا ایس منصوبے وچ مگِ گیارے بنان والی روسی کمپنی میکویان نے وی شمولیت اختیار کر لئی۔ پاکستان فضائیہ نے جے ایف 17 تھنڈر نوں مدت پوری کرن والے میراج، ایف 7 تے اے 5 طیاریاں دی تبدیلی دے پروگرا م دے تحت ڈیزائن کیتا۔ دفاعی امور دے ماہرین دے مطابق جے ایف تھنڈر طیارہ ایف 16 فیلکن وانگوں ہلکے وزن دے نال نال سارے موسمی حالات وچ زمین تے فضائی اہداف نوں نشانہ بنان والا ہمہ جہت طیارہ اے جیہڑا دور توں ای اپنے ہدف نوں نشانہ بنان والے میزائل نال لیس اے۔ جے ایف 17 تھنڈر نے ایسے صلاحیت دی بدولت بی وی آر میزائل نال بالاکوٹ واقعہ دے بعد انڈین فضائیہ دے مِگ نوں گرایا تے ایس دے نال ای جے ایف 17 تھنڈر طیاریاں وچ اوہ جدید ریڈار نصب اے جیہڑا رفال دی وی وڈی خوبی گنی جاندی اے۔ ایہہ طیارہ ہدف نوں لاک کر کے میزائل داغن دی صلاحیت رکھدا اے، ایس دی رینج 150 کلومیٹر تیکر دسی جاندی اے جے ایف 17 تھنڈر زمین اُتے حریف دی نگرانی تے فضائی لڑائی دے نال نال زمینی حملے دی صلاحیت وی رکھدا اے۔ ایہہ طیارہ فضا توں زمین ، فضا توں فضا تے فضا توں سطح آب اُتے حملہ کرن والے میزائل سسٹم دے علاوہ دیگر ہتھیار استعمال کرن دی صلاحیت وی رکھدا اے۔

بھارتی جنگی جنون تے سازشاں اک پاسے پر پاکستان نے ہن جے ایف 17 دا نواں بلاک تھری لڑاکا طیارہ بنان دا آغاز کر دتا اے جد کہ چین دے تعاون نال تیار کردہ 14 جے ایف 17 بی طیارے پاکستانی فضائیہ دے حوالے کر دتے گئے نیں۔ کامرہ ایئر بیس وچ ڈبل سیٹ والے جے ایف 17 بی طیاریاں دی پاکستان ایئر فورس دے بیڑے وچ شمولیت تے جے ایف 17 ہلاک تھری دی پروڈکشن دے آغاز دی باقاعدہ تقریب ہوئی۔ پاکستان ایئر فورس دے ترجمان ایئر کموڈور عمر رضا نے میڈیا نوں دسیا کہ پاکستان فضائیہ وچ شامل ہون والے نویں جے ایف 17 بی ماڈل طیاریاں وچ دو سیٹاں ہوندیاں نیں تے ایہہ زیادہ تر بیت لئی استعمال کیتے جان گے تا ں ایہناں وچ موجود صلاحیتاں پہلے توں موجود جے ایف 17 طیاریاں جہیاں ای نیں۔ نویں طیاریاں وچ میزائل تے ریڈار وی پرانے طیاریاں جہے نیں۔ پاکستان ایئر فورس دا کہنا اے کہ ایہہ ادارے دی تربیتی ضروریات نوں تے پورا کرن گے ای پر ایہہ مکمل طور اُتے ہر طرح دے جنگی اپریشن دی صلاحیت وی رکھدے نیں تے فورس دی اپریشنل صلاحیت وچ وادھا کرن گے۔ بلاک تھری دے جے ایف 17 طیارے سب توں زیادہ ایڈوانس ماڈؒ ہون گے تے ایس دی مدد نال پاکستان ایئر فورس نوں علاقے وچ بدلدی ہوئی صورتحال وچ مزاحمت دی قوت وچ توازن برقرار رکھن وچ مدد ملے گی۔ جے ایف 17 ہلاک تھری فورتھ جنریشن دے لڑاکا طیارے ہون گے۔
جے ایف 17 تھنڈر زمین اُتے حریف دی نگرانی تے فضائی لڑائی دے نال نال زمینی حملے دی صلاحیت وی رکھدا اے بلاشبہ پاکستانی فضائیہ اپنے جذبہ ایمانی تے بہترین تربیت دے علاوہ اپنے ساز و سامان دی بہتر مینٹینس دی وجہ نال بھارت توں کئی گنا بہتر صلاحیت رکھدی اے۔