سیاست دا گھڑمس

شکیل امجد صادق

اک نقاد جدوں وی اپنا روئے سخن تنقید ول کردا اے تے اوہنوں کئی طرح دیاں گلاں سنن دے نال نال تنقید دیاں کئی قسماں نال واہ پیندا اے۔ جیویں مغربی تنقید‘ مشرقی تنقید‘ نفسیاتی تنقید‘ رومانوی تنقید‘ جدید تنقید‘ تنقید برائے تنقید (ایہ صرف ساڈے معاشرے وچ پائی جاندی اے) دے نال ساختیات‘ پس ساختیات‘ جدیدیت‘ مابعد جدیدیت ورگی دقیقیت تے بھُل بھُلیاں چوں گزرنا پیندا اے۔دوستو تسیں گھڑمس دا لفظ تے پڑھیا ہووے گا تے ایہدے مطلب توں وی تسیں واقف ہوو گے پر تنقید دیاں قسماں وانگوں سیاست دا گھڑمس نہیں ویکھیا ہووے گا۔ آئو پہلے میں لفظ گھڑمس دی تشریح اک استاد راہیں تہاڈے سامنے رکھنا واں۔ اک شاگرد اپنے استاد نال الجھ پیا۔ اوہنوں گھڑمس دا مطلب سمجھ نہیں سی آ رہیا۔ استاد نے کافی تشریح کیتی پر شاگرد مطمئن نہیں سی۔ فیر استاد نے کہیا کہ میں تہانوں اک واقعہ سنانا واں۔ شاید تہانوں گھڑمس دی سمجھ آ جاوے۔ ناظم آباد وچ اے او کلینک دے سامنے والی سڑک تے اک باپ تے اوہدا پُتر موٹرسائیکل تے جا رہے سن۔ اوہناں دے اگے اک ٹرک سی جہدے وچ فولادی چادراں لدیاں سن۔ اچانک ٹرک توں اک فولادی چادر اڈی تے سدھی پیو پُتر دی دھون تے آئی۔ دوہاں دی دھون کٹ گئی لوک نس کے دوویں دھڑ تے کٹے ہوئے سر لے کے ڈاکٹر کول اپڑے۔ ڈاکٹر نے ست گھنٹے دے اپریشن دے بعد کٹے ہوئے دوویں سر دھڑاں نال جوڑ دتے۔ دوویں بچ گئے۔ دو مہینے تک دوویں پیو پُتر انتہائی نگہداشت دے وارڈ وچ رہے۔ گھر والیا ںنوں وی ملن دی اجازت نہیں سی۔ دو مہینے بعد اوہ گھر آئے تے اک ہنگامہ جیہا مچ گیا۔ باپ دا سر پُتر دے دھڑ نال تے بیٹے دا سر باپ دے دھڑ نال لگ گیا سی۔
شاگرد منہ کھولے بڑی حیرانی نال سن رہیا سی۔ گھڑمس پیدا ہو گیا کہ ہن پُتر دی بیوی شوہر دے دھڑ نال کمرے وچ رہے یاں شوہر دے سر دے نال؟ جے اوہ شوہر دے سر دے نال رہندی اے تے دھڑ تے سوہرے دا اے۔ ہن کیہ ہووے گا۔ اودھر ایہ گھڑمس کہ ماں جے شوہر دے رہوے تے دھڑ پُتر دا اے۔ جے شوہر دے دھڑ دے نال رہوے گی تے سر تے اوہدے پُتر دا اے۔ گھر دی صورتحال بڑی کشیدہ سی۔ جس طرح دی کشیدگی پی ٹی آئی تے دوجیاں سیاسی جماعتاں دی پائی جاندی اے۔ پُتر اپنی بیوی دا ہتھ پھڑنا چاہوے تے اوہ نیک بخت کہندی کہ مینوں ابا جان دے ہتھوں شرم آئوندی اے۔ سوہرا اپنی بیوی دے کول ایس لئی نہیں جاندا کہ پُتر دے دھڑ تے ماں یعنی اوہناں دی بیوی وچ ابدی حرمت اے۔ کدھرے موٹرسائیکل تے جانا ہووے تے اک پریشانی کہ بہو شوہر دے دھڑ دے نال بیٹھے یاں سوہرے دے نال؟ غرض اوہناں دی زندگی تماشا بن گئی سارے معمولات ٹھپ ہو گئے۔ فیر کسے نے مشورہ دتا کہ انج کیتا جاوے کہ دوویں اپنی اپنی منکوحہ نوں طلاق دے دین تے نویں سریوں نکاح کرن تاں جے دھڑ حلال ہو جان۔
شاگرد پورے دھیان نال سن رہیا سی تے بڑا پریشان سی کہ ہن کیہ ہووے گا۔ تسیں ہن دسو کہ جے منڈے دی ماں طلاق لوے تے کہدے توں لوے؟ پُتر دے دھڑ توں یاں شوہر دے سر توں؟ اودھر بہو دے نال وی ایہو مسئلہ اے۔ شوہر دے سر توں طلاق لوے یاں سوہرے دے دھڑ توں؟ ہن تسیں دسو کیہ کیتا جاوے؟ شاگرد بولیا: استاد جی میرا تے دماغ بند ہو گیا اے مینوں کجھ سمجھ نہیں آ رہیا کہ کیہ کیتا جاوے۔استاد بولے: پُتر بس ایہ جو تیری کیفیت اے ناں ایہنوں ای گھڑمس کہندے نیں۔
موجودہ حکومتی صورتحال اینی ماڑی ہو گئی اے کہ آوے دا آوا ای وگڑ چکیا اے۔ حکومت دے کول لوکاں نوں تسلی دین لئی وی کوئی پالیسی نہیں تے نہ کوئی پالیسی میکر اے۔ جھوٹھیاں تسلیاں تے بیاناں نال ویلا تے گزر سکدا اے پر لوک تے ملک دی حالت نہیں سدھر سکدی تے نہ ای سنور سکدی اے۔ گونگی وزارت انھے لوکاں نوں تسلی دے سکدی اے تے نہ اوہناں لئی روشنی دی سمت متعین کر سکدی اے۔ بچہ جھولے وچ پیا چن نال کھیڈ تے سکدا اے پر چن دی افادیت توں بے بہرہ اے۔ ایس گل نوں من وی لیا کہ حکومت حالات دی ماڑتا دا شکار اے ملک قرضیاں دے بھار تھلے دبیا اے؟ پچھلی حکومت دی کرپشن نے ملک نوں دیوالیہ کر دتا اے۔ ادارے تباہ کر دتے نیں؟ انڈسٹری دیاں جڑاں کھوکھلیاں کر دتیاں نیں؟ ایہ وی من لوو کہ ملک نوں زیرو کر دتا اے؟ پر اوہ کرپٹ حکومتاں ملک دا آئین تے دستور تے نال نہیں لے گئیاں؟ اوہ تے چھڈ گئیاں نیں ناں؟ تسیں اوس آئین تے دستور نوں کیوں لاگونہیں کردے؟ پولیس رشوت خور‘ ڈاکٹر ڈاکو‘ واپڈا والے بذات خود بجلی چور‘ ٹریفک بے ہنگم‘ تاجر لٹیرے‘ بلدیہ کم چور‘ جعلی دوائیاں‘ کھاد ملیا ددھ‘ جعلی گھیو و آئل‘ مردہ جانوراں دا گوشت‘ ملاوٹ زدہ خوراک‘ سرعام قتل دیاں وارداتاں‘ چوری‘ ڈاکہ زنی دیاں وارداتاں عام‘ عورتاں دی بے حرمتی اک فیشن‘ اکائونٹس آفس وچ سرعام رشوت‘ تعلیمی دفتراں وچ رشوت‘ میرٹ لیرولیر‘ لاقانونیت‘ ایہ سب کیہ اے؟ حکومت دی نااہلی دے ثبوت نیں حکومت دی بے بسی اے ایہ سارے مسئلے تے آئین تے دستور دی بالادستی راہیں کنٹرول کرکے اک نویں پاکستان دی بنیاد رکھی جا سکدی سی۔ لوکا ںدا معیار زندگی بہتر کیتا جا سکدا سی۔ پر موجودہ حکومت وی ایہناں حالات دا شکار اے ایہدا سر اسٹیبلشمنٹ دا تے دھڑ پی ٹی آئی دا لگا اے۔ سر وکھرا کرو تے مصیبت‘ دھڑ وکھرا کرو تے مصیبت‘ جیویں موجودہ صورتحال وی گھڑمس دا شکار ہو گئی اے بقول جاوید رامش:
سنا ہے سر پِھروں کو عمر بھر تکلیف دیتے ہیں
سرِ مقتل نہیں سجتے جو سر تکلیف دیتے ہیں