سوات کہانی

خالد مسعود خان

تریخ تے مینوں یاد نہیں پر ایہ اپریل دا دا میہنہ تے سال 1986ء سی۔ میرے ویاہ نوں اجے کجھ ای دن گزرے سی میں اپنے دفتر وچ اٹھ دس دن دی چھٹی دی درخواست دے دتی۔ خواجہ ظفراللہ میرے مارکیٹنگ منیجر سن۔ اوہناں نے خلاف معمول نہ کوئی سوال کیتا تے نہ ای چھٹیاں گھٹ کیتیاں۔ میں اٹھ دس دن پہلاں اپنے ویاہ لئی صرف ڈیڑھ دن دی چھٹی لئی سی تے ایہ ڈیڑھ چھٹی وی لگاتار ڈیڑھ دن دی نہیں سی۔ جمعے دے دن میری بارات سی تے اودوں جمعے دے دن سرکاری چھٹی ہوندی سی۔ میری بیوی ساری زندگی مینوں ایس گل دا طعنہ دیندی رہی کہ تسیں تے اپنی ویاہ نوں وی کل ڈیڑھ دن دے قابل سمجھیا۔ جمعے دن بارات سی تے ایہ میری ہفتہ وار چھٹی سی۔ ہفتے دے دن چھٹی لئی کہ اوس دن ولیمہ سی۔ اتوار نوں صبح میں دفتر موجود سی۔ ادھا دن کم کرن دے بعد باقی ادھے دن دی چھٹی لئی تے اپنی بیگم نوں واپس ملتان لیان لئی خانیوال ٹر گیا ایس لئی خواجہ صاحب نے جدوں دس دن دی چھٹی دی درخواست ویکھی تے ہس کے منظور کر لئی۔ انج وی میریاں دو ورھیاں دی چھٹیاں اکٹھیاں پئیاں سن۔ چھٹی دی منظوری دین دے بعد مسکراندے ہوئے پچھیا کدھرے جا رہے او؟ میں کہیا سوات جانا اے۔ اک لمحے لئی اوہ چپ رہے فیر جھجھکدے ہوئے کہن لگے کیہ انج ممکن اے کہ سوات جاندے ہوئے تسیں راہ وچ اسلام آباد تے فیر مینگورہ وچ دو کلائنٹس نوں ملدے جائو؟ فیر تھوڑا کھسیا کے کہن لگے۔ ملتان توں مینگورہ تک آن جان تے رہائش وغیرہ دا سارا خرچہ دفتر برداشت کرے گا۔ میں کہیا میریاں دو شرطاں نیں تے اوہ ایہ کہ درمیان وچ کوئی تریجا کم نہیں دسیا جاوے گا تے چھٹیاں دا دورانیہ مینگورہ وچ کم ختم کرن دے بعد شروع ہووے گا۔ خواجہ صاحب نے قبول کیتا تے دو دن بعد میں اپنی بیگم دے نال ملتان توں روانہ ہو گیا۔
سوات وچ ساڈا پہلا پڑائو مینگورہ سی تے فیر اوتھوں بحرین۔ اپریل وچ اجے سیزن شروع نہیں سی ہویا تے ہوٹلاں دے اکثر کمرے خالی سن۔ اودوں بحرین بازار بڑا مختصر جیہا سی تے آف سیزن ہون پاروں رش وی نہیں سی۔ اسیں رہن لئی کھبے پاسے اُتوں آ کے دریائے سوات وچ مل جان والے درال نالے دے پل دے نال جڑے ہوئے آبشار ہوٹل وچ رہن دا فیصلہ کیتا تے ایہدیاں دو بنیادی وجوہات سن’ پہلی ایہ کہ ایس ہوٹل دی لوکیشن سانوں بڑی پسند آ گئی سی تے دوجی ایہ کہ بڑا صاف ستھرا تے شاندار ہون دے باوجود ایہدا کرایہ واہوا معقول سی۔
میں تقریباً اٹھ ورھے بعد سوات آیا سی۔ ایہناں اٹھ ورھیاں وچ مینگورہ’ بدین تے بحرین وچ کوئی وڈی تبدیلی نہیں سی آئی۔ صرف آبادی تے ایہدے نتیجے وچ دکاناں تے ہوٹلاں دی گنتی وچ وادھا ضرور ہویا سی پر ایس طرح بے تحاشا تے بے ہنگم پھیلائو تے تعمیرات نہیں سن ہوئیاں جنیاں کہ کجھ ورھے بعد اچانک شروع ہوئیاں تے فیر اوہ ساریاں حداں پار کر گئیاں۔ درال خواڑ’ درال ڈنڈ توں نکلدا اے۔ اٹھ ورھے پہلاں جدوں دوستاں دے نال ایدھر آیا تے جھگ اڑاندے’ پتھراں نال ٹکراندے تے شور پاندے ایس پہاڑی نالے نے جیویں اپنا غلام کر لیا۔ پتہ لگا کہ اُتوں پہاڑاں توں آ رہیا اے تے ایہدا منبع ساڑھے یاراں ہزار فٹ اُچا درال ڈنڈ اے۔ جان دا قصد کیتا تے مقامی گائیڈ کہن لگا نہ تے تہاڈے کول مناسب لباس اے نہ ای ایس ٹریکنگ لئی مطلوبہ جُتیاں نیں تے نہ ای کوئی مناسب ٹینٹ۔ ایہ جو تسیں سلیپنگ بیگ چکی پھر رہے او ایہ اپنی عمر پوری کر چکیا اے۔ اسیں اوس گائیڈ نوں دسیا کہ ایہ بڑا اعلیٰ سلیپنگ بیگ اے تے اسیں ایہنوں کئی ورھے پہلاں ہنزہ وچ اک سیکنڈ ہینڈ سامان والی دکان توں خریدیا سی تے دکاندار نے اوہدا جو شجرہ بیان کیتا سی اوہ بھاویں سانوں یاد نہیں پر ایہ کسے بڑے ای نجیب الطرفین کوہ پیما ٹیم دے زیراستعمال رہیا سی۔
درال ڈنڈ تک جان دا خواب تے دل وچ ای رہ گیا پر درال خواڑ اجیہا دل نوں بھایا کہ اٹھ ورھے بعد جدوں اپنی بیگم دے نال بحرین آیا تے درال دے کنڈھے آبشار ہوٹل وچ ڈیرہ لا لیا۔ صبح ناشتے دے وقت اسیں کمرے وچ ناشتہ منگوان دی تھاں کمرے دے سامنے برآمدے وچ کرسیاں رکھوا کے بہہ جاندے۔ برآمدہ کیہ سی’ سمجھو اک بالکونی سی جو کئی فٹ تک درال دے اُتے نکلی ہوئی سی۔ دور توں اچھلدا’ اٹھکیلیاں کردا پانی شور پاندا’ جھگ اڑاندا ہویا دکھائی پیندا۔ ایہ سارا منظر انج سی جو صرف فلماں وچ وکھائی دیندا اے۔ رات دن پانی دا اجیہا شور پیا رہندا کہ کن پہلے پہل تے بند ہوئے تے فیر ایس شور دے عادی ہو گئے۔
دو چار دن دے بعد اسیں کالام چلے گئے۔ راہ وچ اجے سڑک دے کنڈھے برف تے اُتوں سرکن والے پتھر مٹی سنے راہ نوں مشکل بنائے ہوئے سن۔ ہوٹل دے مقامی منیجر نے کہیا کہ کالام جان لئی کسے سوزوکی والے دیاں گلاں وچ نہ آنا کہ راہ اجے انج دا نہیں کہ ایہ چھوٹی جہی گڈی راہ وچ پئی ہوئی تے پگھل کے آن والی برف دے پاروں اُتوں آن والے پتھراں تے چکڑ نوں محفوظ طریقے نال پار کر سکے۔ تہانوں تھوڑی دقت تے ہووے گی پر تسیں بس تے جائو کہ ایہدے نال راہ وچ پھسن دا امکان گھٹ توں گھٹ ہووے گا۔ مشورہ بہتر سی تے اسیں اوہنوں قبول کر لیا سارے راہ اسیں ایس مشورے نوں سراہندے رہے۔
پچھلے ورھے شوکت گجر’ جہدا اصرار اے کہ اوہنوں شوکت علی انجم لکھیا جاوے دے نال سوات گیا تے بحرین تک سڑک بڑی بہتر ہو چکی سی پر راہ وچ آن والے قصبیاں دے بازاراں نے اوہو برا حال کر رکھیا سی جو ساڈا خاصا اے۔ مدین وچ سڑک دے کھبے تے بحرین وچ سجے پاسے بنن والیاں دکاناں تے ہوٹلاں نے اک ڈیڑھ کلو میٹر توں وی زیادہ فاصلے تک دریا نوں نظراں توں اولھے کر کے رکھ دتا سی۔ کالام وچ ایس توں وی برا حال سی۔ 1986ء وچ اُتے پہاڑی کگر ول جاندے ہوئے لکڑی دا اک چھوٹا جیہا ہوٹل ”فلک ناز” بن چکیا سی جہدے وچ ٹھہرن والے اسیں اکلوتے مسافر سی۔٭٭