خدا رحمت کند ایں عاشقانِ پاک طینت را

آغاشورش کاشمیری اک دن بھٹو صاحب دے کول گئے تے بھٹو مرحوم نے کہیا: آکسفورڈ یونیورسٹی وچ میری کڑی تے منڈا دوویں پڑھدے نیں تسیں وی اپنی کڑی تے منڈے نوں گھل دیو۔ حکومت وظیفہ دیوے گی۔ شورش نے کہیا کہ میں مشرقی طرز دا بندہ واں’ مغربی تہذیب وچ اولاد نوں گھل کے خراب نہیں کرنا چاہندا تے بھٹو مرحوم نے کہیا کہ شادمان کالونی لہور وچ دو پلاٹ پئے نیں تسیں گھٹ ریٹ تے حکومت توں خرید لوو تے اک نوں ویچ کے اپنا پلاٹ بنا لوو تے شورش نے جواب دتا: جناب سر لکان لئی تھاں ہے وے میں کوٹھی نہیں بنانا چاہندا۔ شورش اپنے گھر واپس آئے تے سارا قصہ اپنی دھی نوں سنا دتا تے دھی نے کہیا کہ ابو بھٹو صاحب پلاٹ دے رہے سن لے لیندے’ سرکاری زمین اے اسیں پیسے جمع کرا دینے آں گل صرف اینی اے اوہ کوئی ہور لے جاوے گا بس سانوں رعایت ای مل جاندی۔ تسیں ساڈے مستقبل دے نال زیادتی کیتی اے تے جواب وچ شورش نے فرمایا کہ دنیا ایتھے رہ جاوے گی’ میں بھٹو مرحوم توں اک اجیہا تحفہ لے کے آیا واں جو قبر وچ میرے کم آوے گا بس ایہ گل کہنی سی۔ تحریک ختم نبوت دے اکابرین بھٹو مرحوم تے شورش دے درمیان دی گل بات توں بالکل ای ناواقف سن۔ کجھ ای دناں بعد شورش بیمار ہوئے تے انتقال فرما گئے۔ جنازے وچ حضرت مفتی محمود صاحب، مولانا غلام غوث ہزاروی، مصطفی کھر، کوثر نیازی،معراج خالد،حفیظ پیرزادہ تے دوجے حضرات شریک ہوئے۔ ہزاراں دا اجتماع سی’ مجمع سارا حیران سی کہ بھٹو مرحوم تے شورش دا کافی دوستانہ تعلق سی فیر وی جنازے وچ شریک نہیں ہوئے اوہناں دے انتقال دے دوجے دن ای بھٹو مرحوم چین ٹر گئے۔ پنج دن دورے دے بعد جدوں واپس آئے تے اک رات پنڈی وچ رہے۔ دوجے دن لہور آئے تے شورش دی قبر تے حاضری دتی۔ فاتحہ خوانی کیتی تے شور دے گھر وی تعزیت لئی گئے۔
بھٹو مرحوم نے تعزیت دوران کہیا کہ جنرل عبدالعلی تے جنرل ظفر چوہدری قادیانی نیں شورش نے میرے کول آ کے کہیا: تسیں میرے بچیاں نوںآکسفورڈ یونیورسٹی نہ گھلو تے پلاٹ وی مینوں نہ دیو بس ایہناں دو قادیانیاں نوں ہٹا دیو۔ ایہو تحفہ میں تہاڈے توں لین آیا واں تے بھٹو مرحوم نے کہیا کہ میں ہٹا دیواں گا تے میں وعدہ کیتا سی بناں جنرلاں دے ہٹائے میں جے ایس جنازے وچ آندا تے وعدہ خلافی ہوندی۔ میری اکھ وچ شرم سی’ میں کیویں جنازے وچ شریک ہو سکدا سی دوجے دن میرا چین دا سفر سی جے میں اوہنوں ہٹا کے جنازے وچ آندا تے میری غیرحاضری وچ شاید ڈر سی کہ اینی وڈی تبدیلی دے بعد وچ کوئی گڑ بڑ نہ ہو جاوے تے میں ایس لئی جنازے وچ نہیں آیا۔ چین ٹر گیا’ واپس آیا’ اج ای میں ایہناں دوہاں جنرلاں نوں فارغ کر دتا اے۔ شام پنج وجے دیاں خبراں وچ آ جاوے گا ہن میں سرخرو ہو کے تہاڈے کول آیا واں۔
خدا رحمت کند ایں عاشقانِ پاک طینت را
بھٹو صاحب فرانس دے دورے تے گئے تے صدر اسکارڈاسٹینگ نے پیرس دے آل دوالے اپنے فارم ہائوس تے اوہناں دے اعزاز وچ اک پرائیویٹ عشائیہ دا پربندھ کیتا جہدے وچ دوہاں سربراہواں دے ٹبراں سنے کجھ دوجے قریبی دوست شریک سن۔ ایہ ورکنگ ڈنر دی تھاں اک فیملی گیٹ ٹوگیدر سی جہدا مقصد تفریح تے خانداناں دے درمیان رابطہ پیدا کرنا سی۔ کھانے دے بعد اسٹینگ تے بھٹو فارم ہائوس وچ چہل قدمی لئی نکلے تے راہ وچ تھاں تھاں بتیاں روشن ویکھ کے بھٹو صاحب نے کہیا جناب صدر تہاڈے ملک وچ بجلی وافر مقدار وچ پیدا ہوندی اے۔ مضافات وچ وی روشنی اے۔ اسٹینگ نے کہیا ہاں اسیں پن بجلی دے نال نال ایٹمی بجلی وی پیدا کر رہے آں بجلی وافر اے پر اجے تک ایہناں مضافات وچ بجلی نہیں دے سکے۔ ایتھے اک جنریٹر دی مدد نال بجلی پیدا کیتی جاندی اے۔ اوہناں دیہاڑیاں جنریٹر عام نہیں سن۔ بھٹو صاحب نے ویکھن دا اشتیاق ظاہر کیتا صدر اوہناں نوں لے کے جنریٹر روم وچ چلے گئے جو اتفاق نال نیڑے ای بنیا ہویا سی۔ بھٹو صاحب نے جنریٹر نوں بڑی دلچسپی نال ویکھیا تے اوہدی کارکردگی تے انجن بارے سوالات پچھے جو اپریٹر نے اوہناں نوں بریف کیتا۔ ایس مشین وچ بھٹو صاحب دی دلچسپی نوں ویکھدے ہوئے اسٹینگ نے کہیا جناب وزیراعظم انج دا ای اک جنریٹر تہاڈے نال پاکستان جاوے گا جو میری فیملی ولوں تہاڈی فیملی لئی چھوٹا جیہا تحفہ ہووے گا قبول کرو۔ بھٹو مسکرائے گرمجوشی نال شکریہ ادا کیتا تے دھیرے جہے بولے’ جناب صدر میں اک غریب ملک دا وزیراعظم آں۔ میرے ملک وچ بجلی دی بڑی کمی اے۔ بجلی نہ ہون دی وجہ نال انڈسٹری نہ ہون دے برابر اے۔ روشنی دی کمی دی وجہ نال بہت سارے طالب علم تعلیم حاصل کرن توں رہ جاندے نیں مریض ویلے سر اپریشن نہ ہون نال مر جاندے نیں۔ ٹیوب نہ چلن نال فصلاں تباہ ہو جاندیاں نیں۔ جے میرے گھر وچ تہاڈے دتے ہوئے تحفے نال روشنی ہووے گی تے ایہ میرے لوکاں دے نال سخت زیادتی ہووے گی۔ صدر اسٹینگ نے چلدے چلدے رک کے حیرت بھری نظراں نال اوہناں نوں ویکھیا تے فرط عقیدت نال اوہناں دا ہتھ پھڑ لیا تے کنبدی آواز وچ سرگوشی کردے ہوئے کہیا: جناب وزیراعظم دسو میں تہاڈے ملک دی کیہ خدمت کر سکنا واں؟ بھٹو نے دوجا ہتھ اوہناں دے ہتھ تے رکھیا’ گہری نظراں نال اوہناں نوں ویکھیا تے بولے جناب صدر اک ایٹمی ریکٹر میرے ملک وچ لا دیو جو پورے ملک وچ بجلی دی کمی نوں پورا کر سکے۔ اسٹینگ رکیا کجھ لمحے سوچیا تے فیر دھیرے جہے بولیا جناب وزیراعظم ایہ ایٹمی ریکٹر فرانسیسی عوام ولوں پاکستانی عوام دی زندگی وچ روشنی لیان دا استعادہ ہووے گا دوجی صبح جو پہلا کم ہویا اوہ ایس منصوبے دے معاہدے تے دستخط سن تے ایہ ایٹمی بجلی گھر بھٹو نے اک ذاتی جنریٹر دے بدلے وچ لے لیا سی جو اج وی کراچی وچ کم کر رہیا اے۔ ٭٭