دوباوقار ادبی تقریباں

ڈاکٹر صغرا صدف

فروری، مارچ وچ پاکستان دے وکھووکھ شہراں وچ تریخ دے ریکارڈ ادبی و ثقافتی میلے منعقد ہوئے۔ شاید ایہناں دی ضرورت ایس لئی شدت نال محسوس کیتی گئی کہ اسیں بڑی تیزی نال بے ادب تے ان کلچرڈ ہوندے جا رہے آں جہدی وجہ نال ساڈے معاشرے وچ دلیل دی تھاں گالھاں تے انحراف و اختلاف دی تھاں گولی سرایت کر چکی اے۔ لہور تے کراچی وچ عالمی سطح دے ادبی میلے سجدے رہندے نیں پر ایس واری صوبائی و ضلعی حکومتاں تے ادبی تنظیماں نے گلگت توں گوادر تک پورے ملک وچ ایہ رنگ بکھیر کے زندگی دی روشن قدراں دی آبیاری وچ اہم کردار ادا کیتا۔ ایہناں ادبی میلیاں دا پرجوش انعقاد اصل وچ اک طاقتور اعلان وی سی کہ شر‘ افراتفری‘ بدتمیزی تے جہالت دے شور تے دھوں نوں فضا تے قابض نہ ہون دین دے طلب گار وی حرکت وچ نیں۔ کہندے نیں کسے مسئلے یاں معاملے نوں جناں وی نظرانداز کیتا جاوے یاں لمکایا جاوے لمے چر بعد اوہدی شنوائی دی کوئی صورت نکل ای آندی اے۔
اسلام آباد دے دل وچ سینکڑوں ایکٹر تے بنیا گندھارا سنٹر پچھلے پندراں ورھے توں آئینی زنجیراں وچ قید سی۔ ایس توں پہلاں کہ جن بھوت تے اوہدے تے قابض ہو کے اوہنوں خوف دا قلعہ بنا دیندے اوہدی سنی گئی یاں شاید اسلام آباد دے لوکاں تے پاکستان دے زبان و کلچر دی ترویج دی حقیقی راہ پدھری ہونی سی ایس لئی قدرت نے نورالامین مینگل نوں وسیلہ بنایا جہناں دی شخصیت وچ صوفی دانش تے ادب پروری دا رنگ جھلکدا اے۔ گندھارا سنٹر دے کامران لاشاری مسلسل عملی کاوشاں نال ثقافت راہیں معاشرے وچ ترتیب تے توازن لئی کوشاں نیں۔ ثقافت خوبصورتیاں دی تجسیم دا ناں اے۔ ایہ اوہ تحریک اے جو انسان دی شخصیت وچ حسن نوں اجاگر کرکے ماحول نوں سوہنا بناندی اے۔ پاکستان وچ بہت سارے اداریاں دا قیام اوہناں دیاں کوششاں دا مرہون منت اے۔ پندراں ورھے پہلاں جدوں اوہ سی ڈی اے دے چیئرمین سن تے اوہناں نے اسلام آباد وچ کئی ہور اہم عمارتاں دے نال نال گندھارا سنٹر بنایا جو جدید تے قدیم فن تعمیر دا خوبصورت مرکز اے۔ جدوںایہ مکمل ہو گیا تے ایہدی لوکاں تک رسائی ناممکن بنان دا عمل شروع ہو گیا کہ ساڈے ایتھے کجھ لوک کم کردے نیں تے کجھ کم نہ کرن دین دا مطلب رکاوٹاں کھڑیاں کرن تے مامور نیں۔ اک متنازعہ تحریر نے نہ صرف ایس سنٹر تے جندرے لوا دتے نورالامین مینگل دے زرخیز دماغ نے ایس سنٹر نوں کھولن دی تدبیر کیتی۔ وفاقی حکومت نے بھرواں ساتھ دتا تے کجھ دیہاڑیاں وچ ایہدی رونمائی دا علمبردار‘ اسلام آباد لٹریچر فیسٹیول دا پربندھ کرکے اپنیاں صلاحیتاں دا لوہا منوایا۔ علمی ادبی لوکاں توں داد تحسین سمیٹی‘ لوکاں دیاں دعاواں وصولیاں جہناں نوں ہمیشہ ایہ گلا رہندا سی کہ اسلام آباد وچ ادبی میلے کیوں نہیں ہوندے۔
تن دیہاڑ میلے دے سارے رنگ سوہنے سن۔ ساریاں زباناں وچ تخلیق ہون والے پچھتر سالہ ادب تے گل ہوئی۔ ثقافت نوں ابھارن تے ورثے نوں سانبھن دا اعادہ کیتا گیا۔ انور مسعود تے ڈاکٹر انعام الحق جاوید دے سیشن وچ پوڑھیاں سنے ہال بھریا ہویا سی۔ موجودہ دور دے ہردلعزیز تے فلسفی شاعر افتخار عارف دی صدارت وچ پروقار مشاعرہ ہویا جہدے وچ ڈاکٹر توصیف تبسم، ڈاکٹر احسان اکبر، ڈاکٹر خورشید رضوی، انور شعور تے یاسمین حمید ورگے سنیئر شاعراں دی شرکت تے محبوب ظفر دی ودھیا نظامت ایہنوں یادگار بنا گئی۔ افتخارعارف صاحب دے سینکڑوں شعر فکری‘ سماجی‘ سیاسی تے آفاقی جبرواستحصال دے خلاف مزاحمتی للکار پاروں ضرب المثل دا اعزاز حاصل کر چکے نیں۔
پاکستان دے قیام مگروں اردو نوں سرکاری زبان بنایا گیا جو لشکری زبان سی تے جہدے تعارف وچ کسے خاص قوم تے علاقے دا تشخص درج نہیں سی۔ اردو تے مادری زباناں دے وچکار کشمکش دی وجہ نال انگریزی چھا گئی۔ ضروری اے کہ اردو تے مادری زباناں دے وچکار مضبوط رابطے بنان لئی اسلام آباد وچ وفاقی سطح دے سارے ادبی و ثقافتی اداریاں خاص کر اکادمی ادبیات وچ ہر تن ورھے بعد وکھووکھ صوبیاں دے اجہے لوکاں دا تقرر کیتا جاوے جو اپنی تقرری دوران ساریاں پاکستانی زباناں دی ترویج دے نال اپنی مادری زبان تے فوکس کرن تاں جے ہم آہنگی نوں حقیقی معنیاں وچ پروان چڑھایا جا سکے۔ اسلام آباد ریاست دا صدر مقام اے جہدی خوبصورت زمین دے دلکش رنگ ایس لئی کشش دا کارن نہ بن سکے کہ ایہناں وچ ادب و ثقافت دی تجلی شامل نہیں سی۔ ایہنوں گریڈاں تے تصنع دے کلف نے سحر وچ جکڑ رکھیا سی۔ صوبائی اکائیاں دے جداگانہ ثقافتی پھول پاکستانی گلدان وچ سجان نال پاکستان دا کلچر بن دا اے۔ ہن تک ایہ تصویر صرف ملی نغمیاں وچ عکس بند ہوئی ذہناں وچ تھاں بنا سکی نہ دل وچ۔ اسلام آباد لٹریچر فیسٹیول توں اک نویں سفر دا آغاز ہویا اے۔ انشاء اللہ ہن ایتھے میلے لگدے رہن گے تے ایہ شہر پاکستان دا حقیقی معنیاں وچ نمائندہ بن کے ابھرے گا۔٭