کالا کالی‘ کاروکاری‘ سیاہ کاری‘ طور طورہ

Honour Killings
نام کجھ وی ہووے مگر ہر قتل‘ قتل غیرت اے

سیمل راجہ

خاندان اک ایسے خط مستقیم دا نام اے جہدے اک سرے اتے مرد تے دوجے سرے اتے عورت کھڑی اے۔ ایہناں دونواں انتہاواں دے وچ جہڑی خلااے اوہ سارے رشتے ناتیاں‘ مردتے عورت دی ذمے داریاں‘ حقوق تے فرائض دا تعین تے مردتے عورت دے کردار و عمل دی حدود توں پر کرد تا گیا اے۔ ایہ ساری حیثیتاں تسبیح دے اوہناں دانیاں والگوں نیں کہ جے ایہدی ڈور ٹٹ جاوے تے سارے دانے بکھر جاندے نیں۔ ایسے طرحاں جے مرد یا عورت اپنی صحیح حیثیت تے اپنے اصل مقام توں ہٹ کے کسی گمراہ کن فلسفے توں متاثر ہو کے یا اپنے خود ساختہ نظریات دی تکمیل وچ اپنی راہ گوا بیٹھے تے اوہدی بربادی نوں کوئی نہیں روک سکدا۔ دنیا دے 50 توں ودھ ملکاں وچ ہر سال ہزاراں زنانیاں نوں خاندان دی عزت و آبرو دے تحفظ دے نام اتے اوہناں ای دے عزیزاں ولوں قتل کیتا جاندا اے۔ قاتل شاید ایہ سمجھدے نیں کہ اوہناں دی شناخت خاندان دے نام نال جڑی اے لہٰذا جدوں وی خاندان نوں بدنامی دا اندیشہ ہوندا اے‘ رشتے دار قاتل بن جاندے نیں تے اوہناں نوںبدنامی توں بچن دا واحد حل قتل وکھائی دیندا اے۔ قتل دی ایہ رسم برصغیر پاک و ہند سنے عرب ملکاں وچ وی موجود اے۔ انسانی حقوق دے علمبردار غیر مسلم ملکاں وچ وی ہر سال ہزاراں زنانیاں نوں قتل کیتا جاندا اے۔ پاکستان دے چاراں صوبیاں دے قبیلیاں دے خیال وچ ایس طرحاں دا قتل نہ صرف جائز بلکہ چنگا عمل اے لہٰذا ایسے سوچ دے حوا کی بیٹی دے قتل دی ایہ رسم پائی جاندی اے۔ سیاہ کاری‘ کاروکاری یا غیرت دے نام اتے قتل کرن دا دستور بہت پرانا اے۔ علاقائی زباناں دے مطابق دتے گئے نام اک دوجے توں مختلف ضرورنیں مگر اوہدے نتیجے وچ قتل صرف اک زنانی ای ہوندی اے۔ وطن عزیز دے صوبہ بلوچستان وچ ’’سیاہ کاری‘ سندھ وچ ’’کاروکاری‘ پنجاب وچ ’’کالا کالی‘‘ تے خیبر پختوانخوا ہ وچ ’’طورطورہ‘‘دے نام توں مشہور عورت دے قتل دی ایہ رسم صدیاں توں جاری اے تے نہ جانے ہن تک کنی زنانیاں نوں ایس رسم دا شکار ہو کے اپنی قیمتی جاناں توں ہتھ دھو نے پئے۔ کالے رنگ دے مفہوم دی حامل ایہ اصطلاحات زناکاری تے اوہدے مرتکب ٹھہرائے گئے بندیاں لئی استعمال ہوندیاں نیں۔ سیاہ ایس بندے نوں آکھدے نیں جہدے تے نکاح دے بغیر جنسی تعلق رکھن دا الزام لایا گیا ہووے یا اپنے نکاح اولے شوہر دے علاوہ کسی اور نال جنسی تعلق رکھن والی عورت نوں سیاہ یا سیاہ کار آکھدے نیں تے ایسے مجرم نوں قتل کرن دے عمل نوں ’’قتل غیرت‘‘ تے انگریزی وچ “Honour Killings” آکھدے نیں۔کاروکاری تے قتل غیرت وچ محض معمولی جیا فرق اے۔ کاروکاری وچ قبیلے یا خاندان دے وڈے جمع ہو کے اک جرگے دی صورت وچ قتل دا فیصلہ سناندے نیں تے فیر قتل کیتا جاندا اے جد کہ قتل غیرت وچ خاندان دا کوئی فرد اپنے آپ غیرت وچ آ کے بغیر کسی جرگے دے قتل کر دیندا اے۔ ایتھوں ایہ امر قابل غور اے کہ غیرت دے نام اتے جدوں وی کوئی قتل ہوندا اے تے قتل دے فریق قبائلیاں‘ وڈیریاں تے ایس رسم نوں اپنی ہزاراں سال پرانی تہذیب آکھن والیاں نوں مدعو کرن دے بجائے ایسے مولوی نوں بلا لیتا جاندا اے جہڑے بیچارے نوں شاید کاروکاری دا معنی وی نہیں آندا ہووے۔ اکثر مشاہدے وچ آیا کہ قبائلی جرگے دے حکم اتے بلوچستان دے کسی دوردراز علاقے وچ قتل ہویا تے تفتیش کسی محلے دے امام مسجد کولوں راولپنڈی وچ کروائی جا رہی ہوندی اے۔ جے بلوچستان جا کے قبیلے والیاں کولوں قتل دے محرکات تے جواز بارے پچھیا جاوے تے پتہ چلے گا کہ ایس رسم دا غلط استعمال عام جئی گل اے۔ لوکی ذاتی دشمنیاں کڈن لئی اپنے ای خاندان دی زنانیاں دا استعمال کردے نیں۔ اوہناں نوں مار کے دشمن دی لاش دے کول پا دتا جاندا اے تے لوکاں نوں دسیا جاندا اے کہا وہناں نوں غلط کم کردے ویکھیا سی ایس لئی غیرت وچ آ کے دونواں نوں مار دتا۔ زنانیاں دے قتل دے جنے واقعے ہوندے نیں ضروری نہیں کہ ہر قتل غیرت ای ہووے۔ اکثر خاندانی دشمنی‘ تقسیم میراث وغیرہ یا دوجی وجوہات ہوندیاں نیں۔ اسلامی تعلیمات دی رو توں کسی اتے زنا داالزام اوس ویلے ثابت ہوندا اے جدوں تک چار ایسے گواہ جنہاں نوں اپنی اکھاں نال زنا ہوندے ویکھیا ہووے گواہی نہ دے دین۔ چنانچہ ایس اسلامی حکم دے تناظر وچ حضرت سعدؓ نے سوال کیتا یارسولا للہ! جے اسیں اپنی بیوی نال کسی نوں زنا کردے ویکھیے تے کیہ ایسے موقعے اتے اسیں گواہ لبھن نکل جائیے؟ غیرت دے نام اتے قتل دے حوالے نال نبی اکرمﷺ دا بہت جامع فرمان حدیثاں وچ موجود اے۔ حضورﷺ نے فرمایا:
غیرت کے نام پر قتل کے حوالے سے نبی اکرم صلی اللہ علیہ وسلم کا بہت جامع فرمان احادیث میں موجود ہے۔ حضور صلی اللہ علیہ وسلم نے فرمایا: تم تعجب کرتے ہو سعد کی غیرت پر، مگر میں اس سے زیادہ غیرت مند ہوں اور اللہ تعالیٰ مجھ سے زیادہ غیرت مند ہے۔یعنی جہڑے اللہ نے ایہ قنون بنایا اے اوہ بوہتا غیرت مند اے لہٰذا ہن گواہی دے بعیر کسی اتے زنا نوں ثابت کر دینا اپنے آپ نوں اللہ توں ودھ غیرت مند بنان دے مترادف اے مگر ہر حال وچ ایس ظلم تے بربریت دا شکار ’’حوا کی بیٹی‘‘ ای ہوندی اے۔