کاسموکلب تے باغ جناح

روہیل اکبر

کجھ دیہاڑ پہلاں کاسمو پولیٹن کلب لہور جان ہویا تے اک خوشگوار حیرت ہوئی پاکستان وچ تبدیلی آئے نہ آئے ایس کلب وچ تبدیلی ضرور آ گئی اے کلب وچ جناں ویلا گزریا ایہدے بعد اندازہ ہویا کہ ایتھے وی تبدیلی کسے نوں گوارا نہیں سارے اک دوجے دیاں لتاں کھچن وچ مصروف نیں۔ نواں کیفے ٹیریا بنیا تے ایہدے خلاف اپنے ای لوکاں نے درخواست دے دتی کہ ایہ کیوں بنیا‘ ہونا تے ایہ چاہیدا سی کہ ایس کلب نوں وی دنیا بھر وچ موجود کاسمو پولیٹن کلب وانگوں ترقی دتی جاندی۔ ایتھے مہماناں لئی کمرے بن دے‘ چنگا جم ہوندا‘ میں سمجھنا واں کہ کلب ممبران دی خوش قسمتی اے کہ اوہناں نوں سیدزوار حسین ورگا صدر مل گیا جنہے ہن تک ایس کلب دی بہتری لئی اک کروڑ روپیے توں ودھ رقم اپنی جیب چوں لا دتی تے جو 28 لکھ کلب دے نویں واش روم بنان لئی کلب دے اکائونٹ وچ جمع کروائے‘ ایہدے تے وی کسے ہور دیاں نظراں نیں‘ ایسے لئی تے اجے تک کم شروع نہیں ہو سکیا۔ ایس کلب دی تریخ تے بڑی پرانی اے۔ 1927ء نوں خوبصورت پارک لارنس گارڈن وچ بنن والا ایہ اپنی نوعیت دے حساب نال تریخی تے ہے ای پر جو تریخ ایس کلب وچ سیدزوار حسین نے رقم کر دتی اوہ اج تک کوئی نہیں کر سکیا تے ایہو ساڈی بدقسمتی اے کہ جو کم کرن والا بندہ ہوندا اے اوہدی سارے رَل کے لتاں کھچنا شروع کر دیندے نیں تاں جے اوہ وی خدمت دے مشن توں باز آ جاوے کیوں جے ایہ اک کلب اے تے ہے وی خوبصورت ترین تھاں‘ کلب اک اجہی جگہ ہوندی اے جتھے ممبران اپنے گھراں تے دفتراں دے معمولات توں ہٹ کے اکٹھے ہوندے نیں تاں جے اوہ اک کھلے ماحول وچ سکون دی فضا محسوس کرن تے اپنے اندر موجود فنکارانہ صلاحیتاں دا کھل کے استعمال کرن‘ دوستاں دی محفل نوں وسیع کرن تے آزادانہ طور تے خیالات دا تبادلہ کرن۔
ایس کلب دے ممبراں نوں ایہ وی فائدہ اے کہ ایس ناں دے کلب دنیا وچ قائم نیں جو آپس وچ وی رابطے وچ رہندے نیں وفود دے تبادلے ہوندے نیں‘ خوشگوار یاداں نوں دوبالا کردے نیں تے اک دوجے نال بہترین وقت گزاردے نیں‘ مینوں یقین اے کہ لہور وچ موجود ایس کاسمو پولیٹن کلب وچ دنیا دے دوجے ملکاں توں بہت گھٹ لوک آندے ہون گے‘ سگوں نہ ہون دے برابر ہون گے ایس کلب وچ پڑھے لکھے لوک نیں تے صدر وی کم کرنا چاہندا اے تے مل جل کے مشاورت نال ایہ وی کمیٹیاں بنان جو دوجے ملکاں وچ موجود کاسمو پولیٹن کلباں نال رابطہ کرن۔ اوہناں نوں دعوت دین تے فیر اوہناں دی دعوت تے دنیا پھرن‘ ایس ویلے دنیا دے وکھووکھ ملکاں وچ جتھے جتھے کاسمو پولیٹن کلب موجود نیں اوہناں وچ کاسمو پولیٹن کلب (ونی پیگ) سب توں اگے اے جتھے ذیابیطس دی روک تھام تے نویں علاج دی دریافت لئی معاونت وی دیندا اے ریاست ہائے متحدہ وچ کاسمو پولیٹن کلب دی تحریک 1903ء وچ یونیورسٹی آف وسکونسن وچ شروع ہوئی۔
پاکستان دے دل لہور تے لہور دے دل مال روڈ تے بنے ہوئے باغ جناح وچ کاسمو پولیٹن کلب دی شان ای نرالی اے تقریباً چار ایکڑ زمین تے پھیلیا ایہ کلب حکومت پنجاب دی ملکیت سی تے ایہنوں لیز تے دے دتا گیا جہدے بعد ایہدے میمورنڈم تے آرٹیکلز آف ایسوسی ایشن دے نال نال ضمنی قنوناں دے مطابق ایہدی باڈی کم کردی اے جہدے انتخابات وی وی ایہدے ضمنی قنوناں دے مطابق ای ہوندے نیں ایہ کلب پھُلاں تے باغاں دے شہر دے خوبصورت ترین پارک باغ جناح جو پہلے لارنس گارڈنز دے ناں نال جانیا جاندا سی اوتھے موجود اے ایہ وی پاکستان دا اک تریخی پارک اے جہدے وڈے سبزہ زار وچ بوٹینیکل گارڈن‘ مسجد دارالاسلام تے قائداعظم لائبریری اے ایس پارک دے اندر تفریحی تے کھیڈاں دیاں سہولتاں وی نیں اک اوپن ایئرتھیٹر‘ اک ریستوران‘ ٹینس کورٹ تے جم خانہ‘ کرکٹ گرائونڈ وی ایہدے وچ اے ایس پارک دی کندھ چڑیا گھر نال وی ملی ہوئی اے ایس باغ دا ناں جان لارنس پہلے بیرن لارنس دے ناں تے رکھیا گیا سی جہناں نے پہلے چیف کمشنر تے فیر پنجاب دے لیفٹیننٹ گورنر دے طور تے خدمات نبھائیاں۔
ویہویں صدی دے شروع وچ لارنس گارڈن نے اپنے اگائے ہوئے پودے عام لوکاں نوں ویچنا شروع کر دتے انگور تے شہتوت کابل توں آگرہ توں آڑو تے کلکتہ سنے ساری برطانوی سلطنتاں توں پھلاں دے رُکھ برآمد کیتے جاندے سن 1904ء وچ محکمہ زراعت باغ دی دیکھ بھال دا ذمہ دار بن گیا تے 1912ء توں تقریباً ست ایکڑ رقبہ گورنمنٹ کالج یونیورسٹی لہور دے زیرانتظام اے ایس باغ دا کل رقبہ 141 ایکڑ تقریباً ڈھائی کلو میٹر اے پہلے ایس باغ دا رقبہ 176 ایکڑ تے مشتمل سی جہدے وچوں زمین دا کجھ حصہ لہور چڑیاگھر نوں تے مقامی ترقی لئی دے دتا گیا سی پارک وچ پیرسخی ابوالفیض الحسن بزرگ دا مقبرہ اے جہنوں عرف عام وچ بابا مراد شاہ دے ناں توں جانیا جاندا اے جتھے وڈی گنتی وچ زائرین آندے رہندے نیں۔تقسیم ہند تے قیام پاکستان دے بعد لارنس گارڈنز دا ناں محمدعلی جناح دے اعزاز وچ باغ جناح رکھ دتا گیا لارنس دا اک مجسمہ جہڑا پارک دے نیڑے لہور ہائیکورٹ دے باہر لگا سی اگست 1951ء وچ ہٹا دتا گیا بعد وچ ایہنوں شمالی آئرلینڈ دے فوائل اینڈ لنڈنڈیری کالج وچ منتقل کر دتا گیا۔٭