عادتاں نسلاں دا پتہ دیندیاں نیں

میری حیاتی دا بوہتا حصہ پنجاب اسمبلی وچ عوامی خدمتگاراں دے وچ لنگھیا۔ کہڑی کہڑی نسل دا انسان ایتھے آیا تے کیہ کیہ گُل کھلائے ‘سینے وچ بہت سارے راز نیں

لکھت:محمد اکبر

آکھدے نیں کہ عادتاں نسلاں دا پتہ دیندیاں نیں۔ میری حیاتی دا بوہتا حصہ پنجاب اسمبلی وچ عوامی خدمتگاراں دے وچ لنگھیا۔ کہڑی کہڑی نسل دا انسان ایتھے آیا تے کیہ کیہ گُل کھلائے ‘سینے وچ بہت سارے راز نیں۔ دوست آکھدے نیں کہ یادداشتاں اتے کتاب لکھاں‘ دوستاں تے کتاب دا ذکر آیا تے کجھ دن پہلاں اک بہت ای پیارے دوست تے بلند پائے دے صحافی تے کالم نگار روحیل اکبر دے دفتر جان داا تفاق ہویا۔ اوتھے گپ شپ کردیاں نال والی میز اتے پئی اک پنجابی کتاب (کیہ جاناں میں کون) اتے نظر پئی تے اوہنوں کھول کے ویکھے بغیر ای میں آکھیا کہ ایہہ کتاب میں لے کے جاواں گا مگر اٹھدے ویلے چیتا نہ رہیا ایس لئی اوہ کتاب اوتھے پئی رہ گئی۔ تقریباً اک ہفتہ لنگھن مگروں فیر روحیل دی کال آئی کہ راجہ بابر (جہڑا کہ ساڈا سانجھا دوست اے) آ رہیا اے تسیں وی آ جائو‘ گپ شپ کرنے آں تے کھانا وی اکٹھے کھانے آں۔ جدوں اوہدے دفتر پہنچیا تے اوہ کتاب اوتھے پئی ویکھی تے میں آکھیا ایہہ کتاب مینوں پھڑا دویو‘ اوس دن وی بھل گیا سی تے روحیل نے راجے نوں آکھیا کہ ایہہ دونویں کتاباںدے دیو دوجی کتاب ممتاز راشد لاہوری دی لکھی ہوئی نازی نواز فیس بک دوستی اتے اک چھوٹی جئی مگر دلچسپ کتاب سی۔ میں ایہہ کتاب گھر لیان دے دوجے یا تیجے دن رات نوں اک ڈیڑھ وجے شروع کیتی تے کوئی دو وجے تک تقریباً ادھی کتاب پڑھن مگروں بند کر دتی۔ میں نال نال ایہہ وی عرض کردا چلاں کہ کئی سالاں مگروں ایہہ پہلی کتاب اے جہڑی میں پوری پڑھی اے۔ اگلے دن فیر اپنی روٹین دے مطابق میں ٹی وی چینلاں اتے مختلف ٹاک شوز ویکھن مگروں جدوں اپنے بستر تے پہنچیا تے گھڑی نے رات ڈیڑھ وجے دا ویلا دسیا۔ لاہوری صاحب دی کتاب میرے بیڈ دے نال ای سائڈ ٹیبل اتے پئی سی۔ میں کتاب چکی تے تقریباً دو وجے تک ختم کردتی۔ لاہوری صاحب نے فیس بک دوستی اتے ایہہ کتاب اک انتہائی اچھوتے انداز وچ لکھی اے جہدے وچ فیس بک اتے ہون والی نازی تے نواز دے آپس وچ میسجاں نوں تے ڈسکس کیتا سو کیتا۔ لاہوری صاحب نے اوہدے نال جہڑے شہر دا وی اوہدے وچ تذکرہ کیتا تے اوس شہر دے کلچر نوں وی خوب بیان کیتا۔ اوہناں جئے نازی تے نواز پہلی واری کلر کہار جھیل اتے ملن دا پروگرام بناندے نیں تے کلر کہار جھیل دے نال مورگاہ کٹاس راج مندر دا ذکر تے اوہدی تریخ دا ذکر کرنا مناسب سمجھیا۔ اوہناں نے نازی دی گڈی دا ایکسیڈنٹ ہون پاروں ملاقات نہیں ہو پاندی۔ ملتان دا ذکر آیا تے شاہ شمس تبریز‘ بہائوالدین زکریا‘ نشتر میڈیکل کالج‘ بہائوالدین زکریا یونیورسٹی تے ملتانی کڑھائی تے سوہن حلوے دا ذکر کرنا نہیں بھلے۔ پنجابی اردو میواتی دے نال نال ملتانی کلچردی وضاحت کرناضروری سمجھیا۔ اوہناں نے اوہدے مگروں کراچی دے ذکر اتے ناظم آباد‘ پیرالٰہی بخش کالونی‘ ملیر‘ لیاری‘ منگھو پیر مزار قائد‘ برنس روڈ کلفٹن وغیرہ پورے کراچی شہر دا نقشہ کھچ کے رکھ دتا فیر آخرکار دوستاں جہناں دی دوستی ہن محبت وچ بدل چکی سی دی ملاقات لہور وچ طے پائی تے لہور دا بیدیاں فارم ہائوس توں لے کے پیر مکی‘ داتا صاحب‘ میاں میر باغ جناح تے باغ جناح وچ کاسموکلب تک دا ذکر کرنا پسند کیتا۔ لاہوری صاحب نے ملاقات مگروں جہڑے چنگے طریقے نال اوہناں دا بریک اپ ہویا اوہ بہت احسن طریقے نال ہویا۔ حالاں جے فیس بک دی دوستیاں وچ (خاص طور تے کڑی منڈے دی محبت)90فیصد جھوٹ فریب تے دھوکا ہوندا اے تے اوہناں دا بریک اپ اکثر بڑا عبرتناک تے خوفناک ہوندا اے۔ کیساں وچ گل تھانے تے عدالتاں تک جاندی اے مگر ایہدے کیس وچ جہڑے خموشی تے احسن طریقے نال بریک اپ ہویا اے ایہہ وی آتھر دا کمال اے۔ ایہنوں پڑھن مگروں اک گل ضرور واضع ہوندی اے ، ایہہ کہ لاہوری صاحب بہت چنگے لکھاری نیں۔
اوہناں دی کتاباں پڑھن نال جہڑے لوک میرے وانگوں کتاب پڑھنا بھل چکے نیں لاہوری صاحب دی کتاباں توں شروع کرن تے اوہ دوبارہ کتاب نال ناطہ جوڑن وچ کامیاب ہو سکدے نیں۔ اخیر وچ خراج تحسین پیش کرنا واں ممتاز راشد لاہوری صاحب نوں کہ اوہناں دے لکھن دا خوبصورت انداز ایس قدر اچھوتا اے کہ میں پورے یقین نال آکھ سکنا واں کہ جہناں لوکاں دا کتاب وچ جی نہیں لگدا اوہ لاہوری صاحب دی کتاباں پڑھنا شروع کر دین تے اوہناں وچ خود بخود پڑھن دا شوق دوبارہ پیدا ہو جاوے گا تے رہی میری کتاب دی گل اوہ وی چھیتی لکھنا شروع کراں گا کیوں جے پنجاب اسمبلی اوہ مقام اے جتھے علاقے دا معزز تے معتبر ایم پی اے کھل کے ظاہر ہو جاندا اے جیویںکہ شروع وچ میں لکھیا سی کہ عادتاں نسلاں دا پتہ دیندیاں نیں تے بلاشبہ ایہو اوہ مقام اے جتھے آ کے عادتاں کھل کے سامنے آندیاں نیں تے ایسے حوالہ نال اک بادشاہ دی کہانی وی پڑھدے جائو کہ اک بادشاہ دے دربار وچ اک اجنبی نوکری دی طلب لئی حاضر ہویا۔
قابلیت پچھی گئی آکھیا تے دسیا کہ سیاسی آں۔ عربی وچ سیاسی‘ افہام و تفہیم نال مسئلہ حل کرن والے معاملہ فہم نوں آکھدے نیں) بادشاہ دے کول پہلاں ای سیاست داناں دی بھرمار سی اوہنوں خاص ’’گھوڑیاں دے اصطبل دا انچارج‘‘ بنا دتا گیا۔
کجھ دن مگروں بادشاہ نے اوہدے کولوں اپنے سب توں مہنگے تے عزیز گھوڑے دے متعلق پچھیا۔ اوہنے آکھیا ’’نسلی نہیں اے‘‘ بادشاہ نوں تعجب ہویا اوہنے جنگل توں سائیسں نوں بلا کے دریافت کیتا تے اوہنے دسیا کہ گھوڑا نسلی اے لیکن اوہدی پیدائش اتے اوہدی ماں مر گئی سی۔ ایہہ اک گاں دا ددھ پی کے اوہدے نال پلیا اے‘ مسئول نوں بلایا گیا ‘تینوں کیویں پتہ چلیا اصیل نہیں اے؟ اوہنے آکھیا جدوں ایہہ گھاس کھاندا اے تے گاواں وانگوں سر تھلے کر کے جدکہ نسلی گھوڑا گھاس منہ وچ لے کے سر چک لیندا اے۔ بادشاہ اوہدی فراست توں بہت متاثر ہویا۔ اوہدے گھر اناج‘ گھیو‘ بھنے دنبے تے پرندیاں دا اعلیٰ گوشت بطور انعام بھجوایا۔ اوہدے نال نال اوہنوں ملکہ دے محل وچ تعینات کردتا۔ کجھ دناں مگروں بادشاہ نے مصاحب کولوں بیگم بارے رائے منگی تے اوہنے آکھیا طورو اطوار تے ملکہ جئے نیں لیکن ’’شہزادی نہیں اے‘‘ بادشاہ دے پیراں تھلوں زمین نکل گئی ۔ حواس بحال کیتے سَس نوں بلوایا معاملہ اوہدے گوش گزآر کیتا۔ اوہنے آکھیا حقیقت ایہہ اے کہ تہاڈے پیو نے میرے خاوند نال ساڈی دھی دی پیدائش اتے ای رشتہ منگ لیتا سی لیکن ساڈی دھی 6مہینے ای وچ فوت ہو گئی سی۔ چنانچہ اسیں تہاڈی بادشاہت نال قریبی تعلقات قائم کرن لئی کسے دی دھی نوں اپنی دھی بنا لیتا۔ بادشاہ نے مصاحب کولوں دریافت کیتا ’’تینوں کیویں پتہ چلیا‘‘ اوہنے آکھیا ‘ ایہنے آکھیا ایہدا خادماں دے نال سلوک جاہلاں توں بدتر اے۔ بادشاہ اوہدی فراست توں خاصا متاثر ہویا۔ بہت سارا اناج‘ بھیڑ بکریاں بطور انعام دتیاں۔ نال ای اوہنوے اپنے دربار وچ متعین کردتا۔ کجھ ویلا لنگھیا مصاحب نوں بلایا اپنے بارے دریافت کیتا۔ مصاحب نے آکھیا جان دی امان بادشاہ نے وعدہ کیتا اوہنے آکھیا نہ تے تسیں بادشاہ زادے او نہ تہاڈا چلن بادشاہ والا اے۔ بادشاہ نوں تائو آیامگر جان دی امان دے چکیا سی سدھا والدہ دے محل پہنچیا۔ والدہ نے آکھیا ایہہ سچ اے توں اک چراوہے دے پتر ایں ساڈی اولاد نہیں سی ‘تینوں لے کے پالیا۔ بادشاہ نے مصاحب نوں بلایا پچھیا دس تینوں کیویں پتہ چلیا؟ اوہنے آکھیا بادشاہ جدوں کسے نوں انعام و اکرام دتا کردے نیں تے ہیرے ‘موتی‘ جواہرات دی شکل وچ دیندے نیں لیکن تسیں بھیڑ‘ کھان پین دی شیواں عنایت کردے او۔ ایہہ اسلوب بادشاہ زادے دا نہیں ۔ کسے چرواہے دے پتر دا ای ہو سکدا اے تے میرے سینے وچ بہت سارے چرواہیاں دے راز دفن نیں کیوں جے عادتاں نسلاں دا پتہ دیندیاں نیں۔