سانحہ واربرٹن تے توہین مذہب قوانین

محمد ریاض ایڈووکیٹ

بحیثیت اک عام مسلمان ایہہ تحریر بڑی درددل نال لکھ رہیا واں لہٰذا کسی مسلمان بھراں دی دل آزاری اتے پیشگی معذرت چاہنا واں۔ پچھلے دناں مشتعل ہجوم نے ضلع ننکانہ صاحب دے تھانہ واربرٹن اتے دھاوا بول کے توہین قرآن دے الزام وچ زیر حراست ملزم نوں چھڈوا لیتا تے تھانے توں باہرلے جا کے سڑک اتے اگ لا کے ساڑ دتا۔مشتعل ہجوم ولوں توہین قرآن دے ملزم دے ماورائے عدالت قتل دی ہر پاسوں پرزور مذمت کیتی جا رہی اے۔ پاکستان علما کونسل دے سربراہ حافظ طاہر محمود اشرفی نے کہیا کہ ایہہ قابل مذمت تے ناقابل قبول عمل اے۔
وزیراعظم تے نگران وزیراعلیٰ نے نوٹس لیندیاں ہوئیاں بیان دتا کہ قنون نوں ہتھ وچ لین دی کسی نوں اجازت نہیں دتی جاوے گی۔ چیتا رہوے توہین مذہب اتے ماورائے عدالتی قتل دا ایہہ پہلا واقعہ نہیں اے۔ واضح رہوے کہ پاکستان وچ توہین مذہب اک نہایت حساس موضوع اے تے ایس الزام دی زد وچ آن والے کئی افراد قنونی کارروائی پوری ہون توں پہلاں ای مشتعل افراد دے ہتھوں مارے جا چکے نیں۔ پچھلے سال سیالکوٹ فیکٹری وچ سری لنکن منیجر دا قتل تے ہن واربرٹن دی مثال۔ ایہہ گل سمجھ توں بالاتر اے کہ اسلام دے نام اتے بنن والی ریاست وچ ایس طرحاں دے متعدد واقعات رونما کیوں ہوندے رہندے نیں؟ کیہ پاکستان وچ کوئی عدالتی نظاموی ہے؟ کیہ پاکستان وچ توہین مذہب بارے قنون دا وجود ہے۔
فیر پاکستان وچ جنگل دا قنون ہے؟ آئو جائزہ لینے آں کہ پاکستان وچ مذہب دے حوالہ نال کس قسم دے قنون موجود نیں۔آئین پاکستان دے آرٹیکل 1دے مطابق ریاست دا مکمل نام ’’اسلامی جمہوریہ پاکستان‘‘ اے تے آئین پاکستان دے آرٹیکل 2دے مطابق ریاست پاکستان دا مذہب ’’اسلام‘‘ اے تے آرٹیکل 2اے دے تحت قرارداد مقاصد نوں آئین دا دائمی حصہ بنا دتا گیا جہدے مطابق ریاست پاکستان وچ مسلماناں نوں ایس قابل بنایا جاوے گا کہ اوہ انفرادی تے اجتماعی طور تے اپنی زندگیاں نوں اسلام دی تعلیمات تے تقاضیاں دے مطابق ترتیب دین جیویں کہ قرآن و سنت وچ بیان کیتا گیا اے۔
ایسے طرح مذہب دے حوالہ نال جرماں دی سرکوبی تے روک تھام لئی مجموعہ تعزیرات پاکستان دے باب نمبر15 وچ دفعات 295 توں 298 وچ توہین مذہب ‘ نبی کریمؐ دی توہین ‘توہین قرآن‘ مقدس ترین شخصیات جیویں کہ خلفائے راشدین‘ نبی کریمؐ دے خاندان تے صحابہ کرام رضوان اللہ تعالیٰ علیہم اجمعین دی توہین بارے جرائم تے (عمرقید تے سزائے موت جئی) سخت ترین سزاواں دا تفصیل نال ذکر موجود اے۔ توہین قرآن دے حوالہ نال تعزیرات پاکستان دی دفعہ 295دے مطابق جو کوئی قرآن پاک دے نسخے یا اوہدے کسی اقتباس دی جان بوجھ کے بے حرمتی کرے‘ اوہنوں نقصان یا اوہدی بے ادبی کرے یا اوہنوں توہین آمیز طریقے نال یا کسی غیر قنونی مقصد لئی استعمال کرے تے اوہ عمرقید دا مستوجب ہووے گا۔ پاکستان جئی ریاست جہدے وچ مذہبی توہین دے جرائم دی روک تھام تے بچائو لئی مجموعہ تعزیرات پاکستان وچ باب نمبر15موجود اے۔ آئین پاکستان تے تعزیرات پاکستان دی متعدد دفعات دی موجودگی وچ ایہہ امر انتہائی افسوسناک اے کہ پاکستان وچ توہین دے الزام تے کئی افراد ماورائے عدالت قتل کر دتے گئے جد کہ آئین پاکستان دے آرٹیکل 4 دے تحت ’’ہر شہری دا خواہ کدھرے وی ہووے تے کسی دوجے شخص دا فی الوقت پاکستان وچ ہووے‘ ایہہ ناقابل انتقال حق اے کہ اوہنوں قنون دا تحفظ حاصل ہو سکے۔ اوہدے نال قنون دے مطابق سلوک کیتا جاوے گا۔ خصوصاً کوئی ایسی کارروائی نہ کیتی جاوے کسی شخص دی جان‘ آزادی جسم‘ شہرت‘ املاک لئی مضر ہووے سوائے جد کہ قنون اوہدی اجازت دیوے۔
ایسے طرحاں آئین پاکستان دے آرٹیکل 9دے تحت کسی وی شخص نوں زندگی یا آزادی توں محروم نہیں کیتا جاوے گا‘ سوائے جد کہ قنون اوہدی اجازت دیوے۔ درج بالا آئینی نکات تے تعزیرات پاکستان دی واضح دفعات دے تحت تے سب توں ودھ کے اسلامی تعلیمات کسی فرد واحد یا ہجوم نوں ایس گل دی اجازت نہیں دیندی کہ اوہ قنون نوں اپنے ہتھ وچ لوے تے ماورائے عدالت قتل کرے۔
توہین جئے معاملات وچ کسی وی مسلمان دا اشتعال وچ آنا فطری امر اے (تسیں بھرواں احتجاج کرو) مگر قنون نوں ہتھ وچ لین دے بجائے قنون نوں اپنا رستہ خود اختیار کرن دینا چاہیدا اے تے سب توں ودھ کے سانوں مقدس ترین شخصیات دی محبت دے نال نال اوہناں دے فرمودات اوہناں دی سیرت تے قرآن مجید وچ احکام خداوندی اتے عمل پیرا ہون دی بڑی لوڑ اے۔ قرآن وچ ارشاد ہوندا اے کہ اے ایمان والو! اللہ تعالیٰ کولوں ڈرو تے بقیہ سود نوں چھڈو جے تسیں مومن ہووے۔
جے تسیں باز نہیں آئو گے تے اللہ تعالیٰ تے اوہدے رسول ولوں اعلان جنگ سن لوو۔(البقرہ) رسول اللہؐ نے سود لین والے‘ سود دین والے‘ سودی معاملے نوں لکھن والے تے سودی معاملے اتے گواہ بنن والے شخص اتے لعنت فرمائی اے تے فرمایا کہ ایہہ سب گناہ وچ برابر دے شریک نیں۔
مگر کیہ اسیں قرآن و حدیث اتے عمل پیرا ہو کے سودی لین دین نوں چھڈ دتا؟ نماز دے اوقات وچ ساڈی مسجداں نمازیاں دی راہ تک رہی ہوندیاں نیں جد کہ مسلماناں لئی قرآن وچ نامز دے متعلق ست سو واری حکم آیا اے۔کیہ اسیں کدی سوچیا کہ نماز نہ پڑھ کے اسیں قرآن دی توہین کر رہے واں؟ مدتاں تک قرآن مجید نوں کھول کے نہ پڑھنا‘ کیہ توہین قرآن دے زمرہ وچ نہیں آندا؟ رسول اللہؐ نے فرمایا: مچھاں کٹو تے داڑھیاں ودھائو مجوسیاں دی مخالفت کرو۔ کیہ داڑھی نہ رکھ کے اسیں نبی کریمؐ دے حکم دی نافرمانی نہیں کر رہے؟ سانوں ایہہ وی سوچنا چاہیدا اے کہ ایہناں مقدس شخصیات تے قرآنی فرمودات تے تعلیمات اتے عمل پیرا نہ ہو کے کدھرے اسیں خود توہین دے مرتکب تے نہیں ہو رہے؟ استغراللہ۔
یقینا واربرٹن وچ مبینہ توہین قرآن دا جرم ناقابل معافی اے مگر جرم دی سزا دین دا اختیار فرد واحد یا ہجوم دے کول نہیں ہو سکدا۔ آئین تے قنون تے اسلامی تعلیمات دے مطابق سزا دیند ا اختیار صرف ریاست دے کول محفوظ اے۔ اللہ کریم میرے سنے سانوں ساریاں نوں ہدایت نصیب فرماوے۔ آمین ثم آمین۔