حکومت دا مقابلہ گنے تے چینی نال

رانا عدنان شہزاد

ایس ویلے سرکار لئی سبھ توں وڈا مسئلا دِنوں دن ودھدی ہوئی مہنگائی اے جہدے اُتے قابو پانا سرکار دی پہلی ترجیح ہوناچاہیدا اے پر بدقسمتی نال پچھلے کُجھ مہینیاں توں عام ورتوں دیاں شیواں دے نال نال کھان پین دیاں شیواں دیاں قیمتاں وچ وی کئی گنا وادھا ویکھن نوں ملیا اے۔ وفاقی ادارا شماریات دی تازا رپورٹ دے مطابق مالی سال دے پہلے 11 مہینیاں وچ مہنگائی دی شرح 8.83 فیصد رہی۔ادارا شماریات دے مطابق 9 مہینے وچ شہراں وچ ایہ شرح 8 فیصد تے پنڈاں وچ 10 اعشاریا 06 فیصد رہی۔ایس دوران کھان پین دیاں کُجھ شیواں دیاں قیمتاں وچ وادھا جدوں کہ کُجھ دیاں قیمتاں وچ کمی وی ہوئی۔
ادارا شماریات دے مطابق اک ورھے وچ بکرے دے گوشت دی فی کلوقیمت وچ 104روپے46پیسے، گاں دا گوشت 59 روپے 50 پیسے، زندا مرغی برائلر 91 روپے 54 پیسے، گڑ 5روپے 95پیسے مہنگا ہویا۔گھیو دا ڈھائی کلو دا ڈبا 129 روپے 36 پیسے، تازا دُدھ 10 روپے 79پیسے فی لیٹر، دہی 14روپے 45 پیسے فی کلو، آنڈے30 روپے61 پیسے درجن، کیلے39روپے 64 پیسے درجن مہنگے ہوئے۔چاول7روپے64 پیسے فی کلو، دال ماش 11 روپے 70 پیسے، چنے دی دال 8 روپے13 پیسے جدوں کہ ایل پی جی دے گھریلو سلنڈر دے مُل وچ 36روپے 12پیسے دا وادھا ہویا۔ اک ورھے وچ ٹماٹر 6 روپے35 پیسے فی کلو، آلو10روپے80 پیسے، پیاز 6 روپے 28 پیسے، مسراں دی دال4 روپے 28 پیسے، مونگی دی دال50 روپے 46 پیسے فی کلو سستی ہوئی۔ ادارا شماریات نے ایہ وی دسیا کہ جون 2020 وچ مہنگائی دی شرح 8.59 فیصد سی جہڑی ہُن ودھ کے 10.87 فیصد ہوگئی اے۔ادارا شماریات دے مطابق جون 2020 وچ چینی دی قیمت 80 روپے 92 پیسے فی کلو سی جہڑی ہُن ودھ کے 97 روپے 43 پیسے فی کلو ہو گئی اے۔ ادارا شماریات دے مطابق ایسے ویلے وچ چینی 16 روپے 51 پیسے فی کلو مہنگی ہوئی۔ آٹے دا 20 کلو دا تھیلا 118 روپے 55 پیسے مہنگا ہویا۔ جون 2020 وچ آٹے دا 20 کلو دا تھیلا 1010 روپے 14 پیسے دا سی جہدی قیمت ہن ودھ کے 1128 روپے 69 پیسے ہوگئی۔
ویکھیا جاوے تے حکومتاں چینی تے آٹے ورگیاں لوڑندیاں شیواں دیاں قیمتاں کدی 1958دے قانون دے تحت تے کدی 1977 دے قانون دے تحت مِتھیاں لگیاں آئیاں نیں پر اج تیکر لوکائی نے ویکھیا کہ کسے وی کھان پین والی شے دی قیمت گھٹ نہیں ہوئی سگوں ہولی ہولی ودھدی گئی۔ جے کسے شے دی قیمت وچ کمی ہوئی تے اوہ صرف مارکیٹ وچ منگ تے اپڑائی دے اصول دے تحت ہی ہوئی۔
کُجھ مہینے پہلاں ہی پنجاب سرکار نے کنک دی قیمت 1800 روپے من متھی، پر سندھ حکومت نے ایہ قیمت 2000 روپے فی من متھی۔ سگوں اِنج آکھیا جائے تے غلط نہیں ہوئے گا کہ اک ملک دے ای وکھو وکھ حصیاں وچ وکھو وکھ ریٹ چل رہے نیں۔ ہن پنجاب وچ وی کنک دی قیمت 1940 روپے من اے حالانکہ واہی وان کولوں ایہو کنک 1800 روپے من مُل لِتی گئی اے جدوں کہ خیبرپختونخوا وچ کنک دا مُل 2100 روپے من ہوگیا اے، جہدے توں واہی وان پریشان اے۔ جے ایہو کنک مارکیٹ وچ منگ تے اپڑائی دے مطابق ہوندی تے ایہدے نال واہی وان نوں فایدا ہوندا۔ ایس ویلے قیمت ودھ ہون مگروں کنک نہیں لبھ رہی کیوں جے واہی وان کنک ویچ چُکے نیں۔
اِنج ہی حکومت نے گنے دی مارکیٹ دی قیمت (265روپے توں 285روپے فی من رہی )جہڑی کہ حقیقتن200روپے من ہونی چاہیدی سی۔پر ایس گل نوں سوچے بنا چینی دی قیمت وی مِتھ دِتی گئی، جہدے نال چینی دا بحران پیدا ہوگیا۔ اک پاسے قیمتاں وچ وادھا ہوگیا تے دوجے پاسے عام مارکیٹ توں وی چینی گواچ گئی۔ مسابقتی کمیشن پاکستان نے حکومت دے ایس فیصلے نوں تنقید دا نشانا بناندے ہوئے حکومت نوں پچھلے دور دیاں مثالاں دیندے ہوئے چینی دا مُل مِتھن توں باز رہن دی سفارش کیتی تے اوہنوں مارکیٹ دے مطابق اپنے آپ چلن دی صلاح دِتی پر ایہدے اُلٹ سرکار نے قیمت متھی تے اوہدا نتیجا سبھ نے ویکھیا۔
حکومت جدوں اپنے طور اُتے ضروری شیواں دیاں قیمتاں زبردستی متھن دا جتن کردی اے تے اوہدے نال پورا نظام متاثر ہوندا اے۔ عالمی بنک، ورلڈ فوڈ پروگرام تے دوجے وڈے ادارے وی ایس گل اُتے زور دیندے نیں کہ قیمتاں متھن دا تعلق مارکیٹ نظام نال اے تے ایہنوں مارکیٹ وچ منگ تے اپڑائی دے مطابق ہی چلنا چاہیدا۔ ہُن چالو حکومت دی ذمے داری اے کہ اوہ کھان پین والیاں وستاں دی کمی نہ ہون دیوے۔ ویلے سِر فیصلا کرے کہ کہڑی شے نوں لوڑ توں ودھ ہون اُتے برآمد کرنا اے تے کہڑی شے دی کمی ہون اُتے اوہنوں درآمد کرنا اے۔ جے حکومت ایہناں کماں واسطے چوکھی تیاری کردی اے تے نہ صرف مارکیٹ وچ لوڑندیاں شیواں مناسب قیمت اُتے ملن گیاں سگوں واہی وان تے کاروباری طبقا وی نقصان توں بچ جائے گا تے ناجایز منافع کمان تے چیزاں جمع کرن والیاں دا وی مونہہ بھج جائے گا۔٭٭