ازادی صرف ایفائے عہد دا ناں اے

شکیل امجد صادق

زندگی بڑے عجیب رنگ وکھاندی اے کجھ رنگ زندگی دے اپنے حقیقی رنگاں وچ شمار ہوندے نیں تے کجھ رنگ اسیں اپنی ’’رنگ بازی‘‘ نال معاشرے تے سماج تے چڑھا دینے آں۔ جو رنگ اسیں اپنی ’’رنگ بازی‘‘ نال معاشرے دے حوالے کر دینے آں اوہ رنگ ساڈا معاشرہ تے ساڈی نویں نسل بڑی چھیتی قبول کردی اے۔ ساڈی رنگ بازی وچ پہلا رنگ ساڈے قول و فعل وچ تضاد دا اے۔ دوجا رنگ ساڈی غیرذمہ داری دا اے تریجا رنگ ساڈے رویاں وچ بدترین دا اے۔ چوتھا رنگ رشتیاں دی ناقدری دا تے خون دی سفیدی دا اے۔ پنجواں رنگ بے ایمانی اے‘ چھیواں رنگ جھوٹ تے دھوکھے دا اے‘ ستواں رنگ حسد‘ حرص‘ لالچ تے ہوس دا اے۔ اٹھواں رنگ چور بازاری‘ رشوت ستانی تے بلیک میلنگ دا اے۔ نوواں رنگ لٹ مار تے قومی خزانے نوں لٹن دا اے‘ دسواں رنگ بحیثیت قوم ملک دی عزت و حمیت دی پامالی دا اے یعنی جنے رنگ ساڈی ’’رنگ بازی‘‘ وچ پائے جاندے نیں اونے رنگ نہ تے کسے ہور معاشرے وچ پائے جاندے نیں تے نہ ای کسے ہور قوم وچ پائے جاندے نیں سگوں اینے رنگ تے قوس و قزح وچ وی نہیں ہوندے۔ اگست آزادی دا مہینہ اے۔ ایہ مہینہ ہر ورھے آئوندا اے۔ یکم اگست توں ای آزادی دے متوالے جھنڈ ے تے جھنڈیاں توں اپنے گھر دی منڈیراں تے اپنے دفتر دیاں چھتاں نوں سجانا شروع کر دیندے نیں۔ لکھاں گڑ کپڑا جھنڈے بنان تے خرچ ہوندا اے تے غریب دی دھی تار تار نوں ترسدی اے سگوں اسیں مینار پاکستان دے احاطے وچ کسے وی عورت دی عزت تار تار کرن توں باز نہیں آئوندے تے عورت ذات آزاد ہو کے وی ساڈے ورگے وحشی انساناں سگوں درندیاں توںآزاد نہیں۔ جس تحصیل وچ اسسٹنٹ کمشنر صاحب ہون‘ 14 مجسٹریٹ ہون‘ کئی تحصیلدار تے نایب تحصیلدار ہون‘ پنج چھ بلدیاتی چیف آفیسر ہون‘ پنج چار ایڈمنسٹریٹر ہون‘ 15,16 وڈے تھانیدار‘ 40‘ 50 چھوٹے تھانیدار تے چار پنج سو پولیس دے جوان ہون‘ اٹھ دس فوڈ اتھارٹی ہون فیر وی اوتھے جرائم ہون‘ راہزنی ہووے‘ ڈکیتی ہووے‘ غریب نوں مار پوے‘ ناپ تول پورا نہ ہووے‘ سود تے رشوت چلے‘ بدچلنی دے اڈے کھلے عام چلن‘ شراب فروشی ہووے‘ جوأ عام ہووے‘ عورت محفوظ نہ ہووے‘ پرائس کنٹرول نہ ہون‘ ددھ وچ پانی ہووے‘ کھاد چوں کوپن کڈھ لئے جان‘ کھان پین دیاں شیواں ناقص ہون‘ تجاوزات نال راہ تنگ ہون‘ عدالتاں وچ انصاف نہ ہووے‘ قنوندی پاسداری نہ ہووے اوس ملک وچ آزادی دی قدروقیمت کیہ ہووے گی؟ اوس ملک وچ آزادی دے نعریاں دی وقعت کیہ ہووے گی؟ بہت سارے اخبار‘ پرائیویٹ سکول و کالجز‘ نیشنل کمپنیاں تے دوجے ادارے اپنا ’’لوگو‘‘ پورا اگست سبز کیتی رکھدے نیں۔ پورے ملک وچ آزادی دا جشن منایا جاندا اے پر آزادی دی قدروقیمت توں سارے ناواقف نیں۔ ایس اک دن اسیں آزادی دی تریخ تے اینیاں دھواں دھار تقریراں کرنے آں کہ ساڈے ورگے محب وطن تے قوم پرست روئے زمین تے نہیں۔ آزادی کیہ سی؟ آزادی کیویں حاصل کیتی؟ آزادی لئی کیہ کیہ قربانیاں دتیاں گئیاں؟ آزادی لئی کیہ کیہ پاپڑ ویلے گئے؟ اجہے ہزاراں واقعات وچ صرف اک واقعہ تہانوں سنانا چاہناں واں۔
قیام پاکستان دے کجھ مہینے بعد پنڈ دی اک مسجد دے باہر اک بابا جی اکثر نظر آئوندے ذہنی توازن ٹھیک نہیں سی لوک ترس کھا کے کوئی کھانے دی چیز رکھ جاندے کمزوری نال کدی کوئی لقمہ لے لیا نہیں تے اکثر کھانا خراب ہو جاندا۔ زیادہ تر گم سم بیٹھے رہندے کدی اپنے آپ نال گلاں کردے فیر دن وچ اک دو واری چیک ماردے تے زور زور نال رون لگ پیندے۔ بال نوچن لگ پیندے‘ گلمہ پاڑن لگ پیندے۔ جسم نوں نونہواں نال چھلن لگدے‘ کدی کدی غش کھا کے ڈگ وی پیندے۔ اک دن اوہناں دے کول اک بزرگ بیٹھے سن میں پچھیا تسیں کون او؟ بولے ایہ میرے رشتے دار نیں۔ میرے قریبی عزیز نیں میرے دل وچ تجسس پیدا ہویا۔ میرے گمان وچ ہلچل جہی پیدا ہوئی میں پچھیا بزرگو! ایہ دن وچ اک دو واری اچی اچی آواز نال بلقیس‘ بلقیس بولدے نیں تے زور نال چیک مار کے رون لگ پیندے نیں۔ رشتے دار دی دی آواز بھرا گئی اوہناں دیاں اکھاں وچ اتھرو آ گئے‘ اتھرو دریا بن گئے۔ بولے پتر ایہ بہت وڈے وپاری سن پاکستان ہجرت دے ویلے ایہ ہندو اکثریتی علاقے وچ رہندے سن۔ ہندو گروہ دی شکل وچ آئوندے جو گھر مسلماناں دے ہوندے‘ بڈھے مرداں تے بڈھیاں عورتاں نوں مار دتا جاندا تے نوجوان کڑیاں نوں چک کے نال لے جاندے‘ اوہ لمحات ساڈے لئی بڑے کربناک سن۔ اک دن انج دا ای حملہ ایہناں دے گھر تے ہویا ایہناں دے گھر دے نال اک کھوہ سی۔ ایہناں دی اک ای لاڈلی اکلوتی دھی بلقیس سی۔ ستاراں اٹھاں ورھے دی بلقیس نوں ایہنے کھوہ دے کنڈھے تے کھڑا کیتا ایس ڈر نال کہ بلوائی اوہدی عزت خراب نہ کرن‘ دل تے ہتھ رکھیا۔ اکھاں بند کیتیاں تے اوہنوں کھوہ وچ دھکا دے دتا۔ ڈگدے ہوئے دھی نے اک زور دار چیک ماری سی جدوں بابا جی نوں اپنی لاڈلی دھی دی اوہ چیک یاد آئوندی اے تے آپ چیک مار کے رون لگ پیندے نیں۔ ایس دکھ وچ ایس کرب وچ ایس اذیت وچ ایہناں دا ذہنی توازن وی خراب ہو گیا تے ایہ المناک حادثہ ایہناں دی ساری زندگی کھا گیا۔
جدوں میں ایہ کہانی سنی تے میرے اتھرو میریاں گلھاں نوں تر کر گئے۔ دکھ‘ کرب تے اذیت دا اک طوفان میری روح دیاں ساریاں کلیاں مسل گیا تے میرے اندر اک دکھاں دا سمندر ٹھاٹھاں مارن لگ پیا۔ میں سوچن لگا کہ ایہناں ورگے بابا جی ای پاکستان دے اصل وارث نیں۔ کناں دلیر تے غیرت مند سی اوہ باپ جنہے اکلوتی دھی پاکستان تے عزت تے قربان کر دتی تے کڈی دلیر اوہ دھی وی سی جنہے کوئی مزاحمت نہ کیتی تے جان دی بازی لا دتی۔ ایہ جے ساڈی یوم آزادی‘ کیہ ایس آزادی نوں ساڈی نوجوان نسل نوں موٹرسائیکل دے سائلنسر کڈھ کے اگلا ویل چک کے منانا چاہیدا اے یاں اجہے شہیداں لئی دعاواں کرنیاں چاہیدیاں نیں۔
یوم آزادی توں ایہ مراد نہیں کہ اسیں سکول وچ اک تقریب کر دیئے‘ مٹھائی ونڈ دیئے‘ ہلا گلا کر لیے سگوں اصل مقصد ایہہ وے کہ اسیں اپنے بچیاں نوں شعور دیئے کہ اوہ پاکستان دی اصل تریخ نوں جان سکن‘ آزادی دی قدروقیمت نوں پچھان سکن۔ ملک و قوم دی اساسیت نوں پچھان سکن نہ کہ ’’رنگ بازی‘‘ نال اپنا آپ وکھا کے اک بدبودار معاشرے دی نینہہ رکھن۔ آزادی صرف ایفائے عہد دا ناں اے تے اوہ ایفائے عہد ’’لا الٰہ الا اللہ‘‘ وچ موجود اے۔٭٭