’’پنجاب پولیس ، احتجاج دی کال تے انتقامی کاروائیاں‘‘

تحریر: اکرم عامر سرگودھا

پاکستان دے دیگر صوبیاں دی نسبت پنجاب وچ پولیس ملازمین دی اکثریت تذبذب دا شکار اے جس دی اصل وجہ صوبائی پولیس سروس دے کانسٹیبل توں ایس پی عہدہ تیکر دے ملازمین دی ترقیاں وچ اک حکم نامہ دے ذریعے پی ایس پی افسران لئی لایا جان والا کٹ اے۔ ایسے طرح صوبائی پولیس سروس دے رینکر ملازمین دی حق تلفی کر کے پی ایس پی افسران نوں نوازیا جا رہیا اے، پی ایس پی پولیس افسراں دی غیر قانونی پالیسیاں توں تنگ آ کے رینکر کانسٹیبل توں ایس پی تیکر دے افسران نے علم بغاوت بلند کیتا اے تے 12 ستمبر 2021 نوں ایہہ متاثرہ پولیس ملازمین پورے پنجاب توں پریس کلب لہور دے ساہمنے اپنے حق لئی دھرنا دین جا رہے نیں ، قانون نافذ کرن والے ادارے دے ملازمین ولوں شاید ایہہ پہلاں اجتماعی احتجاج ہوئے گا جیہڑا رینکر پولیس ملازمین اپنے حقوق لئی کرن گے۔ احتجاج دے پس منظر وچ حقائق کجھ انج نیں کہ پولیس وچ ترقی دے نظام وچ بوہت ساری قباحتاں نیں ، صوبائی پولیس سروس دے ملازمین دیاں ترقیاں دا 20 فیصد کوٹہ سی ایس پیز نوں دے دتا گیا جس نال رینکر ملازمین دی ترقیاں دے موقعے محدود ہو کے رہ گئے نیں۔ ایسے بنا اُتے پروبیشنز بیج 2009ء دے اے ایس آئیز نے 12 ستمبر نوں شملہ پہاڑی دے اگے تنگ آ کے احتجاج کرن دی کال دتی اے کیوں جے قبل ازیں اوہ ایہہ مسئلہ پنجاب دے سارے متعلقہ فورمز اُتے چک چکے نیں کہ پولیس آرڈر 2013 وچ تبدیلی کیتی جائے تے ڈائریکٹ سب انسپکٹرز دی بھرتی بند کیتی جائے تے 2009ء دے بیج نوں ترقی دے کے سب انسپکٹر بنایا جائے۔ پر کسے فورم اُتے ایہناں نوں انصاف نہیں ملیا ، 13 سال لنگھن دے باوجود ایہہ لوک اے ایس آئی دے عہدے اُتے ای کم کر رہے نیں جد کہ پولیس رولز دے مطابق ایہناں دی اگلی ترقی 3سال بعد ہونا لازمی سی، ہن نویں ٹی ایس آئی بھرتی کر لئے گے نیں جس دی وجہ نال ایہناں اے ایس آئیز دی اگلے رینک وچ ترقی مشکل تے ناممکن نظر آ رہی اے۔ ایسے بنا اُتے 2009 توں 2017 تیکر مختلف موقعیاں اُتے بھرتی ہون والے اے ایس آئیز نے ایس پالیسی توں تنگ آ کے آخر کار احتجاج دا رستہ اپنایا اے؟ تے ایہناں دا احتجاج کسے صورت وی غیر قانونی، غیر اخلاقی، یا خلاف ڈسپلن نہیں؟ نیز ایہہ کہ اپنے حق لئی اواز چکنا ہر بندے، ادارے دے ملازم دا جمہوری حق اے تے ایس جمہوری حق نوں پنجاب پولیس دے متاثر ملازمین استعمال کرن جا رہے نیں؟ تے ایس گل دا قوی امکان اے کہ پنجاب پولیس دے رینکرز ولوں کیتا جان والا ایہہ پہلا احتجاج بھرپور ہوئے گا جس وچ رینکرز دی وڈی تعداد پورے پنجاب توں شرکت کرے گی۔
ایتھے ایہہ توجہ دلوانا وی ضروری اے کہ پی ایس پی افسران دی ترقی تن توں چار سال دے دوران اگلے عہدے اُتے ہو جاندی اے۔ 2009 وچ جیہڑے اے ایس پی بھرتی ہوئے سن اوہ سب ہن ایس ویلے کسے نہ کسے ضلع وچ ڈی پی او یا ایس ایس پی لگے ہوئے نیں جد کہ رینکر ایس پی کئی کئی سال توں ہن تیکر ایس پی دے عہدے اُتے ای کم کر رہے نیں کیوں جے ایہناں دی ترقیاں دا کوٹہ پہلے ای گھٹ کر کے پی ایس پیز نوں دے دتا گیا اے۔ ایس بنا اُتے ہن پنجاب پولیس وچ صورتحال ایس نہج اُتے اپڑ چکی اے کہ پچھلے کجھ مہینے توں پنجاب پولیس وچ پروفیشنل مینجمنٹ سروس (پی ایم ایس) تے صوبائی پولیس سروس وچ وی محاذ آرائی جہی کیفیت ویکھن وچ آ رہی اے، ویکھیا جائے تے حقائق تے حالات دے مطابق صوبائی پولیس سروس رینکر دے مطالبات جائز نیں۔ ایسے بنا اُتے کجھ دن پہلاں ایس پی عہدہ دے 43 پولیس افسران نے پولیس سروس آف پاکستان پی ایس پی کیڈر وچ شامل ہون توں انکار کیتا سی۔ ایہہ معاملہ ایس ویلے ساہمنے آیا سی جدوں آئی جی پنجاب ولوں پنجاب دے ایڈیشنل آئی جیز، آر پی اوز، ڈی آئی جیز نوں ہدایت کیتی گئی کہ اوہ صوبائی پولیس سروس دے گریڈ 18 دے ایس پی عہدہ دے پی ایس پی کیڈر حاصل کرن دے خواہشمند افسران بارے آئی جی آفس نوں آگاہ کرن جس دے جواب وچ 43 ایس پیز نے آئی جی پنجاب دے جاری کردہ ایس پلان نوں مسترد کردے ہوئے نامناسب تے امتازی قرار دیندے ہوئے وفاقی سروس دے افسران دے ماتحت کم کرن نوں بنیادی حقوق دی خلاف ورزی قرار دے دتا سی تے صوبائی پولیس سروس دے ایس پیز نے واضح کیتا کہ پولیس آرڈر 2002 دے نفاذ توں پہلاں کانسٹیبل توں اے ایس آئی، سب انسپکٹر، انسپکٹر تیکر بھرتی ہون والے پولیس ملازم گریڈ 20 توں 21 تیکر ترقی پاندے رہے نیں پر مستقبل وچ انج ہوندا نظرنہیں آ رہیا؟ حقیقت وچ صوبائی پولیس افسران دی گل سچ تے درست نظر آندی اے، وفاقی حکومت دے قانون اپنی تھاں پر وفاقی دے سول سرونٹ ایکٹ 1973 تے پنجاب سول سرونٹ ایکٹ 1974ء وچ Encadrement دا کدھرے کوئی واضح ذکر نہیں۔ آئین دے مطابق چونکہ رولز ایکٹ دے ماتحت ہوندے نیں ایس لئی رولز دی اہمیت نہیں ہوندی جس دی وجہ نال Encadrement نہیں ہو سکدی۔18 ویں ترمیم توں پہلاں وفاقی نے قانون سازی کیتی سی جس وچ لاء اینڈ آرڈر وی آندا سی۔ 18 ویں ترمیم دی بعد کنکرنٹ لسٹ دے خاتمے نال وفاقی حکومت ولوں کیتی گئی قانون سازی وی ختم ہو گئی سی جس دے بعد پرانا سسٹم چل رہیا سی۔ ایس طرح حقیقت تے ایہہ وے کہ صوبائی پولیس سروس دے افسران دی سنیارٹی لسٹاں صوبہ نوں ای بنانیاں چاہیدیاں نیں۔ نہیں تے صوبائی پولیس سروس دے رینکرز دی ناقابل تلافی حق تلفی ہوئے گی۔کیوں جے ایہناں افسراں دی ترقیاں دیاں لسٹاں وفاق بنائے تے سول سروس آف پاکستان تے پولیس سروس آف پاکستان دے مقابلے وچ صوبائی سروس دے افسران دی سنیارٹی تھلے آ جا ندی اے جس نال ایہناں دی ترقی دا موقع ختم ہو کے رہ جاندا اے۔
کپتان جی تسیں ملک دے وزیراعظم او تے فوج دے بعد پولیس امن و امان دے قیام تے جرائم پیشہ عناصر نال نمبڑن لئی بھرپور کردار ادا کردی اے پر دوجیاں نوں انصاف دلوان والے پنجاب پولیس دے رینکرز کانسٹیبل توں ایس پیز تیکر آپ اپنے حق حاصل کرن لئی انصاف دے منتظر نیں۔ آخر ایہناں نوں انصاف کون دیوے گا؟ عرصہ توں ایہہ ملازمین تے افسران اپنے جائز حقوق حاصل کرن لئی جستجو کر رہے نیں تے پنجاب دا کوئی انج دا فورم ایہناں افسراں نے نہیں چھڈیا جتھے جا کے اوہناں نے اپنا حق نہ منگیا ہوئے پر ایہناں نوں ایہناں دا حق نہیں دتا گیا تے پی ایس پی نوں ترجیح دتی گئی شاید پی ایس پی نوری مخلوق اے۔ جے رینکر کانسٹیبل توں افسران تیکر نوں ایہناں دا حق دے دتا جاندا تے قانون دے ایہہ محافظ کدی شملہ پہاڑی دے اگے احتجاج دی کال نہ دیندے۔ کپتان جی ہن وی سوچو تے پنجاب پولیس وچ رینکر دے مسئلے حل کرن لئی ہنگامی بنیاداں اُتے اقدامات کرو تے رینکرز دی جنگ لڑن والیاں دے خلاف انتقامی کاروائیاں بند کروائیاں جان کیوں جے رینکر دی اواز بلند کرن والے اک مہینے پہلاں تعینات ہون والے ایس پی انویسٹی گیشن شیخوپورہ نوں انتقامی طور اُتے جنوبی پنجاب تبدیل کر دتا گیا اے۔ کپتان جی اپنے حق لئی اواز بلند کرن والیاں دے خلاف انتقامی کاروائیاں کرنا جمہوری حکومتاں دا شیوہ نہیں بلکہ انج دا تے ڈکٹیٹر دی حکومت وچ ہوندا اے۔ کپتان جی رینکر دی اواز بلند کرن والے ایس پی انویسٹی گیشن شیخوپورہ دا تبادلہ پنجاب پولیس وچ بوہت سارے سوال پیدا کر رہیا اے۔ تے انج لگ رہیا اے کہ حکومت پنجاب پی ایس پی افسران دے ساہمنے ہتھیار پا چکی اے تے رینکر دے مسائل نوں مزید التوا وچ رکھنا چاہندی اے پر اپنے حق لئی اٹھن والی ہر اواز وچ کمی نہیں وادھا ہوندا اے۔ ایس لئی کپتان جی حالات تے وقت دا تقاضہ اے کہ پنجاب پولیس دے رینکرز دے مسائل دے حل لئی ترجیح بنیاداں اُتے اقدامات چکے جان، ایس توں پہلے کہ دوجے محکمیاں دے ملازمین وانگوں پنجاب پولیس دے رینکر وی اسلام آباد ول لانگ مارچ تے دھرنے دی کال دین۔