سید مودودیؒ تے نوجوان نسل

اج وی پوری دنیا وچ نوجوان نسل متحرک و ، فعال تے موثر کردار ادا کر رہی اے

فرید احمد پراچہ

جوانی اوہ عرصہ حیات ایکہ جس وچ انسان دے قوی مضبوط، ہمتیں جوان تے حوصلے بلند ہوندے نیں ایس دیاں رگاں وچ خون بجلیاں بن کے نسدا اے تے اوہ پہاڑاں نال ٹکران دا عزم رکھدا اے ایہو وجہ اے کہ انبیاء ورسل تے ہر دور دے مصلحین دی انقلابی پکار اُتے نوجواناں نے ای سب توں زیادہ توجہ کیتی اے۔ اج وی پوری دنیا وچ نوجوان نسل متحرک و ، فعال تے موثر کردار ادا کر رہی اے۔ قومی تحریکاں ہون یا سیاسی انقلابات ایس قوت دی کارفرمائی ہر تھاں نمایاں اے کجھ مقامات اُتے تے فکری و عملی رہنمائی دا کم وی نوجوان دے ہتھ وچ اے۔ آئیڈیل پرستی دی وبا وچ نوجوان کسے انج دی شخصیت نوں ہیرو تسلیم کردے نیں جیہڑے عمر دے لھاظ نال ایہناں ای دے گروپ نال تعلق رکھدی ہوئے۔ مولانا سید ابوالاعلی مودودیؒ ، شیخ احمد یاسین تے امام خمینی اوہ شخصیات نیں جیہڑے ایس عام اصول دے برعکس اپنی عمر دے نسبتاً دور کہولت وچ نوجواناں دے آئیڈیل تے امام بنے۔ اج پوری دنیا دے مسلمان نوجواناں دے دل سید مودودیؒ دی فکر نال روشن تے ایہناں دے دتے ہوئے جذبے نال زندہ نیں۔ مولانا محترم دی شخصیت دا کمال اے جدوں اوہ نوجوان سن تے اوہناں نے اپنے وقت دے بزرگ رہنمائواں نوں متاثر کیتا تے ایہناں توں خراج عقیدت وصول کیتا۔ایہہ اوہ دور سی جدوں قوم دی رہنمائی لئی جلیل القدر شخصیات موجود سن تے اج وانگوں قحط الرجال نہیں سی۔ بزرگاں دے اینے وسیع مجمعے وچ 21 ورہے دا اک نوجوان نمایاں ہو گیا کہ امت مسلمہ نوں پیغام زندگی عطا کرن والے علامہ اقبال دی نگاہ وی ایتھے آ کے ٹھہری۔
مولانا محمد علی جوہر نے وی ایس نوجوان دی صلاحیتاں دا اعتراف کیتا۔ جمعیت علمائے ہند دے عالمی مرتبت رہنمائواں نے وی ایس نوجوان دی فکر تے تحریراں اُتے انج اعتماد کیتا کہ اپنے نمائندہ پرچے لئی ایہنوں مدیر مقرر کیتا۔ علامہ اقبال دی دعا دے مطابق ایہہ جوان پیراں دا استاد بن گیا۔ ایس طرح نوجوان ابوالاعلی نے نوجواناں توں ودھ کے بزرگاں نوں متاثر کیتا تے فیر معمر ابوالاعلی نے بزرگاں توں ودھ کے نوجواناں دے دلاں دی دنیا وچ انقلاب برپا کیتا۔ سوال پیدا ہوندا اے کہ جدید تعلیم تے جدید ذہن رکھن والے نوجواناں نے اک دینی پیشوا نوں مرکز عقیدت کنج بنا لیا۔ ایس سوال دے جواب وچ ای سید مودودیؒ دی عظمت پنہاں اے۔
مولانا مودودیؒ دی چوتھی صفت ایہناں دی مجہتدانہ بصیرت تے محققانہ نظر اے اوہ قرآن و حدیث دے براہ راست مطالعہ تے معتقدین دے تحقیقی کم دی مدد توں دور حاضرہ دے مسائل دا انج حل پیش کردے نیں جیہڑا دل و نگاہ نوں اپیل کردا اے۔ تحقیق اک مشکل ترین گھاٹی اے جس اُتے چڑھنا تے پار اترنا جان جوکھاں دا کم اے۔ مولانا محترم نے بالکل صحیح فرمایا کہ میں تحقیق لئی اپنے جسم نوں لوہے دے چنے چبوائے نیں۔ مولانا نے صرف تحقیق ای نہیں کیتی کار تجدید وی سرانجام دتا جویں کہ اٹیرسن نے کہیا اے
’’اسیں افلاطون تے ملٹن توں جیہڑے بلند ترین خوبی منسوب کردے نیں اوہ ایہہ وے کہ اوہناں نے لکھی ہوئی کتاباں تے روایات دے علاوہ سوچیا۔ اوہ کیتا جیہڑا اوہناں نے آپ سوچیا۔ اپنے ذہن وچ از خود نمودار ہون والی روشنی دی ایس کرن نوں ویکھیا جیہڑی تابانی وچ شعرا تے صوفیہ توں ودھ کے اے۔‘‘
مولانا مودودی نے وی ایسے تحقیق دا حق ادا کیتا پر ایہناں دی تحقیق دی حدود متعین اے۔ یعنی قرآن و سنت۔ ایسے سلسلے وچ بہترین مثال ایہناں دی عظیم تفسیر قرآن ’’تفہیم القرآن ‘‘ اے جس نے پڑھے لکھے بندیاں لئی قرآن فہمی سہل کر دتی۔ مولانا محترم دی شخصیت نوجواناں دے ساہمنے اک انج دے محقق دے روپ وچ آندی اے جس نے تنقید برائے تنقید نہیں کیتی بلکہ اوہ مغربی تہذیب، سرمایہ دارانہ نظام اشتراکیت تے دیگر غلط نظام ہائے زندگی دی جڑاں تیکر اثر کر کے تے ایہناں نظاماں دے پیراکاراں توں زیادہ ایہنوں سمجھ کے ایس اُتے اسلامی نقطہ نظر توں انج تنقید کردے نیں کہ اسلام دی بالا تری بلکہ بالادستی اظہر من الشمس ہو جاندی سے۔
مولانا دی پنجویں صفت ایہہ وے کہ اوہناں نے شکست دین دے بجائے جت لین نوں اپنی زندگی دا مشن قرار دتا شکست دینا بوہت آسان اے پر جت لینا بوہت مشکل۔ مولانا نے انسان فتح کیتے۔
٭٭٭